Dê Bách Thảo

Đặc điểm

Dê Bách Thảo được hình thành từ việc lai tạo giữa dê Cỏ và các giống dê được nhập vào Việt Nam từ rất nhiều năm trước như dê Aipine, dê Anglo Nubian. Qua một thời gian khá dài thích ứng với điều kiện thời tiết khắc nghiệt nóng khô của vùng Nam Trung bộ, dê Bách Thảo ngày nay có những đặc điểm rõ rệt cả về hình thái lẫn sinh học, mang dấu ấn của vùng sinh thái nóng khô. Dê Bách Thảo sinh trưởng và phát triển nhanh, dễ nuôi, chịu được nhiệt độ cao, nắng nóng. Thức ăn chủ yếu là các loại cây lá trong tự nhiên. Sau 6 - 7 tháng nuôi, có thể xuất chuồng. 

Dê có màu lông tương đối đồng nhất, thường là đen (chiếm khoảng 60%), còn lại là đen đốm trắng hoặc trắng đốm đen. Nhìn chung, dê Bách Thảo có bộ lông mượt sáng, phần lớn có hai dải lông trắng song song trên mặt, trắng ở bốn chân. Điển hình của dê Bách Thảo là sống mũi dô, đầu dài trán lồi, tai to rủ cúp xuống, có hoặc không có sừng, miệng rộng và thô, phần lớn không có râu cằm. Dê Bách Thảo có tầm vóc to hơn dê Cỏ, con đực trưởng thành nặng 75 - 80 kg/con, cao khoảng 85 - 90 cm, con cái trọng lượng 40 - 45 kg, cao khoảng 65 - 70 con, dê sơ sinh 2,6 - 2,8 kg/con. 

Dê Bách Thảo cũng có khả năng cho thịt dê tốt, tỷ lệ thịt xẻ 40 - 45%, tỷ lệ thịt lọc đạt 30 - 35%. Thịt dê Bách Thảo có chất lượng khá, hàm lượng mỡ trong thịt thấp. 

Tập tính và sinh trưởng

Dê ăn được nhiều loại cỏ, lá cây và các phụ phẩm nông nghiệp. Có thể nuôi dê nhốt tại chuồng hoặc chăn thả trên đồi núi. Chúng hiền lành ít phá hoa màu, ăn tạp. Dê Bách Thảo có thể tận dụng rất tốt các loại thức ăn thô xanh. Dê có khả năng chịu đựng điều kiện sống khá khắc nghiệt, khả năng chống đỡ bệnh tật tốt nên ít đau ốm, ít mắc bệnh, thích ứng rộng rãi nhiều vùng miền. Dê Bách Thảo hiền lành, sạch sẽ, dễ gần, có thể nuôi nhốt hoàn toàn mà không hề phá phách. 

Dê đực có tuổi thành thục lúc 4 - 6 tháng tuổi, nhưng lúc này tầm vóc cơ thể còn nhỏ nên tuổi sử dụng thích hợp là khoảng 6 - 8 tháng tuổi trở lên, khi tầm vóc cơ thể đạt trên 50% khối lượng lúc trưởng thành. Dê cái Bách Thảo có tuổi thành thục sinh dục khoảng 6 - 7 tháng tuổi, tuổi cho phối giống thích hợp thường chậm hơn một chút, khoảng 7 tháng tuổi khi khối lượng cơ thể đạt trên 50% khối lượng lúc trưởng thành. Dê cái cho nhiều sữa, mắn đẻ, dê con mau lớn. Dê sinh sản nhanh, cứ 7 tháng đẻ 1 lứa, lứa đầu đẻ 1 con, từ lứa thứ 2 trở đi đẻ 2 con. Dê Bách Thảo cho sữa tốt, có thể thu được 0,8 - 1,2 lít/ngày, chu kỳ cho sữa là 148 - 150 ngày. 

Đặc điểm nổi bật của dê Bách Thảo là ở tính năng sinh sản, đẻ nhiều con hơn các giống dê khác. Đây là lợi thế cho việc nhân đàn. Mùa sinh sản của dê Bách Thảo tập trung vào 2 mùa: từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12, do vậy dê thường đẻ vào tháng 2 đến tháng 5 và tháng 8 đến tháng 10 hàng năm. Thời gian dê chửa là 146 - 157 ngày. 

Tình hình nuôi

Số lượng dê Bách Thảo hiện nay không lớn, trên dưới 10.000 con, được nuôi tập trung chủ yếu ở các tỉnh Duyên hải miền Trung như Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa. 

Dê Bách Thảo là đối tượng mới, thu lãi cao tại nhiều địa phương, như xã Phước Đồng (Nha Trang, Khánh Hòa), xã Long Hòa (thị xã Gò Công, Tiền Giang), xã Bình Tân (huyện Bắc Bình, Bình Thuận)… Mô hình nuôi dê được nhiều người dân nhân rộng vì hiệu quả kinh tế cao, kỹ thuật không quá phức tạp. Không ít gia đình coi nuôi dê Bách Thảo là hướng phát triển kinh tế chính.