Quảng Trị: “Cưa đốn” giải pháp phục hồi vườn cà phê già cỗi

Với mục tiêu phát triển sinh kế ổn định cho đồng bào dân tộc thiểu số tại huyện, trong hai năm (2018 – 2019) Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã phối hợp với dự án EMEE triển khai mô hình cưa đốn phục hồi vườn cà phê già cỗi trên cây cà phê chè tại xã Hướng Phùng. Sau hơn một năm triển khai thực hiện mô hình đã mang lại những kết quả khả quan.
 
 
Gia đình chị Trần Thị Minh ở thôn Doa Cũ, xã Hướng Phùng có 0,5ha cà phê chè đã có thời gian kinh doanh 13 năm, do vườn cà phê đã già cỗi nên sức đề kháng của cây yếu, sâu bệnh nhiều, năng suất giảm dần. Gia đình chị định phá bỏ trồng mới nhưng chí phí cho hoạt động này khá tốn kém nên chưa thực hiện được. Khi được tham gia mô hình trình diễn, gia đình chị đã áp dụng kỹ thuật mới “cưa đốn” vào vườn cà phê, cán bộ kỹ thuật Trung tâm Khuyến nông đã hướng dẫn “cầm tay chỉ việc” từng công đoạn.
 
 
Theo thạc sỹ Nguyễn Thanh Tùng - Trung tâm Khuyến nông, việc cưa đốn nhằm cải tạo trẻ hóa vườn cà phê già cỗi. Vườn cà phê tiến hành cưa đốn là vườn có độ tuổi từ 10-12 năm, bộ rễ khỏe, nhưng năng suất thấp. Thời gian cưa đốn thường tiến hành trong tháng 1- 2 hàng năm. Cây cà phê già cỗi được cưa toàn bộ thân chỉ để lại đoạn gốc cách mặt đất từ 15 – 20 cm. Mặt cắt xiên 45 độ theo hướng Nam nhằm tránh các hướng gió mùa Đông Bắc và Tây Nam. Sau khi cưa xong, bà con cần thu dọn vườn cây, rãi vôi khử trùng, cuốc toàn bộ mặt đất trong vườn cách gốc khoảng 30 cm nhằm cắt đứt rễ già, tạo rễ mới phát triển. Sau khi cưa đốn phải tăng cường bón phân vào các thời điểm đầu mùa mưa (tháng 4 – 5), giữa mùa mưa (tháng 7 – 8) và cuối mùa mưa (tháng 10 – 11) để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho nhu cầu của cây, giúp cây phát triển tốt.
 
 
Nhờ sự hướng dẫn nhiệt tình của cán bộ kỹ thuật và sự ham học hỏi, đến nay sau 13 tháng triển khai vườn cây cà phê của gia đình chị Minh đã sinh trưởng, phát triển tốt, chiều cao cây bình quân đạt 1,4 mét; bộ tán rộng và đường kính khoảng 1,2 mét.
 
 
Thời điểm này, huyện đang trong giai đoạn mùa khô hạn nhưng cây có sức sống cao, bộ lá xanh và cho 8-12 cặp cành cấp 1, không có tình trạng sâu bệnh xảy ra. Hiện nay, cây cà phê đã bắt đầu cho quả bói và tỷ lệ quả nhiều, dự kiến cho năng suất thu bói trong lứa đầu đạt 6-8 tấn/ha, qua năm thứ 3 năng suất sẽ cao hơn.
 
 
Dẫn chúng tôi đi thăm vườn cà phê, chị Minh vui vẻ cho biết: Đây là một kỹ thuật hay, áp dụng kỹ thuật này, cây cưa đốn có bộ rễ hoàn thiện ngay từ đầu, đã quen với đất nên cây vẫn phát triển tốt. Ngoài ra, trong quá trình phục hồi vườn cà phê gia đình chị đã áp dụng các kỹ thuật trồng xen canh cây hoa màu ngắn ngày để tăng thu nhập và cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng, sử dụng các phế phụ phẩm của cây trồng xen làm phân bón bón lại cho cà phê. Vụ vừa rồi gia đình chị đã thu được 3 triệu đồng từ việc trồng lạc xen với cà phê.
 
 
Đánh giá về mô hình, ông Trần Cẩn - Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho biết: Mô hình cưa đốn phục hồi vườn cà phê già cỗi trên cây cà phê chè bước đầu cho thấy hiệu quả thiết thực, đã làm giảm thời gian canh tác, chi phí đầu tư thấp hơn. Cách làm này dễ áp dụng, dễ đầu tư và giúp cây sinh trưởng, phát triển, chống chịu sâu bệnh tốt, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Sau 3 năm cải tạo, năng suất cà phê sẽ tăng gấp 3 - 3,5 lần so với năng suất cà phê già và bằng 80 - 90% năng suất cà phê trồng mới đưa vào khai thác ổn định. Sau khi cải tạo có thể thu hoạch thêm trong vòng 7 - 8 năm mới phải thay thế.
 
 
Cùng đi tham quan với chúng tôi, chị Hồ Thị Thanh ở thôn Xa Ry, xã Hướng Phùng chia sẻ: Tôi thấy vườn cà phê sau khi cải tạo có khả năng chịu hạn cao và ít bị các đối tượng sâu, bệnh phát sinh gây hại. Thời gian tới, tôi sẽ học và áp dụng phương pháp cải tạo trẻ hóa này vào toàn bộ diện tích trồng cà phê của gia đình.
 
 
Chủ tịch Hội ND xã Hướng Phùng Hà Ngọc Anh Dũng cho biết: Thời gian tới Hội ND xã sẽ tuyên truyền, vận động nông dân đến tham quan, học tập và áp dụng vào các vườn cà phê già cỗi, nhằm nâng cao thu nhập, tăng hiệu quả kinh tế cho người dân nơi đây.