Ở nơi này, dân làm giàu nhờ loài gà quý, "cởi ra" đen toàn tập

Giống gà quý đặc sản vùng cao

Không phải lên đến tận các thôn, bản vùng cao, mà ngay ở thôn Dì Thàng 2, xã Na Hối, gần trung tâm huyện Bắc Hà, điều ít người biết đến đó là 2 năm trở lại đây xuất hiện một trang trại chuyên nuôi và bảo tồn giống gà đen đặc sản. Đứng giữa rừng cây thông cao vút, anh Sùng Quân giới thiệu với tôi mô hình nuôi giống gà đen của gia đình...

Anh Quân chăm sóc đàn gà đen. Dù mang màu lông gì, nhưng tất cả những con gà này đều đen như than từ chân, da, tới mắt, mỏ, mào...

Ngày nào cũng vậy, khoảng 8 giờ, anh Quân lại mang ngô, thóc lên khu đồi sau nhà cho đàn gà ăn. Chỉ cần nghe thấy tiếng gọi quen thuộc của anh, hàng trăm con gà lớn nhỏ, từ màu lông trắng như tuyết đến màu hung đỏ, đen tuyền từ các khu chuồng, bụi cây ùa ra ăn thóc, nhìn rất thích mắt.

Điểm đặc biệt của đàn gà này khác với những giống gà tôi đã gặp là con nào thân hình cũng đen nhánh như than, từ chân tới mỏ, mắt, thậm chí cả mào. Có những chú gà màu lông trắng như tuyết, nhưng dưới lớp lông ấy da thịt lại hoàn toàn màu đen.

Thấy tôi băn khoăn về giống gà này, anh Quân giải thích: Đây là giống gà đen có nguồn gốc từ các bản làng vùng cao Bắc Hà, Si Ma Cai, Mường Khương, do đồng bào dân tộc thiểu số, chủ yếu là đồng bào Mông nuôi từ lâu. Gà trống khi trưởng thành nặng từ 2 đến 3 kg, gà mái từ 1,5 đến 2 kg, tuy màu lông khác nhau nhưng đều có đặc điểm chung dễ phân biệt với gà thường là da đen, thịt đen, xương đen, thậm chí khi mổ ra, nội tạng cũng có màu đen.

"Thịt gà đen vùng cao không chỉ săn chắc, thơm ngon hơn hẳn các giống gà khác, mà còn giàu dinh dưỡng, thường được dùng để tẩm bổ cho trẻ em còi xương, phụ nữ sau khi sinh, nên hiện nay được coi là đặc sản, được nhiều người săn tìm. Mặc dù giá gà đen bán ở các chợ phiên hiện nay rất cao, từ 150.000 đến 160.000 đồng/kg, về thành phố Lào Cai giá gà đen lên tới 200.000 đồng/kg, cao gấp đôi gà thường, nhưng nhiều người tìm mua mà không có...", anh Sùng Quân thổ lộ.

Nỗ lực bảo tồn gà đen thuần chủng

Theo anh Quân, gà đen vùng cao Bắc Hà là giống gà quý, nhưng thời gian qua, bà con vùng cao thường nuôi rải rác ở các bản làng, nuôi chung với gà ta, gà chọi, nên hay bị lai tạo. Vì thế, những con gà đen thuần chủng ngày càng ít đi.

Có thời gian, giống gà Ai Cập chân đen có chùm lông trên đầu được du nhập về vùng cao, lai tạo với gà đen bản địa, cho ra loại gà thịt đen, lông hoa mơ, nhìn gần giống gà đen nhưng nhỏ hơn, nặng khoảng 1,5 kg. Tuy nhiên, thịt gà này không thơm ngon bằng gà đen bản địa và gây ra sự nhầm lẫn.

Người ta cũng hay nhầm giữa gà thịt đen lông trắng vùng cao Bắc Hà với giống gà thuốc lông bông màu trắng. Là người đam mê giống gà đen, anh Quân luôn trăn trở về việc bảo tồn nguồn gen quý của gà đen thuần chủng vùng cao Bắc Hà.

Anh Quân cố gắng bảo tồn giống gà đen thuần chủng vùng cao Bắc Hà.

Ba năm qua, anh Quân đã bỏ ra hàng trăm chuyến đi đến các thôn, bản và chợ phiên vùng cao Bắc Hà, Si Ma Cai để sưu tầm những con gà đen thuần chủng của đồng bào Mông về nuôi nhằm giữ nguồn gen quý. Đó là những con gà bố mẹ to, thịt đen nhánh, chân cao, mào cờ, đặc biệt là có màu lông trắng như tuyết.

Mới đầu chỉ là vài đôi gà bố mẹ, rồi lên tới hàng chục con. Sau khi gà sinh sản, những cá thể đẹp nhất được anh  Quân giữ lại để làm giống. Những cá thể xấu được loại bỏ. Hiện nay, trang trại của anh có hơn 70 cặp gà đen bố mẹ màu lông trắng tuyết và hàng trăm con gà đen loại nhỏ. Ngoài xây thêm chuồng trại, anh còn đầu tư 2 máy ấp trứng để nhân giống gà đen nhanh hơn, đảm bảo tỷ lệ trứng gà nở quanh năm không phụ thuộc vào thời tiết.

Trao đổi về kỹ thuật nuôi gà đen vùng cao Bắc Hà, anh Sùng Quân chia sẻ: Giống gà đen vùng cao cơ bản có khả năng chịu lạnh, sức đề kháng tốt, phù hợp với môi trường nuôi thả tự nhiên. Tuy nhiên, những chú gà sau khi được mua từ bản về cần được tiêm vắc xin phòng bệnh đầy đủ.

"Những chú gà con sau khi nở cũng được nhỏ thuốc, tiêm vắc xin phòng bệnh định kỳ để không bị dịch bệnh. Để gà phát triển tốt, thời gian gà còn nhỏ, nên úm điện, cho ăn cám công nghiệp, khi lớn thì giảm dần cám, cho ăn ngô, thóc, gạo và thả ra vườn đồi để thịt gà săn chắc, thơm ngon…", anh Quân chia sẻ.

Hướng phát triển kinh tế hiệu quả từ gà đen đặc sản

Thời gian gần đây, giống gà đen vùng cao được nhiều nơi ưa chuộng, nhiều người muốn nuôi làm nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng phục vụ gia đình. Trên facebook những người đam mê giống gà đen vùng cao còn thành lập nhóm mang tên Hiệp hội người nuôi gà Mông Việt Nam, thu hút hàng nghìn người tham gia, qua đó giới thiệu, trao đổi kinh nghiệm nuôi gà đen vùng cao. Những chú gà đen đẹp nhất cũng được anh Sùng Quân giới thiệu trên diễn đàn này, thu hút sự quan tâm của cộng đồng mạng và nhiều người khắp nơi đặt mua làm giống.

“Hai năm qua, tôi đã cung cấp hàng trăm con gà đen giống ra thị trường. Mới đây, tôi vừa cho “ra lò” thêm hơn 200 gà con phục vụ nhu cầu của những người đam mê gà đen trên khắp cả nước. Có người tận Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Sài Gòn cũng đặt mua gà. Mỗi chú gà đen 10 ngày tuổi có giá 80.000 đồng, còn gà trưởng thành, gà bố mẹ thì có giá cả triệu đồng..".