Đột phá bằng công nghệ cao

Bài đầu: Vì sao chưa chuyển biến mạnh mẽ?

Những năm qua, TP Hà Nội đã có nhiều giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, cũng như nhiều địa phương khác, tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp của Hà Nội chưa có chuyển biến mạnh mẽ do gặp rào cản về nguồn vốn, quỹ đất, cơ chế thu hút doanh nghiệp tham gia…

Tái cơ cấu chậm và khó khăn

Theo Sở NN&PTNT Hà Nội, thực hiện tái cơ cấu ngành, 2 năm 2016-2017, sản xuất nông nghiệp của Thủ đô đạt những kết quả tích cực. Giá trị ngành Nông nghiệp tăng bình quân 2,1%/năm; giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản tăng 2,8%/năm, trong đó: Trồng trọt tăng 0,6%, chăn nuôi tăng 4,4%, thủy sản tăng 6,4%... 

Theo Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Chu Phú Mỹ: Thành công lớn nhất của tái cơ cấu nông nghiệp trong 2 năm qua là sự chuyển dịch về cơ cấu cây trồng, vật nuôi, hình thành các vùng sản xuất đặc trưng, chuyên canh. Hiện Hà Nội đã xây dựng được 101 vùng sản xuất rau an toàn, rau hữu cơ; 50 vùng sản xuất tập trung hoa, cây cảnh với quy mô từ 20ha/vùng trở lên… Ngoài ra, thành phố còn xây dựng được 15 vùng chăn nuôi tập trung quy mô lớn ngoài khu dân cư, phát triển 76 xã chăn nuôi trọng điểm, 3.941 trang trại chăn nuôi quy mô lớn ngoài khu dân cư. Toàn thành phố có 118 mô hình ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao, tăng 13 mô hình so với cuối năm 2017...

Tuy nhiên, với tiềm năng và thế mạnh, tái cơ cấu nông nghiệp của Hà Nội còn chậm và vấp phải nhiều khó khăn khiến hiệu quả từ sản xuất nông nghiệp còn thấp. Tốc độ tăng trưởng của ngành Nông nghiệp trung bình mới đạt 2,1%, trong khi chỉ tiêu đặt ra là tăng từ 3,5 đến 4%/năm. 

Đánh giá về tái cơ cấu nông nghiệp của Hà Nội, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam nhận định: Bản chất của việc tái cơ cấu nông nghiệp là chuyển đổi sang cây, con phù hợp, đưa tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất và tổ chức sản xuất theo chuỗi khép kín nhằm nâng giá trị sản phẩm, hiệu quả kinh tế. Để làm được điều này thì vấn đề thu hút doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao là đặc biệt quan trọng. Tuy nhiên, với Hà Nội và nhiều địa phương, câu chuyện tích tụ ruộng đất, nguồn vốn, đặc biệt là việc tiếp cận cơ chế chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao đang là khó khăn lớn nhất, cản trở việc tái cơ cấu nông nghiệp của thành phố. 

Vì sao kết quả chưa như kỳ vọng?
 

Tích tụ ruộng đất không chỉ là hạn chế tồn tại đối với tái cơ cấu nông nghiệp mà còn là cản trở lớn nhất để đưa công nghệ cao vào sản xuất. Trưởng phòng Kinh tế huyện Đông Anh Nguyễn Văn Thiềng cho biết: Nhiều doanh nghiệp muốn đầu tư máy móc, hệ thống sản xuất hiện đại song chưa có quỹ đất phù hợp. Dự kiến đến năm 2020, huyện Đông Anh sẽ chuyển đổi khoảng 270ha đất lúa sang các loại cây, con khác. Tuy nhiên, huyện đang chờ tháo gỡ về thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất để có hướng thu hút doanh nghiệp đầu tư... 

Đồng quan điểm đó, chủ trang trại chăn nuôi lợn ở huyện Thanh Oai Nguyễn Trọng Long cho rằng: Thành phố đã có chủ trương khuyến khích chuyển đổi, tích tụ ruộng đất nông nghiệp dưới hình thức trang trại, cánh đồng mẫu lớn, tuy nhiên hầu như chưa có những chính sách đột phá, vì thế chưa tạo được động lực mạnh mẽ để doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp. 

Cùng với tích tụ ruộng đất thì nguồn vốn cũng là vấn đề nan giải. Mô hình ứng dụng công nghệ cao trong trồng nấm hữu cơ theo công nghệ Nhật Bản của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Kinoko (tại xã Đốc Tín, huyện Mỹ Đức) được đánh giá cao bởi đã đi đúng định hướng của thành phố về phát triển nông nghiệp. Song, theo bà Dương Thị Huệ, Giám đốc Công ty, đa phần các doanh nghiệp áp dụng công nghệ cao đều phải chủ động nguồn vốn đầu tư cả công nghệ lẫn đầu ra cho sản phẩm. Mặc dù thành phố có những chính sách hỗ trợ, song đến nay ít doanh nghiệp tiếp cận được.

Giám đốc Công ty TNHH Thiên Quang (huyện Chương Mỹ) Lưu Mạnh Thắng chia sẻ: Hiện nay, quy trình hỗ trợ nguồn vốn trong đầu tư nông nghiệp công nghệ cao đang làm ngược. Muốn đáp ứng được các tiêu chí về chăn nuôi khép kín, hữu cơ, ngoài cơ sở vật chất, hệ thống chuồng trại và con giống, thì hệ thống xử lý ô nhiễm môi trường rất quan trọng và chi phí đầu tư lớn nên cần sự hỗ trợ của Nhà nước. Tuy nhiên, để được hỗ trợ hạng mục công trình xử lý chất thải trong chăn nuôi, bắt buộc doanh nghiệp phải có phương án xây dựng, dự toán, hợp đồng và thanh lý hợp đồng, biên bản nghiệm thu công trình... Trong khi đó, nếu doanh nghiệp đã có vốn hoàn tất các công trình để đủ các thủ tục trên thì không cần sự hỗ trợ của Nhà nước. Đây chính là bất cập khiến chính sách hỗ trợ của thành phố chưa đến được với doanh nghiệp.

Việc khó tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ còn do các doanh nghiệp gặp vướng trong định giá tài sản để thế chấp vay vốn ngân hàng. Trao đổi về vấn đề này, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước) Trần Văn Tần cho biết: Vốn đầu tư cho dự án nông nghiệp công nghệ cao dự kiến từ hơn 1 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng/ha. Trong khi, hầu hết sản phẩm nông nghiệp chưa có thị trường tiêu thụ ổn định; các công trình hạ tầng như: Nhà kính, nhà lưới... chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản trên đất nông nghiệp nên doanh nghiệp gặp khó khi làm thủ tục đăng ký giao dịch bảo đảm, thế chấp vay vốn ngân hàng.
 

(Còn nữa)

Đỗ Minh - Ngọc Quỳnh/hanoimoi.com.vn