Hiện nay, khối kinh tế tập thể (KTTT) đang có bước chuyển biến mạnh mẽ, nhất là các HTX nông nghiệp. Trong quý I/2018, đã có 200 HTX thành lập mới, trong đó HTX nông nghiệp chiếm 70%. Mô hình HTX sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm đã đạt khoảng 1.000 HTX
Sản xuất hàng hóa mới
Chia sẻ tại buổi làm việc, ông Lê Huy Ngọ cho biết sau 30 năm đổi mới và phát triển, hiện ngành nông nghiệp đã hình thành 7 sản phẩm chủ lực. Những sản phẩm chủ lực này không chỉ đưa Việt Nam trở thành nước xuất khẩu hàng đầu mà còn giúp trở thành một nước an ninh lương thực.
Hiện nay, 74% dân cư sống tại vùng nông thôn, 43% lao động trong ngành nông nghiệp, 13 triệu hộ nông dân, mà mới chỉ đóng góp vào GDP 16,17%, nên bộ phận dân cư này thu nhập thấp và nghèo.
Vấn đề còn tồn đọng của ngành nông nghiệp là năng suất lao động thấp, nên thu nhập thấp, KH-CN còn lạc hậu, chưa có đầu ra cho sản phẩm. Muốn thoát khỏi tình trạng này phải tái cơ cấu ngành nông nghiệp, phải tạo ra những lực đẩy mới. Muốn làm kinh tế phải cơ giới hóa, tập trung sản xuất, áp dụng KH-CN vào sản xuất.
Cũng theo ông Ngọ, hiện Việt Nam là nước có tỷ lệ người lao động nông nghiệp trong nông thôn cao nhất, đạt hơn 90%. Tỷ lệ làm dịch vụ rất ít và không hề có sự trao đổi với nông thôn.
Khi xây dựng nông thôn mới cần đưa ra khẩu hiệu “Trong làng phải có phố, trong xã phải có thị trấn”, nhằm hỗ trợ về dịch vụ cho nông thôn, đời sống và văn hóa.
Đây là yêu cầu bức thiết đối với người nông dân, bởi hiện nay, sản xuất còn nhỏ lẻ, manh mún. Phải sản xuất tập trung, quy mô lớn và quy mô vừa; phải có những cánh đồng mẫu lớn. Muốn làm được điều này, phải có sự góp sức của nông dân, về đất đai, sức lao động và sự hỗ trợ của doanh nghiệp về đầu ra sản phẩm, hoặc chính người nông dân là người tìm đầu ra cho sản phẩm.
 |
| Nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Huy Ngọ: cần thay đổi nhận thức về HTX, bởi đây là tổ chức kinh tế của nông dân |
Nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết tại Đức, một HTX xây dựng nông nghiệp sẽ làm toàn bộ các khâu từ xây dựng hạ tầng, chuồng trại, quy mô sản xuất, công trình thủy lợi cả nước, chứ không riêng một xã hay một huyện. Một HTX nông nghiệp sản xuất cho toàn bộ nước Đức, chứ không chỉ quy mô trong vùng nhỏ lẻ, thậm chí còn mở rộng quy mô sang các nước nông nghiệp khác.
Do đó, quy mô HTX tại Việt Nam phải mở rộng ra toàn quốc, chứ không chỉ quy mô xã, huyện làm ranh giới cho HTX. Sản phẩm tại các HTX không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà cần xây dựng thêm dịch vụ để tồn tại được.
Phải lấy thị trường làm mục tiêu chính, nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất nông nghiệp hàng hóa và thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới, nâng cao thu nhập cho người nông dân.
Thế nào là HTX kiểu mới?
Ghi nhận những ý kiến, chia sẻ của nguyên Bộ trưởng Lê Huy Ngọ, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cho rằng Luật HTX 2012 ra đời đã kế thừa, ghi nhận các kết quả đạt được của quá trình phát triển HTX, tiếp tục tháo gỡ những vướng mắc về mô hình quản lý và hoạt động, tạo tiền đề để các HTX tiếp tục phát triển.
Thời gian qua, được sự quan tâm của Đảng, Chính phủ và sự nỗ lực vào cuộc của các địa phương nhằm hỗ trợ phát triển KTTT mà nòng cốt là HTX, khu vực kinh tế hợp tác, nhất là các HTX nông nghiệp đã có sự chuyển biến, khởi sắc và giành được những kết quả nhất định.
Tuy nhiên, Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo cho rằng HTX hiện nay vẫn chưa được coi là DN, quản lý hành chính còn chặt chẽ, bộ máy còn rườm rà. Bên cạnh đó, vẫn nhiều điểm nghẽn còn tồn tại về năng lực quản lý, khó huy động được nguồn lực, hỗ trợ vốn.
Trên thực tế, các HTX và nhất là HTX nông nghiệp sẽ rất khó thành công nếu không có sự hỗ trợ của Nhà nước trong giai đoạn đầu, do chưa tự chủ được về năng lực quản lý, công nghệ, xúc tiến thương mại.
 |
| Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo và các lãnh đạo Liên minh HTX Việt Nam tại buổi làm việc với nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Huy Ngọ |
Ngoài ra, vẫn còn một thực trạng luôn tồn tại ở các vùng nông thôn là tích tụ ruộng đất, thiếu thành viên trẻ, không có nguồn lực để đào tạo. Sản xuất nông nghiệp hiện nay vẫn còn bấp bênh vì vẫn có làn sóng lao động từ nông thôn ra thành phố kiếm việc làm. Tìm được một kỹ sư nông nghiệp, một giám đốc để làm cánh đồng lớn là vô cùng khó khăn.
Đồng tình với những băn khoăn của Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, nguyên Bộ trưởng Lê Huy Ngọ cho rằng để giải quyết những vấn đề còn tồn đọng đó, trước tiên, Liên minh HTX Việt Nam cần phải đưa ra một bộ tiêu chí cụ thể về “kiểu mới”, đánh giá thực chất chất lượng của HTX thông qua sự hài lòng của người dân, rõ ràng trong thực tiễn, chứ không phải trên lý thuyết.
“Muốn HTX phát triển được, ngoài việc tập trung đất đai, kêu gọi DN, cần tạo điều kiện cho nông dân có thể làm được dịch vụ về nông nghiệp, dịch vụ về đời sống nông thôn và kết nối được với thị trường bên ngoài vùng miền. Chỉ cần tạo cơ chế tốt cho nông dân, cho vay vốn như DN, tôi tin rằng nông dân hoàn toàn có thể làm tốt những nhiệm vụ đó”, ông Ngọ nói.
Đồng thời, theo ông Ngọ, cần thay đổi nhận thức về HTX, bởi đây là tổ chức kinh tế của nông dân, do nông dân tự nguyện và được hưởng thụ thành quả trên cơ sở sản xuất của chính bản thân họ, tập trung dồn điền đổi thửa.
Liên minh HTX Việt Nam cần có một bộ phận truyền thông chuyên nghiệp, giới thiệu các HTX tiêu biểu trên các phương tiện truyền thông, nhằm tạo niềm tin cho nông dân, để họ tin tưởng nông dân cũng là một nhân tố góp phần vào nền kinh tế, nông nghiệp là trụ đỡ cho nền kinh tế, tạo hiệu ứng xã hội cho khối kinh tế này.
Thùy Linh/thoibaokinhdoanh.vn