'Dì hai' phá vòng cương tỏa

Niềm vui được mùa J02 trên đồng Thanh Lãng

Anh Nguyễn Huy Lực, Chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Thanh Lãng thống kê cho tôi hay, địa phương có 420ha lúa 2 vụ, 180ha lúa 1 vụ mỗi năm cấy dăm bảy giống lúa chính trong đó gồm cả chất lượng và phổ thông như Khang Dân 18. Với Khang Dân 18, giống lúa nhập nội có tuổi đời trên dưới 20 năm thì người dân nơi đây chỉ gặt, phơi se rồi bán luôn trên đồng cho cánh hàng xáo về chế biến mì sợi, bún hay nấu rượu. Với các giống chất lượng thì họ phơi kỹ, cất trữ để dùng dần hay bán nếu thừa.

Cách đây mấy năm, địa phương mời 11 chi hội trưởng chi hội nông dân trong thôn đi thăm mô hình J02 (giống lúa gốc Nhật do Cty cổ phần Giống - vật tư nông nghiệp công nghệ cao Việt Nam sản xuất) ở xã bên Tân Phong, thấy năng suất rất tốt dù chất đất bên đó xấu hơn. Mỗi đại biểu còn được tặng 1kg gạo để dùng thử. Người có nồi cơm điện tốt, nấu vừa nước thì khen ngon, khen đậm, người có nồi cơm điện kém, nấu thừa nước thì lại chưa ưng. Tuy nhiên vụ xuân 2017 thị trấn vẫn quyết định cấy thử 5ha.

J02 - giống lúa chất lượng nhưng năng suất lại đứng đầu bảng ở Thanh Lãng, trung bình 2,6 - 2,8 tạ/sào. Vì chất lượng tốt, tỷ lệ thành gạo đạt 70 - 72% nên giá bán thóc đạt 1 triệu/1 tạ, giá bán gạo đạt 15.000đ/kg.

Phấn khởi trước kết quả đó nên vụ xuân năm 2018 Thanh Lãng mở rộng quy mô cấy J02 lên 80ha, đạt năng suất trung bình 2,8 tạ/sào. Dù có một số cán bộ kỹ thuật cấp trên còn ngập ngừng khuyên không nên cấy lúa Nhật trong vụ mùa bởi nghĩ nó chỉ ưa lạnh chứ không chịu được nóng nhưng vụ mùa 2018 Thanh Lãng vẫn cho cấy thử ở 5ha. Đợt gặt điểm vừa qua J02 đã đạt năng suất trên 2 tạ/sào trong khi các giống khác chỉ trung bình 1,5 tạ/sào khiến cho một hai hộ đầu vụ đã từng gieo mạ xong rồi bỏ không cấy lại đâm ra tiếc.

Bí thư Đảng ủy thị trấn Thanh Lãng, ông Lưu Văn Trọng tâm tư: Khó khăn của một giống lúa khi không đưa vào cơ cấu là không có hướng dẫn, lịch cấy, khuyến cáo của trên mà bên dưới phải tự chỉ đạo, tự chịu trách nhiệm. Đạt kết quả tốt thì không sao, ngược lại thì trách nhiệm rất nặng nề. Bởi thế mà địa phương phải làm từng bước rất thận trọng.

“Chúng tôi rất muốn giống lúa Nhật này được đưa vào cơ cấu chương trình lúa chất lượng cao không hẳn vì được hỗ trợ giá giống mà vì muốn thống nhất sự chỉ đạo, lịch khung thời vụ từ cấp tỉnh, cấp huyện xuống cấp xã, thị trấn để cán bộ cũng như nông dân thêm yên tâm mở rộng”.

Bà Đỗ Thị Sáu, Chi hội nông dân tổ dân phố Hồng Bàng bảo J02 có đặc điểm mạ phát triển chậm hơn lúa khác nhưng sau đó lớn rất nhanh. Về cách thức chăm sóc, bà khuyên nên bón lót mỗi sào 2 xe bò phân chuồng, khi lúa bén rễ hồi xanh bón thúc đợt 1 bằng 10kg lân Lâm Thao cộng với 8kg NPK Lâm Thao, đợt 2 khi lúa phân hóa đòng bón nốt 7kg NPK Lâm Thao, 3kg kali và 1kg đạm.

"Lúc lúa gặt về thôn xóm xôn xao. Hộ không cấy J02 thì bảo không có gì địch nổi chất lượng gạo của lúa nhà tôi, còn hộ cấy J02 thì bảo chẳng gì bằng gạo của lúa Nhật: Trước đây dân quen trộn gạo Khang Dân 18 cùng gạo Hương Thơm số 1 để khi ăn cơm dở khô, dở dẻo nhưng từ hồi có J02 thì không cần phải làm thế”, bà Sáu nói.

Vợ chồng anh Nguyễn Bá Đào - Nguyễn Thị Nhung cấy 7 sào lúa J02, gặt xong về dùng thử. Bình thường mỗi bữa chưa bao giờ họ ăn nổi 2 bát cơm nhưng bữa đó ăn liền 3 - 4 bát. Hay như anh Nguyễn Bá Trung - chồng chị Nguyễn Thị Hồng vốn thể tạng khiêm tốn nên ít khi ăn quá 1 bát từ hồi cấy J02 ăn được tới 2 bát. Vụ xuân chưa tới mà anh cứ giục vợ đăng ký nhanh kẻo mà hết giống.

Bà Nguyễn Thị Phòng, Chi hội trưởng Chi hội nông dân tổ dân phố Độc Lập bổ sung thêm: “Nấu gạo Nhật cứ phải có nồi cơm tốt. Tổ dân phố chúng tôi nhiều nhà sắm toàn nồi cơm điện Cuckoo loại từ 2,5 triệu trở lên để có hơi nhiều giúp cho cơm thêm thơm dẻo, dai, ngọt”.

Bà Phòng cấy 3 sào lúa, phần ít để gia đình dùng còn phần nhiều để biếu con cháu, họ hàng ngoài thành phố. “Không có quà gì quý bằng cân gạo quê ngon. Nhiều người ăn quen cứ nhờ tôi đong hộ, mệt quá tôi mới cho họ luôn số điện thoại của đại lý xay xát”, bà Phòng bảo.