Bàn về bộ tiêu chí đánh giá hầm biogas tốt

 hầm KT và Composite có giá thành cao nên anh Nguyễn Trọng Quý ở xã Thanh Liên (Thanh Chương - Nghệ An) đã quyết định đầu tư làm hầm biogas VACVINA cải tiến. Tuy nhiên, anh bỏ qua một số thiết kế của hầm biogas VACVINA và "cải tiến" theo cách nghĩ của riêng mình như phá váng bằng can nhựa, thêm bộ phận bình nén khí. Thật may, hầm biogas của anh Quý có áp suất gas cao hơn hẳn và đủ đun nấu ngày ba bữa. Thực tế này cho thấy, các loại hầm biogas hiện nay vẫn còn một số khiếm khuyết.

Hiện, có nhiều loại hầm khí sinh học được phổ biến rộng rãi trên thị trường, từ hầm vòm nắp cố định KT đến túi sinh khí bằng nylon, hầm Composite, hầm biogas VACVINA cải tiến… Tuy nhiên, hầu hết các địa phương mới chỉ quan tâm đến số lượng hầm, trong khi chất lượng các mô hình biogas đang còn có nhiều vấn đề cần bàn...

Có thể thấy, nhược điểm nổi bật của các loại hầm biogas trên thị trường hiện nay là hoạt động không liên tục (khi đầy bã thải, phải ngừng hoạt động để nạo vét), phá váng là vấn đề khó khăn, kén chọn nguyên liệu để nạp vào hầm (không dùng được các sinh khối khác ngoài phân nguyên của lợn, trâu, bò), việc lấy bã thải để làm phân bón khi cần rất khó khăn (phải ngừng hoạt động), năng suất khí thấp, giá thành xây dựng cao, vận hành phức tạp và nhất là bã thải của hầm biogas chưa đảm bảo vệ sinh môi trường…

Lần giở trang giới thiệu, quảng cáo của các mẫu hầm biogas, tôi không khỏi băn khoăn, từ khâu thiết kế đến lời giới thiệu. Xin nêu một vài ví dụ: "Hiệu suất sinh khí của bể Composite cao vì nó chịu được áp suất lớn và kín tuyệt đối, có khả năng tự động phá váng 100% và chuyển hoá lên men kỵ khí 100%; phân đã phân huỷ hết còn bã tự động đẩy ra khỏi bể". Tuy nhiên, họ quên rằng, bể Composite có cửa nạp và cửa xả đặt trên cùng bình độ, được dùng làm bể điều áp và chỉ cách nhau 1,1-1,6m. Phân chưa kịp phân hủy đã bị đẩy ra ngoài nên chắc chắn không đảm bảo vệ sinh môi trường. Bể Composite được cho là chịu được áp suất lớn nhưng cũng chỉ đạt 15 - 16 Kpa (tương đương 0,153 - 0,163 kg/cm2). Hiện nay, chỉ có hầm VACVINA cải tiến là áp suất quá thấp, phải dùng đến máy hút khí, còn các hầm kiểu KT nếu vận hành tốt đều có thể đạt 10-15 Kpa, thậm chí cao hơn.

Được biết, mẫu hầm theo công nghệ VINO BIOVAC xây bằng gạch, dẫn khí đi xa trên 300m nhưng vẫn có áp suất lên trên 16 - 20 Kpa.

Từ thực tế sử dụng hầm biogas của nông dân, một số ý kiến cho rằng, một hầm biogas tốt cần đảm bảo các yếu tố sau:

- Áp suất và năng suất khí cao, chất lượng khí ổn định (có thể kiểm soát được lượng khí sinh ra; áp suất khí gas).

- Vận hành thuận tiện, hoạt động liên tục, nạp nguyên liệu và lấy chất thải dễ dàng.

- Dễ xây dựng, bảo dưỡng, sửa chữa khi cần.

- Tiết kiệm, giá thành rẻ, phù hợp túi tiền của người dân nghèo, dễ tiếp cận thị trường.

- Sử dụng được đa dạng các loại nguyên liệu.

- Bền, ít hỏng hóc và bộ phận phá váng triệt để, hiệu quả.

- Chất bã thải sau khi phân hủy đảm bảo vệ sinh môi trường.

Vì vậy, để hầm biogas phát huy hiệu quả trong việc bảo vệ môi trường, hỗ trợ người dân trong chăn nuôi, các nhà khoa học nên nghiên cứu sâu về một số vấn đề như: Áp suất cao đến bao nhiêu là an toàn đối với hầm xây gạch, năng suất khí đạt bao nhiêu mét khối trên một mét khối cơ chất một ngày đêm? Chỉ tiêu tiết kiệm bao nhiêu là phù hợp với người dân nghèo? Về sử dụng đa dạng loại nguyên liệu, cần có các nghiên cứu cụ thể về việc dùng sinh khối để sản xuất biogas. Tuổi thọ của hầm xây gạch trung bình bao nhiêu năm? Nếu đặt vấn đề dùng sinh khối để sản xuất biogas thì vấn đề phá váng cần được xem xét nghiêm túc.

Thiết nghĩ, cơ quan chức năng, Hiệp hội Khí sinh học Việt Nam, các nhà khoa học cần có các nghiên cứu cụ thể hơn, có tiếng nói chung về bộ tiêu chí đánh giá hầm biogas tốt để nông dân có cơ sở lựa chọn, từ đó phát triển sản xuất, bảo vệ môi trường.

Hồng Sơn - Công Tài
Nguồn:kinhtenongthon.com.vn