Xuất khẩu gạo, mừng và lo

Không phải hiện thời mà liên tục những năm vừa qua, Việt Nam luôn hiện diện trong tốp xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Trên diễn đàn Quốc hội, đã có đại biểu nêu ý kiến: Việt Nam đang làm nhiệm vụ an ninh lương thực cho thế giới. Vị thế trên thương trường đã được khẳng định nhưng kể cả lúc đạt tới đỉnh điểm, xuất khẩu gạo Việt Nam vẫn mang trong đó niềm vui và nỗi lo.
Đến hết tháng 8-2012, với khối lượng gạo xuất khẩu đạt gần 5,5 triệu tấn, lần đầu tiên Việt Nam đoạt ngôi vị số 1 thế giới về xuất khẩu gạo. Hiện thời tốp đứng đầu thế giới xuất khẩu gạo gồm có 4 nước: Việt Nam, Ấn Độ, Thái Lan, Pakistan… Lịch sử xuất khẩu gạo của thế giới được ví như cuộc đua "maratông”, trong năm 2012 có sự kiện không thể quên: lần đầu tiên Việt Nam đứng ở vị trí số 1. Ngành chuyên trách cho biết, lượng gạo xuất khẩu trong tháng 9 có khả năng đạt trên 700 ngàn tấn, dự ước, kết thúc 2012, Việt Nam có sản lượng gạo xuất khẩu đạt tới khoảng 7,5 triệu tấn.
 
Không thể không mừng khi Việt Nam lần đầu tiên đoạt ngôi vị số 1 thế giới về xuất khẩu gạo. Mừng là vậy nhưng song hành cùng nó là nỗi lo. Theo lẽ thông thường, số 1 thế giới về số lượng gạo xuất khẩu thì hiệu quả cũng phải ở mức tương ứng. Rất đáng tiếc, lẽ thông thường ấy chưa trở thành hiện thực. Đây là hiện tượng rất không bình thường, gạo xuất khẩu Việt Nam luôn có mức giá thấp hơn các đối thủ đang cạnh tranh trên thương trường. Không thể không lo khi khối lượng xuất khẩu và giá bán của gạo Việt Nam đang ngược chiều nhau (hơn về số lượng, thua kém về giá). Tại thời điểm tháng 7-2012, với loại gạo cùng phẩm cấp như nhau (loại gạo 25% tấm) giá xuất khẩu của Việt Nam chỉ có 373USD/ tấn, trong khi đó giá xuất khẩu của Thái Lan lên đến 559USD/tấn, tương tự như vậy giá xuất khẩu của Pakistan là 413USD/tấn. Có những thời kỳ Ấn Độ trở thành "vô địch” xuất khẩu loại gạo giá rẻ nhưng tại thời điểm nói trên và cùng phẩm cấp như nhau, gạo xuất khẩu của Ấn Độ vẫn ở mức 380USD/tấn. Ít nhất là đến thời điểm này, trong 4 nước đứng ở tốp đầu thế giới về xuất khẩu gạo, Việt Nam chiếm ngôi vị số 1 về khối lượng nhưng lại cuối về giá bán. Từ đầu năm đến nay, giá gạo thế giới không giảm mà còn tăng nhẹ. Gạo Việt Nam xuất khẩu thì ngược lại, giá bán không tăng mà lại giảm. Tính bình quân 7 tháng đầu năm 2011, giá gạo xuất khẩu ở mức 474USD/tấn, năm nay tụt xuống chỉ còn 447USD/tấn nằm dưới mức bình quân của thế giới. Đó là "con số biết nói” tự nó chứng tỏ sự thua thiệt kép đối với xuất khẩu gạo Việt Nam.
 
Nâng cao chất lượng sản phẩm, vấn đề đó trở thành "điệp khúc” mỗi khi nói đến xuất khẩu gạo. Thua kém về chất lượng thì đương nhiên giá bán phải thấp hơn. Còn tái diễn tình trạng "được mùa” về khối lượng gạo xuất khẩu nhưng "mất mùa” về giá bán thì Việt Nam còn phải gánh chịu thua thiệt lớn do chủ quan gây ra.
Bá Tân
Nguồn:daidoanket.vn