Hiệu quả từ lai tạo giống bò

Đạt nhiều mục tiêu quan trọng

Thụ tinh nhân tạo (TTNT) là một hoạt động quan trọng nhằm nâng cao năng suất, hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi bò. Năm 2013, số bò sữa toàn thành phố được TTNT là 14.979 con, tăng 4,2% (chủ yếu là tinh bò HF); bò thịt đạt 48.103 con, tăng 35,7% so với năm 2012 (chủ yếu là tinh bò thịt chất lượng cao Droughtmaster, Brahman, Angus, BBB…). Nhờ đó, chất lượng bò sữa, bò thịt được cải thiện. Nếu trước năm 2010, sản lượng sữa đạt dưới 4 tấn/chu kỳ (305 ngày) thì đến nay đạt 4,5 tấn/chu kỳ. Riêng với bò thịt, bê sinh ra bằng phương pháp lai TTNT có giá bán cao hơn bê sinh ra từ phương pháp lai phối giống trực tiếp từ 2 - 4 triệu đồng/con ở cùng thời điểm.

Năm 2013 cũng đánh dấu bước phát triển về kết quả nâng cao chất lượng đàn bò thông qua lượng bê sinh ra khá lớn từ phương pháp lai TTNT với tổng số 23.861 con. Trọng lượng bê sơ sinh bình quân 27 - 38 kg/con đối với bê sữa, 25 - 35kg/con đối với bê thịt (trong khi bê lai Sind chỉ đạt 15 - 20kg/con). Theo tính toán sơ bộ, với 5.420 bê sữa được sinh ra, sau khi nuôi khoảng 1 tháng sẽ có giá 13 - 15 triệu đồng/con thì hiệu quả kinh tế đạt gần 100 tỷ đồng. Đây cũng chính là nguồn sản xuất giống bò sữa tại chỗ vừa giảm được rủi ro về dịch bệnh, vừa đỡ công vận chuyển và các chi phí khi nhập bò sữa từ tỉnh khác về. Còn với bê thịt, trọng lượng bê sơ sinh bao giờ cũng cao hơn bê sinh ra từ nhảy trực tiếp 2 - 4kg. Hơn nữa, bê sinh trưởng nhanh, bán giá cao hơn bê nhảy trực tiếp từ 1,5 - 3 triệu đồng/con cùng lứa tuổi.

Đặc biệt, khả năng sinh trưởng của các giống bò chất lượng cao khá tốt, nếu nuôi đúng quy trình kỹ thuật, khả năng tăng trọng từ 0,6 - 0,9kg/con/ngày và thích nghi tốt với điều kiện chăn nuôi tại địa phương. Nhiều người chăn nuôi cho biết, khi bê đạt trên 3 tháng có giá bán từ 15 - 17 triệu đồng/con. Với 18.441 bê thịt chất lượng cao sinh ra trong năm qua khi nuôi khoảng 3 - 4 tháng có giá trị hàng trăm tỷ đồng. Ba Vì, Sóc Sơn, Mỹ Đức, Sơn Tây, Quốc Oai… là các địa phương đã triển khai tốt chương trình TTNT trên đàn bò.

Tiếp tục nhân rộng

Từ kết quả đạt được, có thể khẳng định, chính sách hỗ trợ giống thông qua công tác TTNT mang lại hiệu quả kinh tế cao. Riêng với bò thịt, TP. Hà Nội hỗ trợ cả công phối giống cho dẫn tinh viên cơ sở (người dân được miễn phí khi TTNT cho bò thịt). Tuy nhiên, công tác TTNT bò trên địa bàn cũng gặp không ít khó khăn như việc chỉ đạo của các cấp chính quyền ở một số nơi chưa thật sự quan tâm; ở các vùng xa trung tâm, nhận thức người dân chưa cao. Phương thức chăn nuôi nhỏ lẻ cũng là trở ngại lớn trong tổ chức sản xuất cũng như trong việc vận động, tuyên truyền về công tác TTNT cho bò. Một số vùng sâu, vùng xa còn thiếu cán bộ chuyên môn làm công tác TTNT, hoặc có được đào tạo song khi về hoạt động không hiệu quả phải bỏ nghề.

Ngoài ra, bê sinh ra từ TTNT thường có ngoại hình, màu lông (đốm đen, loang trắng, mắt đỏ, trắng...) khác nhiều với bò vàng truyền thống, bò lai Sind (màu vàng cánh gián, yếm phát triển) nên bà con ở một số nơi chưa quen với phương thức nuôi bò chất lượng cao. Mặt khác, công tác TTNT bò luôn đòi hỏi nghiêm ngặt các yếu tố kỹ thuật như việc vận chuyển, bảo quản tinh, sử dụng dụng cụ phối giống, chất lượng bò cái nền, phát hiện bò động dục để phối giống đúng thời điểm... nên không phải lúc nào cũng đáp ứng đủ yêu cầu.

Phát huy hiệu quả đạt được, thời gian tới, ngành nông nghiệp Hà Nội tiếp tục đề xuất thành phố có chính sách hỗ trợ người dẫn tinh bò giống có năng suất, chất lượng cao để nhanh chóng cải tiến giống bò sữa, bò thịt. Với bò sữa, đẩy mạnh việc sử dụng tinh phân ly giới tính và áp dụng thí điểm công nghệ cấy phôi để nhanh chóng đưa giống bò chất lượng cao vào thực tiễn sản xuất giống trên địa bàn.

Để có được kết quả trên, giải pháp trọng tâm cho công tác TTNT bò là đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân, tập trung giới thiệu chất lượng bê sinh ra và quy trình chăn nuôi tốt để người dân áp dụng nhanh phương pháp lai TTNT. Đồng thời đào tạo chuyên sâu đội ngũ dẫn tinh viên có tay nghề cao, tạo uy tín với người chăn nuôi.
 

Nguyễn Ngọc Sơn