Vẫn còn nhiều rào cản phát triển KTTN
Theo các công bố mới đây của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) về cải cách thủ tục hành chính, nhất là trong lĩnh vực thuế và hải quan cho thấy một tín hiệu đáng lo ngại là, doanh nghiệp tư nhân (DNTN) càng lớn thì chi phí tuân thủ thủ tục hành chính càng cao. DNTN quy mô càng lớn và kinh doanh càng thành công thì bị thanh tra, kiểm tra càng nhiều. VCCI cho rằng, đây là rào cản để các DNTN không lớn lên được.
Báo cáo khảo sát về chỉ số niềm tin doanh nhân năm 2017 được công bố tại Diễn đàn KTTN Việt Nam (VPSF) lần thứ 2 diễn ra ngày 31-7-2017 cho biết, dù đã được cải thiện, nhưng môi trường kinh doanh của Việt Nam hiện vẫn còn nhiều rào cản khiến KTTN khó phát triển, như: Giấy phép con quá nhiều, khởi nghiệp vẫn khó khăn, không xin được giấy phép do ngành nghề kinh doanh không có trong danh mục...
Cũng tại cuộc hội thảo trên, ông Lê Duy Bình, Giám đốc Công ty tư vấn Economica khẳng định, những chi phí mà doanh nghiệp phải chi trả đang là rào cản khiến các hộ kinh doanh ngại lên doanh nghiệp. Theo tính toán, một hộ kinh doanh cá thể quy mô 10 người khi chuyển hộ kinh doanh lên doanh nghiệp phải nộp các chi phí thuế, bảo hiểm xã hội... ít nhất 50 triệu đồng.
Để KTTN trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế
Khối KTTN và đông đảo người dân Việt Nam đang kỳ vọng việc triển khai Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa XII về phát triển KTTN trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 3-6-2017). Theo ý kiến của nhiều chuyên gia kinh tế, để Nghị quyết số 10-NQ/TW đi nhanh vào cuộc sống, giải pháp quan trọng và cấp bách lúc này là sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển KTTN.
Phát biểu bế mạc Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa XII, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: “Thời gian tới, toàn hệ thống chính trị phải tiếp tục nỗ lực phấn đấu phát huy những kết quả, thành tựu đạt được, khắc phục những hạn chế, yếu kém còn tồn tại, triển khai thực hiện thật tốt các chủ trương, chính sách mới được khẳng định, kế thừa hoặc bổ sung, phát triển tại hội nghị lần này. Trước hết, cần tiếp tục đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức về phát triển KTTN, coi đây là yêu cầu tất yếu, khách quan trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Chăm lo phát triển KTTN nhanh, lành mạnh và đúng đắn hơn, thực sự trở thành một động lực quan trọng để giải phóng sức sản xuất, phát triển kinh tế-xã hội; cùng với kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể làm nòng cốt để bảo đảm xây dựng thành công nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế. Tạo điều kiện thuận lợi để KTTN phát triển ở tất cả các ngành và lĩnh vực mà pháp luật không cấm...”(2).
Cũng tại hội nghị này, Tổng Bí thư đã yêu cầu đội ngũ cán bộ, công chức cần có sự đột phá trong tư duy và hành động, kiên trì đổi mới, hoàn thiện và tổ chức thực hiện thật tốt luật pháp, cơ chế, chính sách phù hợp với quy luật thị trường và thông lệ, chuẩn mực quốc tế; xóa bỏ mọi định kiến, rào cản; cải cách mạnh các thủ tục hành chính rườm rà, tạo điều kiện thuận lợi cho KTTN phát triển.
Theo ý kiến của đại diện các DNTN, thì cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển KTTN của chúng ta đã được ban hành khá nhiều trong thời gian qua cần được xem xét, hoàn thiện, sửa đổi những điều bất hợp lý bảo đảm lãi suất và tỷ giá hối đoái ổn định, phù hợp với điều kiện kinh tế vĩ mô và thị trường. Đẩy mạnh cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu; cơ cấu lại ngân sách Nhà nước gắn với giảm bội chi ngân sách, bảo đảm an toàn nợ công và nâng cao hiệu quả đầu tư công; khuyến khích đầu tư của khu vực tư nhân. Hoàn thiện cơ chế, chính sách thu hút đầu tư tư nhân và bảo đảm hoạt động của KTTN theo cơ chế thị trường. Thể chế hóa đầy đủ và bảo đảm thực hiện nghiêm minh quyền tự do kinh doanh, quyền sở hữu tài sản, các quyền, nghĩa vụ dân sự của các tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật...
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng của Nhà nước cần nghiên cứu ban hành thêm các cơ chế, chính sách mới để khuyến khích thành lập DNTN; thu hẹp những lĩnh vực kinh doanh có điều kiện, tạo điều kiện để KTTN đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh trong những ngành, lĩnh vực, địa bàn mà pháp luật không cấm, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế-xã hội trong từng thời kỳ. Khuyến khích, tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh mở rộng quy mô, nâng cao hiệu quả hoạt động, tự nguyện liên kết hình thành các hình thức tổ chức hợp tác hoặc chuyển đổi sang hoạt động kinh doanh theo mô hình doanh nghiệp thông qua các chính sách, như: Miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền sử dụng đất trong những năm đầu hoạt động; tư vấn, hướng dẫn thủ tục thành lập doanh nghiệp, xây dựng phương án sản xuất kinh doanh; tổ chức công tác tài chính, kế toán; cung cấp thông tin; hướng dẫn quản trị doanh nghiệp và tư vấn pháp luật...
Điều quan trọng mà nhiều doanh nhân mong muốn là các cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển KTTN phải phù hợp với cơ chế thị trường và thúc đẩy tính tự chủ, cạnh tranh của KTTN; không biến các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển KTTN thành bao cấp, phục vụ "lợi ích nhóm" dưới mọi hình thức. Không biến việc chấp thuận, xác nhận, chứng nhận đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn chuyên môn kỹ thuật thành giấy phép con, gây cản trở hoạt động của KTTN...
- Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng xuất bản, Hà Nội, 2016, tr.107
- Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương khóa XII, Văn phòng Trung ương Đảng xuất bản, Hà Nội, 2017, tr.133.