Hoa, trái công nghệ cao đắt khách

Thời của hoa công nghệ cao

TS.Nguyễn Thị Kim Lý, Giám đốc Trung tâm Hoa và Cây cảnh (Viện Di truyền nông nghiệp Việt Nam), cho biết: Khoảng 10 trở lại đây, những loại hoa hiện đại ngày càng tràn ngập thị trường hoa Tết, giá bán cũng phù hợp với đại bộ phận người tiêu dùng. Hoa công nghệ cao đang đắt khách, chiếm lĩnh khoảng 65-80% thị trường hoa Tết Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh, nhất là các loại hoa lan, layơn, lily...

Lan hồ điệp sản xuất theo công nghệ cao.

Giới thiệu với tôi về bông hoa hồng màu xanh đang đặt trên bàn làm việc, TS. Lý nói: “Bằng công nghệ gây đột biến, chúng tôi có thể tạo ra những loại hoa chưa từng xuất hiện trong tự nhiên, màu sắc đa dạng và độc đáo, những biến dị này luôn  giữ được ổn định ở đời sau, không phân ly tính trạng như các biến dị tổ hợp khi áp dụng phương pháp lai giống bình thường”.

Một trong những loại hoa công nghệ cao được tiêu thụ nhiều nhất trên thị trường hoa Tết hiện nay là lan. Từ xưa, lan được mệnh danh là “nữ hoàng” của các loài hoa, dường như chúng sinh ra chỉ để dành cho tầng lớp thượng lưu. Những năm gần đây, nhờ công nghệ trồng lan bằng phương pháp nuôi cấy mô và đời sống kinh tế phát triển, thú chơi lan đã được “đại chúng hóa”. Trồng lan từ lâu đã được xem là ngành sản xuất đòi hỏi đầu tư lớn về vốn và nghiên cứu phát triển công nghệ, song nó cũng mang lại lợi nhuận rất cao. Trước đây, lan thường được nuôi cấy theo phương pháp thủ công lạc hậu, dẫn đến nhiều giống bị thoái hóa trầm trọng, bị bệnh lạ tấn công, khiến ở hầu hết các vườn lan, tỷ lệ cây chết lên tới 50 - 70%. Những năm gần đây, ngành sản xuất hoa lan phát triển mạnh nhờ ứng dụng công nghệ cao. Với công nghệ hiện đại, đã giúp giảm chi phí trồng từ 40.000 - 70.000 đồng/gốc lan trước đây xuống chỉ còn 4.000-7.000 đồng/gốc hiện nay.

Đến nay, nhiều loại hoa đã được sản xuất bằng phương pháp nuôi cấy mô tại Việt Nam, như: Dendro, hồ điệp, Vanda, Catleya, vũ nữ, vạn thọ Pháp, cúc Đài Loan, salem, cẩm chướng, hoàng thảo, đồng tiền,... Thị trường tiêu thụ hoa công nghệ cao trong nước ngày càng mở rộng, mỗi năm tiêu thụ hàng triệu cây hoa các loại, riêng hoa lan đạ­t gần 2 triệu cây.

Phương pháp trồng cấy truyền thống cho chất lượng cây không đồng đều và khó nhân nhanh với số lượng lớn. Nhưng khi nuôi cấy Invitro (trong ống nghiệm), chọn những cây đẹp nhất, khoẻ nhất, dùng kỹ thuật cắt micro chỉ từ một cây mẹ ban đầu sẽ cho ra hàng triệu cây con đồng nhất với nhau về sức sống và chất lượng. Phương pháp nuôi cấy mô tế bào cho phép nhân giống nhanh, đồng loạt, tạo ra được những giống hoa sạch bệnh, có chất lượng tốt, cánh hoa đều, màu sắc đẹp, có mùi thơm và bền lâu. Cây hoa được trồng trong ống nghiệm với thời gian 2,5-9 tháng (tuỳ thuộc từng loài hoa), sau đó chuyển giao cho các cơ sở trồng hoa để trồng trong nhà lưới. Trồng hoa công nghệ cao tuy chi phí làm nhà lưới đắt, nhưng do sản xuất được với số lượng nhiều và nhanh, nên tính ra giá thành lại thấp hơn so với trồng hoa theo phương pháp truyền thống. Từ một củ hoa lily nhập khẩu, sau 6 tháng nuôi cấy Invitro sẽ cho ra hàng vạn cây giống, giá thành chỉ 7.000-9.000 đồng/cây. Hiện nay, cây giống và kỹ nghệ trồng hoa công nghệ cao đã được Viện Di truyền nông nghiệp chuyển giao tại nhiều địa phương ở miền Bắc, như: làng hoa Tây Tựu (Hà Nội) với 250ha, Sa Pa (Lào Cai) với 85ha,...

