Xuất khẩu gạo tiếp tục gặp khó
Theo số liệu của Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), xuất khẩu gạo của Việt Nam trong tháng 2-2014 đạt hơn 330 nghìn tấn, trị giá CIF đạt hơn 160 triệu USD, tăng 0,4% về khối lượng và tăng 4,4% về giá trị so với tháng 1-2014. Tính chung hai tháng đầu năm, Việt Nam xuất khẩu (XK) được tổng cộng 637.756 tấn gạo, trị giá FOB đạt 274,636 triệu USD, trị giá CIF đạt 314,521 triệu USD. Ông Trương Thanh Phong – Chủ tịch VFA cho biết, con số XK gạo trong hai tháng đầu năm không đạt kế hoạch đề ra. Do đó, trong quý 1 này, nhiều khả năng XK gạo thấp hơn dự kiến.
Nguyên nhân khiến XK gạo suy giảm là từ đầu năm đến nay, nhiều thị trường XK gạo chủ lực của ta như Indonesia, Philippines, Trung Quốc… đều giảm lượng nhập khẩu. Đơn cử như Trung Quốc, nếu như năm 2013, Việt Nam XK sang Trung Quốc 2,1 triệu tấn gạo, tương đương một tỷ USD, chiếm khoảng 1/3 lượng gạo XK cả nước thì đến tháng 1-2014, Việt Nam chỉ XK được 65 nghìn tấn gạo sang thị trường này, trong khi tổng lượng XK gạo đạt tới hơn 307 nghìn tấn.
Ông Trần Thanh Hải – Cục phó Cục Xuất nhập khẩu – Bộ Công Thương cho biết, hiện gạo XK của Việt Nam còn đang gặp phải sức cạnh tranh rất lớn đến từ các thị trường XK gạo khác. Cụ thể, Thái Lan đang có kho gạo lên đến 20 triệu tấn. Mặc dù gạo Thái Lan có phẩm cấp và giá bán cao hơn Việt Nam, nhưng do tình hình tiêu thụ gạo của Thái Lan đang gặp nhiều khó khăn, dưới sức ép của người nông dân, rất có thể thời gian tới, Thái Lan phải xả kho hàng với giá bán thấp hơn. Bên cạnh đó, vài năm gần đây, Ấn Độ và Pakistan đang vươn lên trở thành những quốc gia XK gạo hàng đầu thế giới. Myanmar và Campuchia chưa phải là nước XK gạo nhiều nhưng cũng là đối thủ đầy tiềm năng của gạo Việt Nam trong tương lai.
Tình hình XK gạo còn được dự báo gặp nhiều khó khăn hơn trong thời gian tới khi nhu cầu tiêu thụ gạo trên thế giới chưa có dấu hiệu gia tăng, trong khi nguồn cung sẽ được bổ sung vào tháng 3 tới là thời điểm đồng bằng sông Cửu Long bước vào thu hoạch vụ đông xuân.
Chính phủ bảo lãnh thương nhân đàm phán
Để gỡ khó cho tình hình XK gạo, theo ông Trần Thanh Hải, hiện nay Bộ Công Thương đang đẩy mạnh thực hiện Quy hoạch thương nhân XK gạo, trong đó chọn lọc ra những thương nhân có đủ điều kiện cũng như có quá trình lịch sử xuất khẩu gạo tốt để tập trung hỗ trợ. Bên cạnh đó, năm 2014, gạo cũng chính là mặt hàng được dành nguồn vốn lớn nhất trong chương trình xúc tiến thương mại quốc gia để mở rộng các thị trường XK. “Hiện nay Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh đàm phán với Chính phủ các quốc gia khác để tìm kiếm những hợp đồng XK gạo. Điều này có lợi ở chỗ, các thương nhân có thể tiến hành thực hiện đàm phán các hợp đồng xuất khẩu gạo dưới sự hỗ trợ, bảo lãnh của Chính phủ. Bằng cách này, thời gian qua, ta đã ký được một số hợp đồng với Philippines, Indonesia…”, ông Hải nói.
Về phía thị trường, theo ông Trương Thanh Phong, Trung Quốc sẽ vẫn là thị trường chủ lực của nước ta trong thời gian tới. Vì thế, cần phải tập trung đẩy mạnh xúc tiến XK gạo sang Trung Quốc, tuy nhiên, cần nắm sát những thông tin, diễn biến về thị trường lúa gạo ở nước này.
Ngoài Trung Quốc, châu Phi cũng là thị trường được đẩy mạnh các giải pháp XK gạo trong năm 2014. Tuy nhiên, thị trường này mặc dù có nhu cầu lớn và không đòi hỏi chất lượng gạo quá cao nhưng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro bởi do khoảng cách địa lý khá xa, các DN Việt Nam vẫn phải XK qua trung gian. Chính vì vậy, trong năm 2014, Bộ Công Thương đang đẩy mạnh các đoàn xúc tiến thương mại, tổ chức các cuộc gặp gỡ DN trực tiếp để ký được những biên bản ghi nhớ về XK gạo trực tiếp với DN của các quốc gia này.
Mặt khác, lựa chọn chủng loại gạo XK nào cũng đang là vấn đề được các DN quan tâm bởi trong khi gạo trắng cả cao cấp lẫn phẩm cấp thấp đều đang rất khó tiêu thụ thì các loại như gạo thơm, gạo nếp và gạo đồ vẫn đang tiêu thụ tốt. Năm 2013, riêng gạo thơm đã XK được gần một triệu tấn. Một trong những thị trường nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới với khoảng hai triệu tấn gạo/năm là Nigieria lại có nhu cầu rất lớn về gạo đồ. “Đây là những chủng loại gạo DN cần đẩy mạnh sản xuất để phục vụ XK thời gian tới. Tuy nhiên, để giữ được bạn hàng, DN phải đặc biệt quan tâm tới việc ổn định chất lượng”, ông Phong khẳng định.
XUÂN BÁCH VÀ HÀ ANH
Nguồn nhandan.org.vn
