Cần có lộ trình để xây dựng các HTX kiểu mới

Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân
tặng hoa chúc mừng Hội nghị.

Tại hội nghị các thành viên Ban chấp hành Liên minh HTX Việt Nam đã  tập trung bàn về các nội dung: Triển khai thực hiện kết luận 56-KL/TW, Luật HTX năm 2012, Chỉ thị 19/CT-TTg; Đề án triển khai thực hiện Quyết định 2261/QĐ-TTg và Chỉ thị 19/CT-TTg về Chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015 - 2020; Đề án nhân sự BCH Liên minh HTX Việt Nam khóa V, nhiệm kỳ 2015 - 2020; xem xét tờ trình Đề án “Liên minh HTX Việt Nam với vai trò là tổ chức kinh tế - chính trị - xã hội” để kịp thời đáp ứng yêu cầu tình hình mới.

Báo cáo của Liên minh HTX Việt Nam cho biết, hiện nay, cả nước có gần 20.000 HTX, 150.000 tổ hợp tác và 43 Liên hiệp HTX đang hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế, như: nông nghiệp; công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp; giao thông - vận tải; thương mại - dịch vụ; tín dụng nhân dân… với gần 14 triệu hộ thành viên, trực tiếp tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho gần 40 triệu người.

Hàng năm, các HTX, tổ hợp tác (THT) tạo ra hàng vạn tỷ đồng sản lượng hàng hóa, qua đó góp phần bảo đảm an sinh xã hội cho hơn 70% dân số cả nước, ổn định kinh tế - chính trị - xã hội đất nước, nhất là khu vực khó khăn, nông thôn, miền núi.

Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân đánh giá cao những những kết quả của Liên minh HTX Việt Nam trong phát triển kinh tế, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.

Theo Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân, tại các kỳ họp Quốc hội, MTTQ Việt Nam đều phản ánh những khó khăn của nông dân đó là tình trạng được mùa mất giá, thu nhập thấp, xuất khẩu bấp bênh. Và để góp phần giải quyết thực trạng trên MTTQ Việt Nam, Liên minh HTX đã cùng vào cuộc đi tìm nguyên nhân giải quyết, để trả lời câu hỏi ai cần HTX ở Việt Nam.

Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân khẳng định, nông dân đang cần HTX hơn bao giờ hết, Đảng, Nhà nước cần HTX vì sự phát triển đất nước. Mặc dù nền nông nghiệp nước ta đạt được nhiều thành tựu trong hơn 30 năm đổi mới nhưng còn 4 bất cập vẫn tồn tại kéo dài.

Một là, hiện tượng được mùa rớt giá năm nào cũng xảy ra.

 Hai là, thiếu vốn là hiện tượng thường xuyên với hầu hết các hộ nông dân, mặc dù đã có chính sách hỗ trợ của nhà nước.

Ba là, thu nhập của nông dân thấp hơn đáng kể so với lao động trong công nghiệp và dịch vụ. Nông nghiệp chiếm khoảng 47% lao động, đóng góp 19% vào tổng sản phẩm nội địa tức là năng suất lao động hay thu nhập bình quân của một nông dân chưa bằng 1/3 của người lao động trong công nghiệp và dịch vụ.

Bốn là, xuất khẩu nông sản không ổn định về giá cả và lượng, bị động trong tiêu thụ.

Làm rõ nguyên nhân của 4 bất cập kéo dài nói trên, theo Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân có một lý do là sự không tương thích của quan hệ sản xuất và tổ chức sản xuất của nông nghiệp với điều kiện kinh tế thị trường hiện nay và hội nhập quốc tế.

Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân chỉ ra 6 mâu thuẫn trong nền nông nghiệp nước ta. Đó là sản xuất trong cơ chế thị trường song lại không biết nhu cầu thị trường; Hộ nông dân cần vay vốn song không đủ điều kiện vay vốn; Năng suất tăng liên tục song thu nhập tăng rất chậm; nông dân phải liên kết với doanh nghiệp, song các doanh nghiệp không thể liên kết trực tiếp với hàng vạn hộ nông dân riêng lẻ; Thị trường đòi hỏi sản phẩm nông nghiệp phải có chứng nhận chất lượng sản phẩm và xuất xứ hàng hóa, song các cơ quan quản lý chất lượng sản phẩm không thể giám sát trực tiếp hàng triệu hộ nông dân riêng lẻ với diện tích đất canh tác bình quân không quá 1 ha mỗi hộ; Nông dân cần ứng dụng các tiến bộ khoa học – kỹ thuật, song các tổ chức nghiên cứu, dịch vụ khoa học – công nghệ không thể hướng dẫn trực tiếp cho hàng triệu hộ riêng lẻ với diện tích đất canh tác bình quân không quá 1 ha và nuôi trồng những loại cây, con khác nhau.

“Chừng nào nền sản xuất nông nghiệp nước ta còn chủ yếu vẫn là các hộ riêng lẻ, không liên kết với nhau, 10 triệu hộ nông dân vẫn mãi là 10 triệu hộ yếu thế và các yêu cầu rất hợp lý về sản xuất nông nghiệp, các chính sách về tín dụng, đào tạo, liên kết với các nhà khoa học sẽ rất khó thực thi, sáu mâu thuẫn nói trên tiếp tục tồn tại.” Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.

“Chính những người nông dân Việt Nam chăm chỉ cần cù nhưng không đủ sức để vay vốn, tiêu thụ sản phẩm, ứng dụng khoa học kỹ thuật đang rất cần HTX.

Đất nước đang rất cần sự vững mạnh của HTX để giúp người nông dân nghiên cứu thị trường, qui hoạch sản xuất theo nhu cầu thị trường và tổ chức tiêu thụ sản phẩm.

Với những tấm gương HTX kiểu mới ở nhiều địa phương, nếu chúng ta đẩy mạnh việc hình thành và triển khai các HTX kiểu mới thì đây là yếu tố nền tảng quan trọng nhất, là khâu đột phá để tái cơ cấu nông nghiệp, nâng cao sức cạnh tranh của nông nghiệp Việt Nam và nâng cao thu nhập bền vững cho nông dân Việt Nam.

Trong quá trình tái cơ cấu nền nông nghiệp, bản thân người nông dân phải sắp xếp lại phương thức hoạt động của mình, không làm ăn riêng lẻ nữa mà hợp tác, liên kết với nhau qua HTX để sản xuất nông nghiệp đạt hiệu quả cao nhất” Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân khẳng định.

Để phát triển HTX kiểu mới, theo Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân sắp tới phải chuyển đổi chức năng HTX, phải thực hiện việc kiểm toán các HTX để biết HTX nào làm ăn lỗ, lãi để có chính sách hỗ trợ và phát triển. 

Cùng với đó, cần tuyên tuyền, đẩy mạnh phong trào vận động thành lập HTX kiểu mới với sự vào cuộc của các tổ chức thành viên như Liên minh HTX, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ.  Đặc biệt cần có lộ trình để xây dựng các HTX kiểu mới. Liên minh HTX cần phối hợp với các địa phương xây dựng những mô hình HTX kiểu mới ở từng tỉnh huyện phấn đấu đến hết năm 2016 mỗi huyện trong cả nước có một HTX kiểu mới.

Trước mắt tập trung phát triển các HTX nông nghiệp, hoàn thiện những văn bản hướng dẫn về HTX để từ năm 2017 tập trung xây dựng phát triển các HTX làng nghề, tiểu thủ công nghiệp, nghiên cứu phát triển các mô hình HTX trong lĩnh vực y tế.

Bên cạnh đó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân cũng lưu ý Liên minh HTX Việt Nam phối hợp với các bộ ngành, địa phương tháo gỡ những vướng mắc khó khăn về cơ chế vốn, đất làm trụ sở, nhà kho, đào tạo nhân lực để các HTX tăng tốc phát triển trong thời gian tới.