Thạch Đồng: những đổi thay nhìn từ nhà ở dân cư

Theo bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới, tiêu chí số 9 về nhà ở dân cư đảm bảo không có nhà tạm, nhà dột nát, phải có tỷ lệ nhà ở đạt chuẩn theo Bộ xây dựng.
Một góc đổi thay của nhà ở dân cư Thạch Đồng hôm nay.
Điều này không quá khó với nhiều địa phương. Tuy nhiên, với những vùng đặc thù với nhiều tập tục, thói quen riêng, việc chỉnh trang khu dân cư, chuẩn hóa tiêu chí nhà ở… là một nỗ lực không nhỏ. Câu huyện tại xã Thạch Đồng - Thành phố Hà Tĩnh.
 
Cách đây không lâu, cũng như nhiều hộ gia đình khác tại xã Thạch Đồng, ngay trước lối ra vào của gia đình anh Dương Hồng Lan là khu vực chăn nuôi với đủ các loại chuồng trại.  Mùa nắng thì hôi thối, mùa đông ẩm ướt, nhão nhoẹt, ảnh hưởng không nhỏ đến mỹ quan cũng như vệ sinh môi trường của gia đình và thôn xóm. Tuy nhiên, bây giờ thì hoàn toàn khác với màu xanh của các loại rau. Toàn bộ hệ thống công trình phụ được đẩy về phía sau với sự hỗ trợ của bể khí bioga. Lúc cao điểm nhất, ngoài trâu bò nuôi nhốt, anh còn thả thêm hàng chục con lợn nhưng môi trường cơ bản vẫn được đảm bảo. Còn ngay bên cạnh là gia đình ông Dương Công An – xóm trưởng xóm Thắng Lợi. Nhà ở nông thôn với 5 sào ruộng, thêm cả chăn nuôi nhưng vườn sau ngõ trước đều gọn gàng, thoáng đãng. Với ông, có được điều này thực sự là một cuộc cách tân lớn với người dân xã Thạch Đồng. Trước đây, phần lớn để tiện cho việc đưa gia súc và đồ dùng ra đồng, bà con đều có thói quen xây dựng công trình phụ ngay phía trước nhà. Đất chật, người đông, lối sống chủ yếu theo một quy hoạch dân cư cũ nên dù biết mất mỹ quan, họ vẫn chấp nhận điều đó. Thay đổi nó đồng nghĩa với việc phải chỉnh trang toàn bộ các khu dân cư tại 7 xóm, liên quan đến các điều kiện thiết thực như đất đai, cơ sở vật chất, điều kiện kinh tế…Hơn ai hết, những cán bộ xóm như ông phải đầu tàu gương mẫu, mạnh dạn phá tập tục cũ, dồn sức gom của để cải tạo mỗi ngôi nhà của mình. Chỉ khi nhà mình sạch, hợp vệ sinh thì mới vận động, thay đổi tư duy của bà con để chính trang được mỗi cụm dân cư.

Nếu như trước đây, về với Thạch Đồng là những con đường chật hẹp, lầy lội, những ngôi nhà bí bách, những dãy thoát nước tù túng… thì bây giờ, chỉ vài năm trở lại đây bộ mặt nông thôn đã đổi thay hoàn toàn. Nhà ở nông thôn dù vẫn chật chội nhưng hợp lý và sạch sẽ hơn nhiều. Mặc dù là xã gần thành phố, nghề phụ nhiều nhưng lao động tập trung trong nông nghiệp vẫn còn nhiều. Riêng về chăn nuôi, toàn xã vẫn còn trên 600 trăm hộ tham gia nhưng giờ đây, để tìm ra một ngôi nhà đang duy trì theo quy hoạch cũ là không dễ. Phần lớn bà con đều ý thức tự chỉnh trang nhà ở cho mình. Khu chăn nuôi riêng biệt và khép kín. Hệ thống mương thoát thải được xây dựng và đặc biệt, đường làng ngõ xóm khoang trang và sạch sẽ. Bà Văn Thị Tâm – một người dân xã Thạch Đồng – TP H Tĩnh cho biết: “Cùng với nỗ lực cải tạo nhà ở, phấn đấu không có nhà tạm, nhà dột nát, có nhà ở đạt chuẩn… là sự chung sức đồng lòng của bà con cùng địa phương thực hiện việc chỉnh trang khu dân cư, góp phần hoàn thiện tiêu chí quy hoạch trong xây dựng nông thôn mới. Người dân nông thôn với không ít tư tưởng bảo thủ thì nay đã đổi thay nhiều trong tư duy và hành động. bà con ai cũng thấy được ý nghĩa của công cuộc đổi thay này. Nhưng nói thật, cái quan trọng là Nhà nước cũng tham gia mạnh, từ việc vận động rồi làm đường sá… tự nhiên bà con cứ như bị kéo vào phong trào, vào nhu cầu phải tự chỉnh trang, cải tạo nhà ở đó chứ…”

Để thực hiện tiêu chí về nhà ở dân cư với những quy định: không có nhà tạm, nhà dột nát, 80% nhà đạt chuẩn theo yêu cầu của bộ xây dựng, ngoài việc vận động bà con tự cải tạo nhà ở, nhiều năm nay, xã Thạch Đồng còn tranh thủ mọi nguồn lực để làm nhà ở cho các hộ nghèo, các gia đình chính sách. Những gia đình này, phần lớn đều là hộ đơn thân, hoặc gia đình có phụ nữ làm chủ hộ, con đông, điều kiện kinh tế khó khăn… nếu không có sự hỗ trợ của nhà nước, sự quan tâm của những đề án an sinh xã hội, nhiều tấm lòng nhân ái, hảo tâm… thì việc làm nhà ở với họ là một điều không hề đơn giản. Về điều này ông Dương Công Trí – CT UBND xã Thạch Đồng cho biết hơn:Trong ba năm trở lại đây, hầu như năm nào xã Thạch Đồng cũng có từ 15 đến 18 gia đình cải tạo và xây mới nhà cửa. Riêng năm 2011 có đến 32 ngôi nhà được làm lại đạt chuẩn theo tiêu chí nông thôn mới. Điều này đã đưa tỷ lệ nhà ở đạt chuẩn của Thạch Đồng lên trên 82%. Nhờ sự cần cù, gắn bó các nghề truyền thống, bươn chải thêm các nghề phụ nên nhiều thôn xóm như Hòa Bình, Đồng Công, Đồng Giang… đã thực sự thay da đổi thịt. Từ những ngôi nhà khang trang, kéo theo đó là sự đổi thay của nếp sinh hoạt, là chất lượng cuộc sống và mức độ hưởng thụ của người dân nông thôn đang ngày càng được nâng lên.

Cùng với nhiều tiêu chí khác như thu nhập, hình thức tổ chức sản xuất, hộ nghèo…nhà ở là tiêu chí thứ 9 mà Thạch Đồng đã đạt được trong lộ trình xây dựng nông thôn mới hiện nay. Nó không chỉ là bước đệm, tạo cơ sở tiền để người dân chung sức đồng lòng thực hiện nhiều chương trình mục tiêu khác. Quan trọng ở đây, với riêng xã Thạch Đồng, thành công này còn là một sự cách tân từ tư duy đến hành động, đổi thay trong nếp nghĩ cách làm để hình thành nên bộ mặt nông thôn mới và con người mới. Đây chính là điều căn cốt nhất trong quá trình vận động, đặt người dân vào vị trí chủ thể trong quá trình thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
 
Thuận Huế
Theo hatinhcity