Kết quả bước đầu trong việc sáp nhập, hợp nhất các HTX nông nghiệp

Theo điều tra năm 2013, Ninh Bình có 258 HTX hoạt động lĩnh vực nông nghiệp (trong đó có 2 HTX thủy sản). Thực tế cho thấy: Việc thống kê số xã viên trong HTX gần như không có con số chính xác, bởi lẽ lâu nay xã viên vẫn được coi là “đương nhiên” khi một công dân có đủ năng lực hành vi dân sự từ 18 tuổi trở lên. 

Nhiều HTX nông nghiệp hoặc dịch vụ nông nghiệp nhưng diện tích đất nông nghiệp giao HTX quản lý làm dịch vụ chỉ có từ 10 đến 50 ha (chiếm khoảng 25%, chủ yếu ở khu vực thành phố, thị trấn và những khu vực đất quy hoạch khu công nghiệp…). ở một số nơi, trong một số xã lại có từ 4 đến 5 hoặc 6 HTX nông nghiệp, kèm theo đó là bộ máy cán bộ cồng kềnh, lương rất thấp (có nơi Chủ nhiệm được trả 80 nghìn đồng/tháng và 6 tháng mới nhận lương một lần), tình trạng cán bộ HTX tham gia chỉ để “có chân” hoặc vì nhu cầu đóng BHXH…mà tham gia. 

Ngay sau khi Luật HTX năm 2012 có hiệu lực từ ngày 1-7-2013, Ban chỉ đạo phát triển kinh tế tập thể tỉnh đã ban hành Hướng dẫn số 130 về hướng dẫn thực hiện tổ chức lại HTX theo Luật với 6 bước, trong đó có chủ trương sáp nhập, hợp nhất các HTX quy mô nhỏ bước đầu đã có kết quả nhất định. 

Đi đầu trong việc chỉ đạo hợp nhất các HTX quy mô thôn, liên thôn phải nói đến huyện Nho Quan (từ 43 HTX nông nghiệp nay còn 30 HTX); thành phố Tam Điệp (từ 12 HTX nông nghiệp nay còn 6 HTX); các huyện Yên Mô, Yên Khánh cũng đã chỉ đạo hợp nhất ở một số HTX nông nghiệp quy mô nhỏ... 

Hiện tại toàn tỉnh còn 218 HTX nông nghiệp, con số này sẽ tiếp tục giảm sau khi 100% các HTX tổ chức lại sản xuất.
Theo đồng chí Đinh Hồng Thái, Phòng nghiệp vụ (Liên minh HTX tỉnh) thì:  Việc sáp nhập, hợp nhất các HTX nông nghiệp có quy mô thôn, liên thôn đã tạo nhiều cơ hội mới, tháo gỡ những tồn tại trước đây, mở ra một hướng đi tích cực, tạo đà cho HTX chuyển đổi mô hình kiểu mới có hiệu quả hơn. 

Khi HTX quy mô toàn xã hoạt động cùng với chủ trương xây dựng nông thôn mới, việc quy hoạch lại hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng cho vùng sản xuất chuyên canh, đa canh, cánh đồng mẫu lớn sẽ cho bà con thành viên HTX có cái nhìn rộng hơn, yên tâm hơn trong đầu tư mở rộng sản xuất, chuyển đổi mùa vụ, ứng dụng tiến bộ KHKT và thâm canh tăng năng suất cây trồng, con nuôi. 

Cũng theo Kế hoạch số 62 của Ban chỉ đạo kinh tế tập thể tỉnh về xây dựng mô hình HTX kiểu mới để nhân rộng từ nay đến năm 2020 thì việc chuyển đổi mô hình HTX kiểu mới hoạt động hiệu quả sẽ là động lực góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh trong những năm tiếp theo. 

Kết quả rõ nét trong thời gian qua là việc các HTX có nhiều chuyển biến tích cực sau khi chuyển đổi như việc đầu tư mua máy móc, thiết bị hiện đại, bán tự động vào kinh doanh, dịch vụ phục vụ thành viên trong các khâu làm đất, cấy, gặt lúa; cung ứng vật tư nông nghiệp, tổ chức nhiều lớp chuyển giao KHKT vào trồng trọt và trong chăn nuôi; tổ chức ký kết bao tiêu sản phẩm nông nghiệp; làm trọng tài trong mua bán sản phẩm có giá thành thấp cung ứng cho thành viên của HTX; đội ngũ cán bộ được quy hoạch tinh gọn, nâng cao chất lượng và tăng thu nhập làm cho cán bộ yên tâm và trách nhiệm hơn trong công việc… 

Nhiều HTX còn đứng ra thành lập các tổ hợp tác như: Nuôi trồng thủy sản ở Ninh Khang, Ninh Thắng, tổ hợp tác liên gia chăn nuôi dê Trường Yên (Hoa Lư), HTX sản xuất và bao tiêu nông sản ở Khánh Thành (Yên Khánh)… để thực hiện các khâu dịch vụ có tính chất đặc thù, liên kết các nhóm hộ để cùng sản xuất, cung ứng, bao tiêu sản phẩm phù hợp với đặc thù của giai đoạn đầu chuyển đổi mô hình HTX mới.
Có thể thấy, việc triển khai thực hiện Luật HTX năm 2012 đối với việc tổ chức lại HTX, chuyển đổi mô hình kiểu mới hay sáp nhập, hợp nhất các HTX quy mô nhỏ thành công hay không là nhờ sự quan tâm chỉ đạo, vào cuộc của các cấp ủy, chính quyền các cấp và trách nhiệm của các ngành chức năng trong chỉ đạo và tham mưu. 

Trong đó, công tác tuyên truyền luôn giữ vai trò quan trọng và phải làm cho xã viên (nay là thành viên) HTX hiểu được ý nghĩa, vai trò của HTX trong thời kỳ hội nhập, ứng dụng tiến bộ KHKT vào sản xuất hàng hóa…
Mặt khác, phải quyết tâm xóa bỏ tư tưởng “hữu khuynh” hay “giải quyết công tác cán bộ”, bởi thực tế đã lâu khối kinh tế tập thể mà cụ thể là mô hình HTX lĩnh vực nông nghiệp gần như bị “thả nổi” thì nay phải “xốc lại”, tạo ra một “sân chơi” mà ở đó các HTX tự khẳng định mình, làm tốt hơn vai trò phục vụ thành viên... 

Bên cạnh đó, chính quyền các cấp phải là “chỗ dựa” tạo nhiều cơ hội để HTX đứng vững, phát triển mới phát huy được mô hình kiểu mới và hoạt động hiệu quả như tinh thần của Luật HTX năm 2012 đã ban hành.