Nền kinh tế Việt Nam trước cơ hội mới

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh: “4 nội dung này đều rất quan trọng và có ý nghĩa đối với các nền kinh tế APEC nói chung, với Việt Nam nói riêng. Chúng tôi sẽ đề xuất 4 nội dung này lên Hội nghị Thượng đỉnh APEC, được tổ chức vào tháng 11 tới đây. Riêng với Việt Nam, tài chính dài hạn cho phát triển cơ sở hạ tầng, chống xói mòn cơ sở thuế và chuyển dịch lợi nhuận là những nội dung hết sức quan trọng, vì chúng ta đang trong quá trình hội nhập sâu rộng và phát triển, đồng thời cũng đang cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để thu hút đầu tư, đặc biệt là đầu tư nước ngoài. Do đó, những nội dung này càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết với kinh tế Việt Nam trong thời gian tới”.

Chống chuyển lợi nhuận ra nước ngoài

Bốn chủ đề ưu tiên được thảo luận gồm: Tài chính cho cơ sở hạ tầng, nhằm tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân vào các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng, nhất là hình thức đầu tư công - tư; Chống xói mòn cơ sở thuế và dịch chuyển lợi nhuận, nhằm khơi thông các dòng vốn, nâng cao tính minh bạch của môi trường kinh doanh; Tài chính và bảo hiểm rủi ro thiên tai nhằm phòng ngừa và giảm thiểu những tác động từ thiên tai; Tài chính bao trùm hướng tới chia sẻ kinh nghiệm, kiến nghị chính sách tháo gỡ khó khăn trong tiếp cận tín dụng và cung cấp các dịch vụ tài chính cho người dân, các tổ chức doanh nghiệp, nông dân, hợp tác xã, góp phần giảm nghèo, phát triển bao trùm.

Theo kinh nghiệm của các nền kinh tế phát triển như: Mỹ, Nhật Bản, Canada, Australia, Trung Quốc..., vấn đề xói mòn cơ sở thuế và dịch chuyển lợi nhuận là “đau đầu” nhất. Ông Đặng Ngọc Minh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, lý giải: “Bất kỳ doanh nghiệp nào trên thế giới đều luôn tìm cách “lách luật” để tạo lợi nhuận tối đa cho họ. Chuyện dịch chuyển lợi nhuận từ thị trường này sang thị trường khác và kê khai nguyên liệu đầu vào đi “lòng vòng” để tránh bị đánh thuế là rất phổ biến ở mọi nền kinh tế. Đối với Việt Nam, đây là vấn đề rất mới, qua các cuộc thảo luận, mình đã học hỏi từ những nền kinh tế phát triển các giải pháp quản trị, phòng ngừa”.

Ông Minh còn cho biết: “Ở các nền kinh tế phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Singapore... việc dịch chuyển lợi nhuận để tránh bị đánh thuế diễn ra rất tinh vi. Nếu không có giải pháp ngăn chặn, sẽ dẫn đến làm méo mó chính sách, mất lòng tin với các nhà đầu tư. APEC không có ràng buộc gì hay bắt họ phải thực thi các vấn đề về thuế. Qua những dự báo, kiến nghị, cung cấp thông tin... của APEC, mỗi nền kinh tế sẽ ban hành luật pháp quản lý một cách minh bạch và rõ ràng”.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng: “Việt Nam sẽ phối hợp với các nền kinh tế APEC và phải làm theo các tiêu chuẩn, chuẩn mực của OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế) để cùng triển khai. Việt Nam đã có một văn bản pháp quy rất quan trọng là Nghị định 20 của Chính phủ, quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Chúng tôi đang triển khai quyết liệt việc này để vừa tăng thu cho ngân sách, mặt khác, góp phần bảo đảm kinh doanh công bằng giữa các thành phần kinh tế, giữa doanh nghiệp trong nước cũng như doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang kinh doanh tại Việt Nam. Tới đây, đề nghị Quốc hội sửa đổi Luật Thuế cho phù hợp với thực tế ở nước ta và thông lệ quốc tế”.

Thách thức với nền kinh tế số

Các vấn đề thảo luận tại Hội nghị Bộ trưởng tài chính đều là những thách thức quan trọng trong khu vực, đòi hỏi nỗ lực hợp tác của tất cả các nền kinh tế thành viên APEC. Ông Paul R.Samson, Trưởng đoàn Canada, nhận định: “Trong năm nay, đã có nhiều cuộc đàm phán về vấn đề tài chính trong khối APEC và quốc tế. Khái niệm FinTech (công nghệ mới trong tài chính) hay còn gọi là sự đổi mới trong lĩnh vực tài chính là một trong những lĩnh vực phát triển nhanh nhất của khu vực tài chính và của các nền kinh tế. Khái niệm này đang phát triển nhanh chóng. Sự thay đổi công nghệ blockchain (công nghệ chuỗi khối) đến hệ thống thanh toán tiền lương theo kiểu mới, lĩnh vực ngân hàng..., nếu Việt Nam không nhanh chóng nắm bắt cơ hội này, sẽ bị tụt hậu. Kinh tế kỹ thuật số phát triển như vũ bão, những loại hình tài chính cũ sẽ dần bị thay thế”.

Kinh nghiệm của Canada là thiết lập một ngân hàng cơ sở hạ tầng mới được thiết kế dành riêng cho các khoản tiền của khu vực tư nhân. Bởi vì khu vực này cần phải vận hành theo một cách khác. Ca-na-đa làm một cách rõ ràng trong các vấn đề chia sẻ rủi ro cũng như trong các quy tắc tài chính mới đối với khu vực tư nhân và khu vực công.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thẳng thắn trao đổi tại Hội nghị Bộ trưởng tài chính APEC 2017: “Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 vừa là cơ hội nhưng cũng vừa là thách thức đối với tất cả chúng ta. Đối với Việt Nam, trong 30 năm thực hiện đổi mới, từ một nước nghèo, kém phát triển, đã nỗ lực vươn lên và từ năm 2010 đã thuộc Nhóm nền kinh tế đang phát triển có thu nhập trung bình. Đạt được kết quả tích cực này, có sự góp phần quan trọng của khu vực tài chính công với sự tăng cường các nguồn thu ổn định và hiệu quả, cũng như phát triển thị trường tài chính. Chính phủ Việt Nam trên tinh thần kiến tạo phát triển, hành động quyết liệt, phục vụ người dân và doanh nghiệp, tiếp tục đổi mới, cơ cấu lại nền kinh tế, đặc biệt là khu vực tài chính, theo hướng nâng cao hiệu quả, chất lượng và sức cạnh tranh, tăng trưởng bền vững, bao trùm”.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mong muốn các Bộ trưởng Tài chính APEC sẽ tiếp tục nỗ lực hợp tác, phối hợp chính sách và đưa ra các giải pháp thiết thực, nhằm thực hiện tốt các ưu tiên chính sách, giải quyết những khó khăn, thách thức, hướng tới mục tiêu ổn định hệ thống tài chính, phát triển bền vững.

Hải Luận – Văn Chương/ Biên phòng