Từ đỏ vải thiều đến đỏ khoai tây và câu chuyện phụ thuộc thị trường Trung Quốc

Sự bấp bênh của thời tiết cộng với sự bất thường của giá cả thị trường là những nỗi lo canh cánh của người trồng vải khi rộ mùa. Nhưng năm nay, người nông dân Lục Ngạn đối diện với một nỗi lo mới: sự hụt hẫng về thị trường khi số tiểu thương Trung Quốc tìm đến mua vải giảm đi so với năm ngoái.

Tình trạng ép giá xảy ra nặng nề hơn, khiến chính quyền địa phương phải tính đến phương án tìm kiếm thị trường mới cho vải thiều để giảm sự lệ thuộc thị trường Trung Quốc, nhất là trong bối cảnh chính trị giữa hai nước theo dự báo sẽ khó trở lại như trước đây.

Theo thông tin từ VietNamNet, năm 2013, Lục Ngạn đã xuất sang Trung Quốc hơn 44.000 tấn vải, chiếm gần 50% tổng sản lượng vải toàn huyện. Việc tìm kiếm thị trường mới cho trái vải thiều để giảm phụ thuộc vào thị trường lớn của nước láng giềng và chủ động hơn về giá cả chắc chắn sẽ diễn ra theo một lộ trình rất dài, khó khăn mà nếu người nông dân đồng lòng cùng chính quyền địa phương theo đuổi đến cùng mục tiêu ấy, thì cũng sẽ mất dăm bảy mùa vải nữa mới tìm lại sự ổn định như hiện tại.

“Tôi bán hàng Trung Quốc nhập khẩu có chứng từ và sở dĩ phải nhuộm đỏ là vì đáp ứng yêu cầu của khách hàng”.

Nhưng trên thực tế, khi những sản phẩm này tuồn ra thị trường và được bán lẻ, không mấy người phân biệt được đâu là khoai Trung Quốc, đâu là khoai Đà Lạt chính gốc. Một nhà vườn Đà Lạt cho chúng tôi biết rằng, ngay cả khoai tây Đà Lạt khi thu hoạch thấy vỏ đen, nhìn không bắt mắt thì nhà vườn cũng lấy đất đỏ trộn lên cho thẫm màu, dễ bán.

3. Câu chuyện mùa vải thiều đỏ xứ Lục Ngạn cho đến củ khoai tây Trung Quốc trộn đất đỏ xứ Lâm Đồng, tuy hai chiều vận hành, phân phối hàng hóa nông sản khác nhau (một bên là xuất khẩu, một bên là nhập khẩu), nhưng lại xuất phát từ một nguyên do: thị trường sản phẩm nông nghiệp Việt Nam đã sống trong sự lệ thuộc vào Trung Quốc quá sâu.

Và nếu bất ngờ buộc phải giảm sự lệ thuộc khi thiếu giải pháp thị trường thay thế và cả ý thức tự chủ nơi người dân thì sẽ gây ra cú sốc lớn, trực tiếp cho người nông dân.