3 năm triển khai tiêu chí điện và chợ nông thôn: Chưa hết khó

 Tính đến hết năm 2013, cả nước có 9.068 xã, trong đó có 4.951 xã đạt tiêu chí số 4 chiếm 54,6%. Giai đoạn 2010 - 2013, nguồn vốn huy động đầu tư cải tạo và xây mới hệ thống điện nông thôn từ 53 tỉnh khoảng 15.205 tỷ đồng, chủ yếu là vốn ngành điện và các dự án vay vốn nước ngoài, một số do nhân dân đóng góp đất xây dựng hành lang an toàn lưới điện. Tỷ lệ hộ dân sử dụng điện tại các xã ngày càng nhiều, số xã đạt tiêu chí điện nông thôn cao hơn so với mức hoàn thành của các tiêu chí khác. Tuy nhiên, tại một số vùng như Tây Nguyên và Đông Nam bộ, tỷ lệ xã đạt chuẩn tiêu chí số 4 qua các năm còn chưa ổn định; nguyên nhân chủ yếu do hệ thống điện đã lâu không được tu bổ nên xuống cấp cùng với việc gia tăng số hộ và lượng sử dụng điện dẫn đến điện áp không ổn định.

Theo kế hoạch, năm 2014 phấn đấu 60,6% tổng số xã trong cả nước đạt tiêu chí số 4; 27,2% đạt tiêu chí số 7. Bộ Công Thương đang chỉ đạo các tỉnh, thành phố huy động, lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình, ưu tiên đầu tư cho các xã gần đạt tiêu chí số 4 và 7 trong năm 2014 - 2015. Phát triển lưới điện cho vùng sâu, vùng xa, khuyến khích phát triển công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề ở nông thôn để giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân.

Đến hết năm 2013, cả nước có 1.836 xã đạt tiêu chí số 7, chiếm 20,2%. Nguồn vốn huy động đầu tư cải tạo, xây mới chợ nông thôn giai đoạn 2010 - 2013 từ 44 tỉnh, thành phố là 2.783 tỷ đồng, chủ yếu là vốn xã hội hóa và các nguồn khác. Các tỉnh, thành phố có đầu tư kinh phí lớn như: Thái Nguyên, Hải Phòng, Hải Dương, Nam Định, Nghệ An, Quảng Nam, Tp. Hồ Chí Minh, Bình Phước, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu có tổng vốn đầu tư khoảng 1.839 tỷ đồng, trong đó vốn xã hội hóa khoảng 1.457 tỷ đồng, chiếm 79% tổng kinh phí đầu tư cho chợ nông thôn. Một số vùng trung du miền núi, Tây Nguyên, tỷ lệ xã đạt tiêu chí số 7 còn thấp và có xu hướng giảm do hạn chế về nguồn kinh phí xây dựng, sửa chữa và nâng cấp. Mặt khác, sự không thống nhất trong công tác đánh giá bình xét xã đạt tiêu chí giữa các cấp cũng ảnh hưởng tới kết quả qua các giai đoạn. Nhằm khuyến khích đầu tư xây dựng chợ nông thôn, đồng thời giúp người dân hiểu hơn về lợi ích của chương trình xây dựng NTM, hiện nhiều địa phương đã xây dựng dự án đào tạo cho các hộ kinh doanh, cán bộ quản lý chợ và hỗ trợ xây dựng, cải tạo chợ.
Trong quá trình xây dựng NTM cũng xuất hiện nhiều địa phương có cách làm hay như: Hải Phòng hỗ trợ lãi suất vốn vay cho các công ty nhà nước ngoài ngành điện sửa chữa, nâng cấp lưới điện hạ áp nông thôn; Cà Mau thành lập ban điều hành dự án điện hạ thế trực thuộc Sở Công Thương đầu tư lưới điện nông thôn bằng nguồn vốn ngân sách tỉnh và các nguồn vốn khác; TP. Hồ Chí Minh đa dạng các hình thức đấu thầu và nguồn vốn huy động đầu tư xây dựng hạ tầng chợ qua các hợp tác xã khai thác, quản lý chợ... Bạc Liêu ứng vốn ngân sách tỉnh cho ngành điện đầu tư những tuyến có dưới 25 hộ/800m.
Tuy nhiên, hiện nay, quá trình triển khai 2 tiêu chí số 4 và 7 vẫn còn một số khó khăn, đó là một số văn bản quy định, hướng dẫn thực hiện vẫn đang điều chỉnh, sửa đổi cho phù hợp với thực tế nên việc đánh giá, kiểm tra tiêu chí bị hạn chế; thiếu sự phối kết hợp giữa các đơn vị liên quan trong việc theo dõi, chế độ báo cáo, cung cấp thông tin, số liệu chưa kịp thời. Công tác đánh giá, công nhận đạt chuẩn tiêu chí còn khó khăn do các địa phương chưa bố trí được cán bộ chuyên trách, theo dõi.

Hải Linh