Là quả đặc sản tiến vua, thanh trà hiện không chỉ là “cây xóa đói giảm nghèo” mà còn là “cây làm giàu” của hàng trăm hộ nông dân ở tỉnh Thừa Thiên - Huế.
Cây đặc sản này được trồng chủ yếu ở những vùng phù sa ven sông Hương, sông Bồ, sông Ô Lâu… Trong đó, quả thanh trà nổi tiếng ngon được nhiều người biết đến nhất là Thủy Biều, vùng đất bên sông Hương (phường Thủy Biều, TP Huế) và thanh trà Lại Bằng bên sông Bồ (làng Lại Bằng, phường Hương Vân, TX Hương Trà, Thừa Thiên- Huế)…
Thủy Biều (làng Lương Quán và Nguyệt Biều xưa) được xe là “thủ phủ” thanh trà ở Thừa Thiên- Huế. Tương truyền, một lần du ngoạn sông Hương bằng thuyền thấy non nước hữu tình, có hoa thơm trái ngọt, Minh vương Nguyễn Phúc Chu (1675-1725, vị Chúa Nguyễn đời thứ 6) ghé thăm làng Lương Quán (Thủy Biều). Dân làng ngắt trái thanh trà làm lễ vật dâng chúa thưởng thức. Vừa ăn xong, chúa tấm tắc khen ngon và lệnh cho dân làng mở rộng trồng thêm. Từ đó, cứ vào giữa tháng 7 Âm lịch hàng năm, trái thanh trà chín rộ, dân làng Lương Quán lại chọn ra những quả ngon nhất vườn mang vào kinh thành tiến vua chúa để được ban thưởng.
Để chọn được trái thanh trà ngon không phải dễ, người mua không rành dễ nhầm thanh trà với những loại bưởi khác, thậm chí mua phải quả thanh nhu- giống quả thanh trà nhưng đắng... Để mua được thanh trà “chính hiệu”, nhiều người phải nhờ người quen, hoặc tìm về tận những vườn thanh trà trĩu quả.
Khoảng từ rằm tháng 7- 8 Âm lịch, quả thanh trà chín. Khi đó vỏ quả chuyển từ xanh đến xanh vàng, vỏ trái láng bóng thì thu hoạch. Theo một số nhà vườn ở Huế, thoạt nhìn thì quả thanh trà không khác mấy những loại bưởi, nhưng nếu nhìn kỹ thì thấy vỏ quả thanh trà không sần sùi như vỏ quả bưởi mà mịn màng hơn.
Đặc biệt, ruột quả thanh trà và bưởi thì khác nhau, nhất là mùi vị. Bưởi có nhiều màu ruột: đỏ, vàng, trắng. Thanh Trà thì chỉ có 1 màu là trắng vàng, tép dài và trong. Bưởi ăn có vị chua ngọt, có quả hơi đắng, cũng ngon nhưng không ngon như thanh trà. Thanh trà ăn vào cảm giác rất thanh và ngon, ăn nhiều không có hậu đắng trong cổ họng như một số loại bưởi khác…
Để tạo không gian quảng bá các sản vật địa phương, lễ hội “Thanh trà- hương vị xứ Huế” năm nay được tổ chức tại 540 đường Bùi Thị Xuân (TP Huế) từ ngày 30/8- 2/9 với quy mô khoảng 100 gian hàng. Ngoài những gian thanh trà cho khách thưởng thức và chọn mua, tại lễ hội còn có các hoạt động như: hội thi sản phẩm trái ngon thanh trà Thừa Thiên- Huế, hội thi ẩm thực chế biến món ngon từ trái thanh trà, không gian nông sản- thủ công- ẩm thực, các chương trình nghệ thuật và các trò chơi dân gian.
Đặc biệt năm nay, lễ hội thanh trà có 2 hoạt động mới được tổ chức lần đầu tiên, đó là giới thiệu quy trình trồng và chăm sóc cây thanh trà và lễ cung tiến thanh trà (thanh trà tiến vua). Chiều 30/8, lễ cáo Thành hoàng cung tiến “Thanh Trà” diễn ra tại 2 đình Lương Quán và Nguyệt Biều. Đến sáng 31/8 sẽ diễn ra nghi lễ “Cung tiến Thanh Trà” vào Đại Nội Huế.
Trong thời gian diễn ra lễ hội, du khách sẽ có dịp tham quan các nhà vườn thanh trà trĩu quả bằng xe điện...
Theo Báo Giao thông
