Kết hợp giữa trồng cây ăn quả và thu mua, tiêu thụ sản phẩm, mô hình kinh tế của bà Nguyễn Thị Dậu (62 tuổi) ở thôn Trường Sơn, xã Đông Sơn, huyện Yên Thế (Bắc Giang) đã tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương, góp phần xây dựng nông thôn mới.
Vốn là nhân viên Nông trường Yên Thế về nghỉ chế độ, bà Dậu luôn trăn trở làm sao có thể phát triển kinh tế, làm giàu ngay trên quê hương mình. Nghiên cứu thấy chất đất nơi mình sinh sống rất hợp với cây cam, bà quyết định không chỉ trồng cam trên đất ruộng, bà còn mạnh dạn mở rộng việc trồng cam trên đất đồi, xen những cây ngắn ngày như lạc, đỗ, sắn…
Theo bà Dậu, trồng cam trên đất đồi khó hơn vì không chỉ đòi hỏi người chăm sóc phải thường xuyên theo dõi sự sinh trưởng của cây mà còn phải thực hiện nghiêm ngặt các quy trình, như: Tỉa cành, chăm sóc sau khi thu hoạch để cây dễ quang hợp; lựa chọn bón phân hữu cơ đã ủ mục và phân vi sinh để cây sinh trưởng, phát triển tốt; phun thuốc phòng trừ sâu bệnh…
Năm 2010, ngoài giống cam sành Bố Hạ truyền thống, bà tìm đến Viện Giống cây trồng Trung ương mua giống cam Vinh và cam Đường Canh về trồng.
Ở xã Đông Sơn, trồng trọt là nguồn thu nhập chính của các hộ dân nhưng nông sản rất khó khăn về đầu ra tiêu thụ. Từ năm 2013, bà Dậu đã thành lập Công ty TNHH một thành viên Cam Bố Hạ chuyên sản xuất và tiêu thụ cam trên địa bàn, phân phối đi nhiều nơi ở huyện Yên Thế, rộng ra ở tỉnh Bắc Giang và nhiều nơi khác. Bà Dậu còn thu mua phân chuồng để ủ mục theo quy trình kỹ thuật nhằm tạo ra sản phẩm phân hữu cơ bón cho cây cam. Doanh nghiệp của bà đã giải quyết việc làm cho gần 20 lao động địa phương với thu nhập bình quân 4 triệu đồng/người/tháng.
Từ hiệu quả mô hình trồng cam của bà Dậu, Hội Phụ nữ xã Đông Sơn đã tổ chức các lớp chuyển giao kỹ thuật, đưa hội viên đến học tập kinh nghiệm để làm theo. Hiện diện tích trồng cam của hội viên phụ nữ trong xã đạt hơn 10 ha.
Ngoài gia đình bà Dậu, nhiều gia đình ở huyện Yên Thế cũng tận dụng điều kiện khí hậu cùng với thổ nhưỡng thích hợp để gìn giữ thương hiệu Cam sành Bố Hạ, một đặc sản không chỉ nổi tiếng của huyện Yên Thế mà đã vang khắp cả nước bởi chất lượng quả thơm ngon bổ dưỡng. Với việc thực hiện Dự án “Ứng dụng khoa học và công nghệ xây dựng vườn giống cam sạch bệnh tại tỉnh Bắc Giang” của UBND huyện Yên Thế đã từng bước khôi phục mở rộng diện tích cây cam trên địa bàn huyện.
Theo đánh giá của phòng Nông nghiệp và Phát triển nông nghiệp huyện Yên Thế, mô hình trồng mới cam sạch bệnh CS1 và V2 trên địa bàn huyện sinh trưởng và phát triển rất tốt. Các hộ dân tham gia mô hình đã tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật của dự án. Định kỳ mỗi tháng, kỹ thuật viên của dự án đều đi kiểm tra để nắm bắt tình hình sinh trưởng, phát triển của cây cam cũng như hướng dẫn bà con cách chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh.
Là người đã nhiều năm gắn bó với cây cam sành Bố Hạ, bà Nguyễn Thị Hợi ở thôn Tân Hồng, xã Đông Sơn đã mạnh dạn đăng ký tham gia thực hiện dự án trồng với quy mô 4.000 m2 bằng giống cam CS1. Khi tham gia dự án, bà Hợi đã được hỗ trợ một phần giá cây giống, 50% chi phí vật tư, phân bón, được hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây cam. Đến nay, vườn cam của bà Hợi sinh trưởng và phát triển tốt, là nguồn thu đáng kể để vươn lên làm giàu chính đáng.