Trong lộ trình thực hiện đề án xây dựng nông thôn mới với sự nỗ lực của chính quyền và người dân đến nay, Cẩm Bình đã xây dựng thành công mô hình trồng dưa chuột Nhật bản. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đó đang có nhiều trăn trở, vướng mắc rất cần được tháo gỡ.
Cuối năm 2011, thực hiện chủ trương của xã điểm xây dựng NTM, nhất là trên lĩnh vực phát triển kinh tế, các hộ dân ở thôn Đông Thái xã Cẩm Bình đã đồng tình với cấp trên trong việc chuyển đổi vùng đất trồng lúa năng suất thấp sang xây dựng mô hình dưa chuột Nhật Bản theo hướng tập trung quy mô lớn với diện tích 1,5 ha. Trên khu vực có 29 hộ dân tham gia trồng dưa, những người này đều là xã viên của HTX rau sạch ở thôn Đông Thái. Mỗi hộ nhận trồng 7 thước đến trên 1 sào dưa. Do đã được đi tham quan học hỏi về cách trồng, chăm sóc dưa Nhật Bản ở Hà Nam và được Trung tâm ứng dụng KHKT huyện tập huấn, cộng với đó là sự cần cù chịu khó của người dân nên đến nay dưa chuột đã cho thu hoạch. Điều đáng nói là lần đầu tiên đưa về đồng đất Cẩm Bình nhưng cây dưa chuột đã thể hiện khả năng thích nghi về thời tiết, ít sâu bệnh hơn so với các giống dưa đang trồng trên địa bàn. Chị Nguyễn Thị Bích, Thôn Đông Thái cho biết: “Lúc đầu mọi người vẫn cảm thấy băn khoăn, nghi ngại vì làm giống mới, sợ sẽ khó khăn nhưng thực tế trồng, chăm sóc trong thời gian qua thì cho thấy rằng giống dưa này rất dễ làm. Ngoài việc chịu rét tốt, dưa rất ít sâu bệnh. Phân bón cho dưa cũng là được huyện hỗ trợ nên dưa hoàn toàn sạch bệnh, an toàn. Chúng tôi cũng thấy hết sức phấn khởi”.
Những ngày này trên các sào dưa, mỗi gia đình đều tập trung hết nhân lực cho việc thu hoạch. Cây dưa được trồng đúng theo mô hình rau an toàn, không phun bất cứ loại thuốc trừ sâu hay kích thích gì nhưng là giống Nhật Bản nên chất lượng quả to, chắc, đặc, trung bình 2 quả đạt 1,5 kg; có quả lên tới gần 1kg, theo ước tính mỗi sào dưa có thể đạt gần 4 tấn. Niềm vui về những quả dưa to, nhiều quả sau gần 3 tháng trồng, chăm sóc vừa đến thì điều rắc rối đã xảy ra. Khi đưa ra bán ngoài thị trường do dưa chưa có thương hiệu, chưa được quảng bá, trong khi đó quả lại to hơn nhiều so với dưa thường nên người tiêu dùng nghi ngờ về quá trình sản xuất, vì vậy, dưa không tìm được đầu ra. Ngoài năng suất vượt trội, dưa Nhật Bản cũng rất thơm, giòn nên nếu người tiêu dùng đã mua thường tiếp tục tìm đến. Bà Nguyễn Thị Hiểu cho biết: “Khi đưa ra bán, chúng tôi chỉ bán được cho khách quen, có những người đã tin tưởng mua dưa về dùng thì thường tỏ ra rất thích, ưa chuộng. Có điều lượng người này không nhiều”.
Năng suất đã có thể trông thấy rõ ràng, chất lượng quả thơm, ngon nhưng vấn đề là ở chỗ người chấp nhận dùng dưa Nhật Bản chưa nhiều, hầu hết sản phẩm chỉ tiêu thụ trong xã; trong khi đó lượng sản phẩm làm ra ngày càng nhiều, có gia đình mỗi lần thu hoạch trên 1 tạ dưa. Ông Hà Văn Tân – Bí thư chi bộ thôn Đông Thái, Cẩm Bình bày tỏ: “Việc trồng dưa được bà con nhân dân hết sức đồng tình, ai cũng tập trung chăm sóc thật tốt. Làm dưa như thế này đã tận dụng được tối đa nguồn lao động nhàn rỗi tại địa phương. Người dân đã tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất rau an toàn. Điều đáng buồn nhất hiện nay là do dưa chưa có thương hiệu nên khi thấy quả to người tiêu dùng rất nghi ngại, không dám ăn. Điều đó gây khó khăn rất nhiều cho khâu tiêu thụ, trong khi đó thời điểm này ngày nào cũng có dưa để hái với số lượng ngày càng nhiều. Dưa nhiều quả mà mọi người rất lo lắng, không hái thì già mất, hái thì không bán được. Nhiều nhà phải đưa về muối ăn dần nhưng cũng không làm sao hết được, một số hộ dân tỏ ra rất chán nản. Vì vậy, chúng tôi rất mong cấp trên và ngành chuyên môn làm thế nào để thương hiệu dưa Nhật Bản đến được với người tiêu dùng. Chúng tôi là những người nông dân nên chỉ biết làm ra sản phẩm và cũng đã cố gắng hết sức trong việc tiêu thụ. Do lần đầu tiên loại dưa này có mặt trên thị trường nên chưa thể thuyết phục được khách hàng. Nếu tình trạng này kéo dài lâu không chỉ gây khó khăn, lãng phí trong việc thu hoạch dưa mà còn tạo tâm lí nghi ngại của người dân trong việc đưa các giống mới, mô hình mới vào địa bàn. Điều đó chắc chắn sẽ gây trở ngại đến lộ trình xây dựng nông thôn mới mà toàn Đảng, toàn dân đang nỗ lực thực hiện”.
Mỗi quả dưa được thu hoạch chứa đựng biết bao mồ hôi, công sức của người nông dân. Họ đã cùng nhau làm nên một mô hình dưa chuột Nhật Bản chất lượng cao đầu tiên ở huyện Cẩm Xuyên nhưng do những tính toán chưa thật kĩ của ngành chuyên môn nên công sức của họ, sản phẩm họ làm ra lại không đến được với người tiêu dùng. Rồi đây thực hiện chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới sẽ còn nhiều mô hình với những giống mới, năng suất cao đưa đưa về địa bàn. Tuy nhiên, vấn đề hiện nay là quãng cáo thương hiệu để người tiêu dùng thấy rằng biết dưa Nhận Bản là một sản phẩm hoàn toàn sạch, an toàn.
Bài, ảnh: Nguyễn Tâm (Đài Cẩm Xuyên)