Nông nghiệp tuần hoàn: Biến những thứ tưởng bỏ đi thành... “vàng”

Đệm lót sinh học “thổi bay” mùi hôi chuồng trại

Trang trại bò giống chất lượng cao và trại bò nuôi lấy thịt của Công ty CP T&T 159 nằm trong dự án khu liên hợp sản xuất thức ăn chăn nuôi từ phế phụ phẩm nông nghiệp và trại sản xuất bò giống chất lượng cao tại xã Yên Mông, TP.Hoà Bình (tỉnh Hòa Bình).

Trang trại có diện tích gần 30ha, quy mô chăn nuôi 1.200 con bò giống, 3.800 con bê, bò và trâu nuôi vỗ béo. Trong trang trại được phân chia thành nhiều khu khác nhau như khu nuôi bò vỗ béo, khu nuôi bò giống, khu vỗ béo trâu, khu phối trộn thức ăn, khu chế biến phân bón... 

Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường (trái) thăm khu sản xuất phân bón, đệm lót sinh học tại Công ty CP T&T 159 Hòa Bình. Ảnh: Minh Huệ

Trong chuyến thăm trang trại bò của Công ty T&T 159 hồi tháng 5/2019, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường đã đánh giá, đây là mô hình thực sự đáng học hỏi trong lĩnh vực chăn nuôi hiện nay. Dù quy mô chăn nuôi lớn lên tới cả nghìn con trâu bò nhưng không hề có mùi hôi, ruồi nhặng vắng bóng, đàn bò thì con nào cũng béo khỏe, khuôn viên trang trại sạch sẽ, hiện đại.

Bộ trưởng Cường cũng cho rằng, chăn nuôi đại gia súc sẽ là một trong những xu hướng chủ đạo của ngành chăn nuôi trong 10 năm tới, nhất là trong bối cảnh dịch tả lợn châu Phi đang hoành hành, gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi ở nhiều địa phương và sự mất cân đối trong sản xuất thực phẩm của ngành chăn nuôi lợn thời gian qua.

Ông Hà Văn Thắng - Chủ tịch HĐQT Công ty CP T&T 159 cho biết, doanh nghiệp tuân thủ theo quy trình chăn nuôi tuần hoàn khép kín. Đó là sử dụng toàn bộ phụ phẩm nông nghiệp kết hợp men vi sinh làm đệm lót sinh học cho vật nuôi. Độ dày của đệm lót khoảng 50cm, 1 tháng thu 1 lần. Toàn bộ đệm lót này sau đó được sử dụng để sản xuất phân bón hữu cơ.

“Với đệm lót này, trang trại của chúng tôi tận thu toàn bộ chất thải từ con bò, gần như không phải vứt bỏ thứ gì. Trung bình 1 ngày, con bò ăn khoảng 30kg thức ăn thô xanh, uống 40 lít nước, thải ra khoảng 20kg phân và 30 lít nước tiểu. Đây là nguồn phân bón hữu cơ rất tốt cho cây trồng, nhất là trồng cỏ. Chúng tôi vẫn đùa, từ lúc bò sinh ra đến khi bán mất khoảng 24 tháng, nhưng phân bò thì ngày nào cũng được thu. Theo đó mỗi ngày trang trại sản xuất khoảng 100 tấn phân bón hữu cơ vi sinh, giá trị 300 - 500 triệu đồng” - ông Thắng nói.

Nếu không chủ động được thức ăn, không tận dụng được phế phụ phẩm thì giá thành 1kg thịt bò có thể từ 80.000 - 100.000 đồng, nhưng nếu chăn nuôi khép kín thì giá thành sẽ giảm chỉ còn khoảng 30.000 - 35.000 đồng/kg.

