Kinh tế tư nhân - vượt rào cản, chinh phục thách thức: Cần cơ chế đặc thù

Mua phân bò cũng đòi hóa đơn

Có một thực tế là hiện nay, nhiều trang trại đã đạt giá trị sản xuất cũng như lợi nhuận hàng tỷ đồng mỗi năm, sở hữu đất nông nghiệp với diện tích lớn, sử dụng nhiều lao động …, nhưng lại không muốn lên DN. Vì sao vậy?

Một trang trại trồng bưởi da xanh ở Bình Dương

Theo giải thích của một số chủ DN được thành lập trên cơ sở các trang trại, khi thành lập công ty, phát sinh nhiều rắc rối về mặt thủ tục, giấy tờ … Một trong những rắc rối lớn nhất liên quan tới hóa đơn đỏ.

Ông Ưng Thế Lãm là chủ một trang trại trồng thanh long sạch với diện tích 10 ha ở Bình Thuận. Mấy năm trước, ông đã từng thành lập công ty để có thể phát triển làm ăn lớn hơn. Nhưng sau khi thành lập công ty, ông đã gặp phải nhiều rắc rối liên quan tới hóa đơn đỏ mà khi còn là trang trại không hề gặp phải.

Điển hình nhất là việc mua phân bò bón cho thanh long. Khi còn là trang trại, ông vẫn thu mua phân bò trong dân với khối lượng lớn để bón thanh long, mà chẳng gặp rắc rối gì. Nhưng khi thành lập công ty, cũng với lượng phân như thế, ông lại gặp rắc rối với cơ quan thuế bởi mua phân của các hộ nông dân thì không thể nào có hóa đơn đỏ, nên bị bắt bẻ là cố tình trốn thuế. Ngoài ra còn có những rắc rối khác liên quan tới thủ tục hành chính.

Chán nản, ông Lãm đã “dẹp” công ty, trở lại làm ăn với tư cách cá nhân, là một ông chủ trang trại như trước đây.

Ngay cả nhiều trang trại, cũng vì hóa đơn đỏ mà chưa tiếp cận được với nguồn vốn vay lãi suất ưu đãi 4%. Vì theo quy định, để tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi này, trang trại phải có hóa đơn, chứng từ.

Ông Đoàn Minh Chiến, chủ trang trại lớn ở xã Bình Mỹ (Tân Uyên, Bình Dương) cho hay, mỗi khi cần cày xới đất trang trại, ông thường phải thuê mượn những người nông dân trong vùng chuyên làm dịch vụ này. Rồi đến mùa vụ, lại thuê thêm nhiều nhân công trong vùng đến làm thời vụ.

Với những đối tượng dịch vụ, lao động như vậy, làm sao có hóa đơn đỏ để hợp thức hóa hồ sơ vay vốn ưu đãi. Do vậy mà làm trang trại đã hàng chục năm nay, trở thành một nhà nông có tiếng là làm ăn giỏi ở Bình Dương, sở hữu trong tay hàng chục ha đất nông nghiệp …, nhưng ông Chiến chưa từng tiếp cận được với nguồn vốn vay ưu đãi nào.

Ông Võ Quan Huy, GĐ Cty TNHH Huy Long An, cũng xác nhận, hiện nay rất nhiều dịch vụ mà các DN nông nghiệp, trang trại đang phải thuê mượn bên ngoài như cày xới đất, thu hoạch nông sản, thu mua phân bò … không thể nào có hóa đơn đỏ. Bởi những người cung cấp các dịch vụ ấy là cá thể, hộ nông dân. Do đó, hóa đơn đỏ đang làm khó rất nhiều cho các DN đầu tư sản xuất nông nghiệp, trang trại, nhất là trong việc tiếp cận những nguồn vốn ưu đãi.  

Vẫn mắc ở 2 khâu- vốn và đất

Theo ông Dương Ngọc Minh, Chủ tịch HĐQT Cty CP Hùng Vương, với tính chất rủi ro cao, đầu tư vào nông nghiệp mang nhiều tính mạo hiểm, vì vậy, nếu không có những chính sách đặc thù, khu vực kinh tế tư nhân nói riêng, nền nông nghiệp nói chung, khó phát triển được.

Ông Minh cho rằng 3 vấn đề cơ bản nhất cần phải tháo gỡ để thu hút tư nhân đầu tư, tham gia vào nông nghiệp là đất đai, vốn và thuế. Cả 3 vấn đề này cần phải có cơ chế đặc thù. Nói tới nông nghiệp, đầu tiên phải là đất đai. Do đó, cần có cơ chế tạo nguồn đất sản xuất, kinh doanh cho DN đầu tư vào nông nghiệp.

Về vốn, thì ngân hàng phải có sự thay đổi theo hướng mạo hiểm hơn trong cho vay nông nghiệp để thích ứng với nhu cầu vốn của các DN nông nghiệp. Về thuế, để thu hút tư nhân đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, nhà nước có thể xem xét không thu thuế lợi tức trong một khoảng thời gian nào đó.

Như vậy, nhà nước cũng sẽ không mất gì, vì nông nghiệp công nghệ cao sẽ giúp giải quyết các vấn đề lớn của ngành nông nghiệp nói riêng và xã hội nói chung như tạo sản phẩm chất lượng cao, khối lượng lớn có thể cạnh tranh được ở cả thị trường nội địa lẫn XK, đáp ứng yêu cầu ATTP …

PGS.TS Võ Trí Hào (ĐH Kinh tế TP HCM), cho biết, một hạn chế lớn đối với DN đầu tư vào nông nghiệp là họ chưa được tham gia chuyển nhượng đất nông nghiệp. Vì vậy, cần có cơ chế để DN được tham gia chuyển nhượng đất nông nghiệp, được cấp chứng nhận quyền sử dụng đất, qua đó thúc đẩy sự tích tụ đất đai để sản xuất lớn.

Đây cũng chính là nỗi trăn trở của ông Võ Quan Huy, GĐ Cty TNHH Huy Long An, vì hiện ông đang sở hữu khoảng 1.000 ha đất nông nghiệp ở 6 tỉnh, nhưng với chính sách đất đai hiện nay, ông đang phải “lách luật” trong việc đem đất đi thế chấp vay vốn ngân hàng. Do đó, ông Huy mong muốn nhà nước mạnh dạn mở rộng hạn điền, giao quyền sử dụng đất cho cả DN để có cơ sở pháp lý về quyền sở hữu đất đai khi làm việc với các đối tác.

Ông Nguyễn Văn Thiệp, Bí thư Huyện ủy Cần Giuộc (Long An), cũng cho rằng phải có cơ chế để DN được tham gia chuyển nhượng đất nông nghiệp. Bởi hiện nay, DN có nhu cầu tích tụ để sản xuất lớn hơn là nông dân. Nguồn đất công hiện đã không còn, nếu không cho DN được quyền tham gia chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp, làm sao có thể tích tụ, tập trung đất đai để sản xuất nông sản hàng hóa quy mô lớn.