Giải pháp phát triển thức ăn nuôi cá bền vững

(Thủy sản Việt Nam) - Nguyên liệu trong sản xuất thức ăn thủy sản luôn là vấn đề nan giải. Hàng năm, một khối lượng lớn cá biển bị khai thác quá mức, đồng thời nguồn lợi cá bị suy giảm dẫn đến giá bột cá tăng lên. Điều này không chỉ khiến giá thức ăn luôn ở xu thế tăng, tác động lớn đền giá thành, mà còn ảnh hưởng lớn tới yêu cầu phát triển bền vững của lĩnh vực này.

Thay đổi công thức thức ăn

Mỗi loài thủy sản nuôi có một nhu cầu về protein (đạm) nhất định, nếu lượng đạm vượt quá mức sẽ chuyển thành năng lượng. Nhu cầu dinh dưỡng của các loài thủy sản ở mỗi giai đoạn là khác nhau và sự tăng trưởng tốt nhất có thể đạt được thông qua cho ăn với mức độ đạm và lipid (chất béo) phù hợp.

Để xác định mức độ tối ưu protein và lipid trong nuôi cá quả. Năm 2016, Yufan Zhang đã thực hiện một thí nghiệm với mức độ khác nhau về đạm và lipid trong nuôi cá quả. Thí nghiệm có 2 mức độ về đạm là 6,5% và 12%. Và có 5 mức độ về chất béo lần lượt là 34%, 40%, 46%, 52% và  57%. Kết quả cho thấy, thức ăn có chứa 12% lipid, 47,9% protein, cá quả có thể đạt hiệu quả như tương tự với mức 6,5% lipid và 50,5% protein.

Đạm thực vật thay thế đạm động vật

Từ khi ngành sản xuất bột cá suy giảm, nhiều nhà khoa học đã bắt đầu nghiên cứu thí nghiệm sử dụng nguồn đạm thực vật thay thế đạm động vật. Có thể nói đây là nguồn nguyên liệu có sản lượng lớn, chất lượng khá ổn định, chi phí thấp, nhiều chủng loại… Tuy nhiên, đạm thực vật có độ tiêu hóa thấp, mất cân đối trong kết cấu amino acid và nhiều nhân tố kháng dinh dưỡng.

Như vậy có thể thấy, khẩu phần ăn thay thế 40% SPC có cùng hiệu suất với khẩu phần có 100% thức ăn bột cá.

Sử dụng đạm thực vật lên men

Thông thường đạm thực vật lên men ít chất kháng lại dinh dưỡng  và trọng lượng phân tử đạm nhỏ hơn, tiêu hóa và hệ thống tiêu hóa tốt hơn so với đạm thực vật thô. Ngoài ra, đạm thực vật lên men cho thấy đa chức năng bao gồm tiêu hóa, kích thích hệ miễn dịch và cải thiện đượng ruột cho cá.

Sử dụng Phytase

Cùng với sự phát triển và phổ cập nhiều phụ gia, một số nguyên liệu rất khó sử dụng trong ngành công nghiệp sản xuất thức phục vụ nuôi trồng thủy sản đã được phát triển và đưa vào sử dụng. Tất cả các loại protein thực vật chứa rất nhiều Phốt pho Phytate, đây là chất mà động vật không thể hấp thụ được. Việc sử dụng chất Phytase có thể tách Phốt pho (P) từ Axit Phytic (Phytate), phần tách P được sử dụng cho động vật, do vậy giảm được P trong phân động vật và giảm ô nhiễm P ra môi trường.

Cải tiến công nghệ sản xuất

Cải tiến công thức thức ăn và công nghệ sản xuất là một quá trình thực hiện chung. Máy đùn  trục vít đôi được ưa chuộng và lựa chọn nhờ mức độ siêu cao về độ béo (trên 17%); Kích thước và hình dạng viên đồng đều (Thức ăn chia theo tỷ lệ); Kích thước viên thức ăn nhỏ (Đường kính dưới 1,5 mm); Linh hoạt về thành phần.


Nhiều báo cáo đã đề cập giải pháp thay thế đạm động vật được thay thế bằng đạm thực vật, sử dụng chất Phốt pho Phytate để nâng cao công nghệ sản xuất thức ăn, đưa ngành công nghiệp nuôi thủy sản phát triển bền vững và có trách nhiệm. Tuy nhiên, để ứng dụng thành công những giải pháp này, chúng tôi rất cần sự chung tay, hợp tác của mọi người và thực hiện cùng nhau.
Công ty TNHH Khoa Kỹ Sinh vật Thăng Long/http://thuysanvietnam.com.vn