Trái cây lạ hút khách nhờ công nghệ tạo hình

Cùng với việc chọn mua hoa, người Việt sắm Tết cũng rất cầu kỳ khi chọn trái cây bày trên mâm ngũ quả. Xưa kia, sự phối hợp màu sắc trên mâm ngũ quả mang triết lý phương Đông. Mâm ngũ quả thể hiện không gian tâm linh của tâm hồn Việt, luôn mở rộng ra để hoà nhập cùng thế giới, nên năm loại quả được thay thế một cách dễ dàng.

Nắm bắt tâm lý người Việt thích bày lên bàn thờ những trái cây đẹp và lạ mắt, nên ngày nay, thị trường trái cây Tết xuất hiện ngày càng nhiều loại quả ứng dụng công nghệ tạo hình 3D. Giá bán của những trái cây này cao gấp hàng chục lần so với loại trái đó khi chưa tạo hình. Có thể kể đến như: dưa hấu vuông, dưa hấu hoàng kim trên dưa có chữ Tài, Lộc, dưa hấu thỏi vàng, trái lê mang hình người, bưởi hình hồ lô, hình long, phụng có in những chữ Tài, Lộc… Mỗi trái dưa khắc hình, dòng chữ "Phúc - Lộc - Thọ", "Chúc mừng năm mới" được bán với giá từ 500.000 đồng đến cả triệu đồng. Dưa thỏi vàng cầu mong năm mới được nhiều may mắn, làm ăn phát tài có giá từ 1,3 - 2 triệu đồng/cặp. Những trái lê thu hút hơn cả vì được tạo hình giống quả nhân sâm trong cuốn tiểu thuyết Tây du ký, có giá gấp 2-3 lần lê bình thường. Đặc biệt, năm nay xuất hiện loại bưởi có hình tay Phật mang ý nghĩa tâm linh được bán với giá 600.000 đồng/quả. Sản phẩm “chắp tay vái Phật” là trái bưởi Năm Roi không hạt được một công ty áp dụng công nghệ, kỹ thuật hiện đại tạo hình 3D, trên thân quả có hình 2 bàn tay ốp vào.

Trái dứa (khóm) long phụng.

Những năm gần đây, ở TP.Hồ Chí Minh rộ lên trào lưu tìm mua trái dứa long phụng để bày trên mâm ngũ quả ngày Tết. Trái cây này vô cùng lạ mắt, mang hình dáng con rồng và chim phượng, đẹp lộng lẫy. Loại dứa này vốn nguồn gốc từ miền Bắc, vì khả năng sinh sản kém, rất hiếm gặp nên ít người biết đến. Khi du nhập vào TP.Hồ Chí Minh, lập tức nhiều người dân bị quyến rũ bởi vẻ đẹp kỳ lạ, họ đặt cho chúng cái tên “dứa long phụng”.  Loài dứa long phụng ngoài thiên nhiên rất hiếm, mỗi năm chỉ ra một trái, nên khó nhân giống nhiều để phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng. Những năm gần đây, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển nông nghiệp công nghệ cao TP.Hồ Chí Minh đã nghiên cứu quy trình nhân giống Invitro giống dứa long phụng, tạo cây con trực tiếp từ chồi bên của cây dứa mà không qua tạo mô sẹo. Nhờ công nghệ cao, đã tạo ra giống dứa long phụng cho trái đẹp và lạ mắt hơn rất nhiều so với loại dứa đó trước đây, đồng thời tạo ra được nguồn giống dứa với số lượng lớn, đồng đều về mặt di truyền và không nhiễm bệnh. Nhờ đó, dứa long phụng đã được cung cấp nhiều trên thị trường trái cây Tết.

Hình hài của trái dứa long phụng vô cùng đặc biệt, nhờ những biến dị trên trụ đế và đỉnh quả. Đế quả mọc 5 trục phụ, tạo thành những quả giả, vươn toả đều ra bốn phía, tựa hồ như những chiếc vòi  bạch tuộc, cũng có người nói nó trông giống 5 ngón của một bàn tay. Những trái giả này uốn cong và thon dần, trên đầu xuất hiện núm chồi màu hồng điều. Chùm lá giả nảy ra trên núm chồi, xếp khít lại thành hình vảy cá, bao bọc lấy chồi ngọn ở chóp cùng, người ta ví nó như chiếc móng rồng. Nếu như trái dứa thông thường chỉ mọc một chồi ngọn ở trên đỉnh thì trái dứa long phụng vươn lên hàng trăm chồi ngọn thon nhỏ màu hồng, xếp khít nhau  tạo thành những hình thù vô cùng đẹp mắt, tựa hồ như những con rồng, chim phượng. Trái dứa long phụng được coi là biểu tượng hoà hợp âm dương của đất trời và sức mạnh thiên nhiên, có thể trang trí trên bàn thờ, thường bày thành cặp trên mâm ngũ quả hoặc trưng bày cả cây nguyên trái ở trong nhà, trước thềm cửa để đón năm mới. 

Chu Khôi
Nguồn: kinhtenongthon.vn