Ông Thắng cho biết thêm: “Toàn bộ các khu chuồng nuôi trong trang trại đều sử dụng đệm lót sinh học làm từ vỏ trấu, thân cây ngô, vỏ cây keo… Đệm lót sinh học giải quyết được rất nhiều vấn đề, bao gồm cả việc tận thu toàn bộ phế thải của con bò trong quá trình bài tiết, góp phần phòng chống dịch bệnh, vì trong đệm lót có nhiều vi sinh vật có ích, giúp con bò giữ ấm vào mùa đông, mát vào mùa hè. Đàn bò khỏe mạnh, ít bị nhiễm dịch bệnh, đặc biệt là giảm mùi hôi trong chăn nuôi, cuối cùng là cung cấp nguồn phân bón hữu cơ vô cùng quý giá”.

Xu hướng tất yếu

Nông dân Long An bán rơm tươi cho thương lái mua về bán lại cho người nuôi bò, trồng thanh long...  Ảnh: D.V

Theo GS - TS Nguyễn Thị Lan - Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, trước những thách thức của nhân loại nói chung và Việt Nam nói riêng về nguồn tài nguyên thiên nhiên ngày càng cạn kiệt, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu và gần đây là sự tranh chấp căng thẳng về rác thải giữa một số nước, thì việc phát triển nền nông nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường qua mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất nông nghiệp là một xu thế tất yếu.

“Trong mô hình kinh tế tuần hoàn, quá trình sản xuất theo một chu trình khép kín mà hầu hết các chất thải được quay trở lại làm nguyên liệu cho sản xuất. Chất thải và phụ phẩm của quá trình sản xuất này là đầu vào của quá trình sản xuất khác. Mô hình kinh tế tuần hoàn tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng cao, giảm tối đa sự lãng phí, thất thoát và nhất là giảm tối đa chất thải ra môi trường. Đây chính là điểm khác biệt lớn với nền kinh tế truyền thống mà người ta chỉ quan tâm đến việc khai thác tài nguyên nhằm tối đa hóa sản lượng, vứt bỏ sau tiêu thụ, tạo ra một lượng phế thải khổng lồ gây ô nhiễm môi trường. Mô hình kinh tế tuần hoàn đặc biệt quan trọng và cần thiết đối với lĩnh vực nông nghiệp”- GS - TS Nguyễn Thị Lan cho biết.

Ông Tống Xuân Chinh - Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NNPTNT) cũng nhận định, nông nghiệp tuần hoàn là xu hướng tất yếu trong tương lai, nhất là khi Luật Chăn nuôi chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2020.

Theo đó, Luật Chăn nuôi quy định điều đầu tiên là các tổ chức cá nhân chăn nuôi phải có trách nhiệm xử lý các chất thải chăn nuôi ở dạng rắn, lỏng, khí. Các trang trại quy mô lớn buộc phải áp dụng công nghệ cao để xử lý chất thải chăn nuôi, đáp ứng được các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường từ khí thải tới chất thải lỏng, chất thải rắn… Sau đó các cơ sở mới được phép xả các chất thải đó ra môi trường chung.

Trong trường hợp các cơ sở không có đủ công nghệ như vậy, họ phải sử dụng nước thải, chất thải rắn của vật nuôi sau khi đã xử lý theo những cách khác nhau tùy mục đích dùng, hoặc bón cho cây trồng của họ. Lượng chất thải còn thừa sẽ được đem chế biến thành phân bón hữu cơ, vi sinh để thương mại hóa, tăng giá trị gia tăng cho chăn nuôi.

“Về mặt chiến lược lâu dài, Cục Chăn nuôi sẽ đề xuất những chính sách để hỗ trợ xử lý chất thải chăn nuôi. Khuyến khích cơ sở chăn nuôi sản xuất phân bón hữu cơ, khuyến khích doanh nghiệp sử dụng nước thải chăn nuôi sau khi đã xử lý để tưới cho cây trồng, giảm sử dụng phân bón hóa học… Đây là bước đầu hình thành một khái niệm chăn nuôi tuần hoàn hay kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp tuần hoàn. Tức là đầu ra của quá trình này là đầu vào của quá trình khác” - ông Chinh cho biết.