Bảo hiểm nông nghiệp: Chưa “tuyệt vời”… để nông dân “thấu hiểu”

Theo báo cáo của các địa phương và các doanh nghiệp (DN) bảo hiểm, đến nay việc thí điểm bảo hiểm nông nghiệp đã triển khai ở tất cả 20 tỉnh, thành phố với 98.594 hộ dân đã tham gia ký hợp đồng (trong đó 88% hộ nghèo) với giá trị bảo hiểm cây trồng, vật nuôi là 959,4 tỷ đồng, phí bảo hiểm là 48,7 tỷ đồng. Như vậy, số hộ dân tham gia chỉ chiếm 3% số hộ thuộc đối tượng bảo hiểm nông nghiệp, trong đó 88% là hộ nghèo.

Người nông dân vẫn chưa “quen” với bảo hiểm nông nghiệp. (Ảnh: PV)

Nguyên nhân của tình trạng này là do cơ chế chính sách về bảo hiểm nông nghiệp chưa phù hợp với thực tế. Đối tượng cây trồng, vật nuôi được bảo lãnh còn hạn hẹp, chỉ bao gồm cây lúa, trâu bò, lợn gà, tôm, cá. Hơn nữa, một số loại bệnh dịch thực tế thường xảy ra ở các địa phương ảnh hưởng đến sản xuất lại chưa được quy định, như: bệnh sâu đục thân, bệnh bạc lá, bệnh đạo ôn đối với cây lúa; bệnh tụ huyết trùng, sán lá gan, bệnh trướng hơi, viêm màng phổi đối với trâu, bò…

Ngay cả chế độ quy định Chủ tịch UBND tỉnh có thẩm quyền công bố, xác nhận thiên tai, dịch bệnh để làm căn cứ xác định rủi ro và bồi thường cũng chưa sát thực tế. Bởi quy trình công bố dịch theo Pháp lệnh Thú y rất phức tạp, khó đảm bảo quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm…

Nhưng, đây chỉ là một phần của câu chuyện. Phần bên kia là sự không thấu hiểu những lợi ích tham gia bảo hiểm và lấn cấn mức phí phải nộp. Ông Christopher Coe - đại diện Công ty Aon Benfield Việt Nam cho rằng, vấn đề lớn nhất khiến người nông dân tham gia vào bảo hiểm nông nghiệp quá ít là do giá thành của sản phẩm bảo hiểm rất cao. “Phải tìm cách để giảm bớt giá thành nhằm đưa sản phẩm bảo hiểm nông nghiệp đến nhiều đối tượng người nông dân hơn. Chính phủ cần đưa ra chính sách khuyến khích, hỗ trợ, đồng thời tăng số lượng người nông dân tham gia. Như vậy, rủi ro sẽ được phân tán trên diện rộng hơn, số tiền bảo hiểm trong chương trình này tăng cao hơn, phí bảo hiểm nông nghiệp giảm thấp hơn và như vậy người nông dân có điều kiện tham gia bảo hiểm”, ông Christopher Coe cho hay.

Song, nhiều chuyên gia lại cho rằng dù giá thành có giảm đến đâu mà người nông dân không thấy lợi ích thiết thực thì họ cũng không muốn tham gia.

Khuyến khích bằng sản phẩm “tuyệt vời”

Dẫn lại câu chuyện của nước Mỹ khi có tới 85% nông dân tham gia bảo hiểm nông nghiệp, ông Christopher Coe cho rằng, tỷ lệ này quả là điều mơ ước với tất cả các nước chứ không riêng gì một đất nước có tỷ lệ nông dân lớn như Việt Nam.

Vậy chương trình bảo hiểm nông nghiệp của Mỹ có gì đặc biệt đến như vậy. Ông Coe cho biết, Chính phủ Mỹ hàng năm tài trợ 5 tỷ USD cho người nông dân tham gia bảo hiểm nông nghiệp, người nông dân được hỗ trợ tới 60% phí bảo hiểm. Bên cạnh đó, ý thức của người dân về bảo hiểm rất cao. Còn sản phẩm bảo hiểm của họ được cho “tuyệt vời” vì nó đã tính toán rủi ro liên quan đến cả sản lượng và giá thành, nên người dân rất tích cực tham gia.

Bên cạnh đó, khi một nông dân tham gia bảo hiểm nông nghiệp họ có 2 lựa chọn. Thứ nhất, họ chỉ tham gia vào chương trình bảo hiểm của quốc gia và được hỗ trợ 60% phí. Nếu vẫn không hài lòng và từ chối, họ phải ký vào thư khẳng định nếu không tham gia bảo hiểm nông nghiệp thì sẽ không tham gia vào bất kỳ chương trình bảo vệ thảm họa thiên nhiên nào khác. Sở dĩ đưa ra sự lựa chọn này là vì nước Mỹ không muốn có sự cạnh tranh và xé lẻ thị trường giữa các nguồn vốn khác nhau liên quan đến bảo vệ tài sản của người nông dân trong trường hợp xảy ra thảm họa thiên nhiên. “Đó là lý do vì sao khiến tỷ lệ người nông dân tham gia bảo hiểm nông nghiệp ở Mỹ rất cao”, ông Coe nhìn nhận.

Phó cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) Phùng Quang Khánh cho rằng, mục tiêu quan trọng nhất của bảo hiểm nông nghiệp là giảm nhẹ hậu quả của thiên tai, dịch bệnh đối với người nông dân. Vì vậy cần phải khuyến khích người nông dân tham gia. Muốn vậy cần phải tuyên truyền cho người dân thấy rõ lợi ích khi tham gia bảo hiểm. Bên cạnh đó, mức phí bảo hiểm phải hấp dẫn. Còn muốn giảm chi phí bảo hiểm phải làm tốt công tác dự phòng, dự báo. Nếu Việt Nam xây dựng được bản đồ phân vùng tần suất thảm họa thiên tai như bão, lũ lụt… “Dự báo được tần suất xảy ra bão, quy mô cơn bão, cách phòng chống, giảm thiên tai đến đâu sẽ giảm được phí bảo điểm đến đó. Hiệu quả quan trọng nhất mà nó mang lại là mở rộng đối tượng được thụ hưởng”, ông Khánh cho hay.