Bài 1: “Chảy máu” nguồn nhân lực!

“Già hóa” lao động nghề biển

Chiều muộn, cảng biển Cửa Sót (Thạch Kim, Lộc Hà) tấp nập tàu thuyền. Các ngư phủ với tấm lưng trần đen bóng, hì hục kéo những tấm lưới để đưa lên bờ bảo dưỡng sau một chuyến ra khơi. Lão ngư Nguyễn Văn Trường (68 tuổi), ở xóm Giang Hà, xã Thạch Kim - hơn 30 năm lăn lộn với nghề trên con tàu 160 CV, nay vẫn hàng ngày mưu sinh nơi sóng cả. Gần cái tuổi thất thập, nhiều người thảnh thơi vui vầy với con cháu nhưng ông vẫn gắn bó với nghề.

Thiếu nguồn nhân lực khiến tàu thuyền khai thác đôi lúc phải nằm bờ.

Quệt giọt mồ hôi, ông Trường chia sẻ: Nghề biển được xem là nghề nguy hiểm, thu nhập thấp, mỗi tháng bình quân chỉ 5-7 triệu đồng tùy điều kiện thời tiết và ngư trường, bởi vậy, lớp trẻ bây giờ không còn mặn mà. Thanh niên trai tráng phần lớn đã rời làng đi XKLĐ ở nước ngoài, hoặc làm thuyền viên ở các tỉnh có nghề cá phát triển mạnh để thu nhập cao hơn.

“Nhà tôi có 4 đứa con thì 2 đứa đi làm nghề biển ở Hàn Quốc và làm cơ khí ở Ăngola… mỗi tháng cũng kiếm trên dưới 15 triệu đồng. Hai ông bà nhà tôi đang hỗ trợ con trai cả làm nghề biển” – ông Trường cho biết thêm.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Thạch Kim - Dương Trọng Bình cho hay: Lao động nghề biển ở đây đang ngày càng già hóa. Cách đây vài năm, lao động nghề biển chủ yếu ở độ tuổi 20-35 nhưng giờ gần như từ trung niên trở lên. Toàn xã có 120 phương tiện đánh bắt hải sản có công suất từ 20-250 CV với 500 lao động. Trong đó, độ tuổi từ 45 trở lên chiếm đến 70%...

Đây cũng là thực trạng chung đang diễn ra ở các vùng biển từ Cửa Hội (Nghi Xuân), Cửa Khẩu (Kỳ Anh) và các vùng bãi ngang ven biển. Hầu hết chủ thuyền, bạn thuyền đều ở tuổi trung niên, có người đã ở bậc ông. Chủ tịch UBND xã Kỳ Khang (Kỳ Anh) Hồ Xuân Trính cho biết: Kỳ Khang có 2 thôn Trung Tiến và Trung Tân làm nghề khai thác hải sản. Là vùng bãi ngang, không có nơi neo đậu nên các tàu thuyền ở đây đều có công suất dưới 20 CV, chỉ khai thác vùng ven bờ, thu nhập của các gia đình hầu như chỉ đủ trang trải cuộc sống. Cả xã có khoảng 1.200 người đi XKLĐ tại Hàn Quốc, Đài Loan thì riêng 2 thôn vùng biển đã chiếm tới 30% với độ tuổi từ 19-35…

Một lao động quê Lộc Hà (Hà Tĩnh) bán nước dừa trên hè phố Bangkok

“Khát” nguồn nhân lực

Nghề khai thác biển ở Hà Tĩnh bây giờ không còn “hút” lao động cũng do thu nhập không tương xứng với sự vất vả cùng những mối hiểm nguy giữa khơi xa. Theo bà con ngư dân, cũng làm nghề biển nhưng khai thác ở các tàu nước ngoài thu nhập cao gấp nhiều lần. Anh Nguyễn Tiến Dũng ở thôn Trung Tiến, xã Kỳ Khang lao động ở Hàn Quốc về phép tâm sự: “Trước đây, anh cũng theo gia đình làm nghề biển nhưng tính ra thu nhập chả ăn thua. Đi XKLĐ trên biển ở Đài Loan, Hàn Quốc, nhờ có kinh nghiệm nên anh nắm bắt khá nhanh cách vận hành các phương tiện nghề cá hiện đại. Một thời gian sau, anh được tin tưởng giao trách nhiệm thuyền phó, thu nhập ngày càng tăng”.

Khi được hỏi, có bao giờ anh nghĩ đến việc đầu tư làm nghề cá ở quê hương không? Anh Dũng cho biết: “Đến lúc hết tuổi đi XKLĐ sẽ tính đến việc đóng tàu!”.

Lao động khan hiếm, đặc biệt là lao động trẻ, khỏe, giỏi nghề, bởi vậy, các chủ thuyền nhiều lúc phải “đau đầu” khi tìm bạn thuyền để ra khơi. Nhiều tàu thuyền buộc phải nằm bờ, thậm chí, có chủ tàu không thu hút được lao động, phải bán thuyền chuyển sang nghề khác. Ông Lê Hồng Ngọ - chủ thuyền 250 CV ở xã Xuân Hội (Nghi Xuân) trăn trở: “Nghề biển phụ thuộc rất lớn đến bạn thuyền, nếu không có bạn thuyền thì không thể ra khơi. Bây giờ, tìm được bạn thuyền gắn bó với nghề quả thật không đơn giản. Đến con cái trong gia đình cũng không còn mặn mà với nghề truyền thống nói gì đến người ngoài. Ngay cả ở vùng biển có truyền thống đánh bắt thủy sản mạnh như Xuân Hội cũng có lúc thuyền của tôi thiếu bạn nên phải nằm bờ. Trong khi đó, những lao động có tay nghề nếu không đi nước ngoài thì lại tham gia đánh cá ở các tàu cá Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Ninh, Thanh Hóa… bởi ở đó, thu nhập cao hơn”.

Lực lượng lao động nghề biển trên địa bàn tỉnh ta ngày càng giảm đang là thực trạng đáng báo động vì tỉnh có những chính sách mạnh tập trung cho phát triển nghề khai thác xa bờ. Sự hẫng hụt về số lượng lao động, già hóa ngư dân sẽ ảnh hưởng tới chiến lược phát triển khai thác thủy sản của tỉnh nhà.

(Còn nữa...)

Theo H.Trung-Ng.Oanh-M.Thủy/baohatinh.vn