Nơi phát canh thu tô, người thiếu đất sản xuất

Theo báo cáo tại Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 12 tháng 3 năm 2014 của Bộ Chính trị, sau 5 năm thực hiện rà soát, sắp xếp, đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp, hiện còn gần 260 công ty nông, lâm nghiệp, quản lý gần 1,86 triệu hecta, chiếm 10% đất nông nghiệp cả nước.

Vấn đề Thủ tướng đặt ra được người dân, các chuyên gia kinh tế đánh giá là rất xác đáng. Bởi lâu nay, dù được giao quản lý diện tích đất lớn nhưng hiệu quả kinh tế - xã hội mang lại chưa tương xứng, chưa là những đầu tàu trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cơ cấu ngành nông nghiệp, đầu mối chuyển giao tiến bộ kỹ thuật trên địa bàn. Nhiều nơi, do buông lỏng quản lý, do lợi ích nhóm và nhóm lợi ích gây thất thoát lãng phí lớn nguồn lực, tài nguyên đất đai, xâm phạm lợi ích của doanh nghiệp, tổ chức và người dân; khiến tình trạng quản lý đất đai trở thành những điểm nóng không đáng có. Tình trạng “phát canh thu tô” còn xảy ra ở không ít nông, lâm trường.

Về vấn đề này, Thủ tướng nhấn mạnh: “Không được để tình trạng đất do Nhà nước quản lý thì thừa nhưng người dân bị thiếu đất nghiêm trọng, phải đi làm thuê, làm mướn”.

Tập trung đất đai, tích tụ đất đai để tổ chức sản xuất nông nghiệp quy mô lớn theo hướng công nghệ cao hoặc hữu cơ nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của cả thị trường trong và ngoài nước, nâng cao hiệu quả kinh tế của tài nguyên đất đai, nâng cao thu nhập và đời sống cho người nông dân, tạo điều kiện để đưa tiến bộ kỹ thuật và cơ giới hóa vào sản xuất nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng đều, nâng cao giá trị công lao động, giảm người làm lao động trực tiếp trong nông nghiệp…; tạo sự ổn định xã hội,  đang là vấn đề được đặt ra với ngành nông nghiệp nói riêng và xã hội nói chung.

Thực tế chỉ rõ, có không ít công ty nông, lâm nghiệp hoạt động rất hiệu quả. Ví dụ như Công ty Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao, đơn vị canh tác hiệu quả hơn 5.500ha được giao tại Ninh Bình, Gia Lai, ngoài ra, Công ty còn chủ động liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm cho bà con nông dân 13 tỉnh, tạo công ăn việc làm cho trên 20.000 lao động. Giá trị thu nhập bình quân khoảng 250 triệu đồng/ha. Doanh thu bán hàng năm 2018 là 1.900 tỷ đồng, trong đó doanh thu xuất khẩu là 70 triệu USD.

“Đây là một mẫu hình về chuyển đổi thành công từ một nông trường thuần túy sang một công ty cổ phần, huy động nguồn lực xã hội, trong đó, đã áp dụng khoa học công nghệ, kỹ thuật mới nhất để phát triển sản xuất, kinh doanh”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc biểu dương công ty khi đến thăm hồi đầu Xuân Kỷ Hợi 2019. Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, để thực hiện 3 nhiệm vụ mà Thủ tướng giao cho các công ty nông, lâm nghiệp (động lực mới của nền kinh tế; bộ phận quan trọng của quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp; phương tiện công cụ quan trọng để đưa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, cụ thể là Đề án tổng thể phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi đặc biệt khó khăn vào cuộc sống), Chính phủ cần sớm ban hành cơ chế để công ty nông, lâm nghiệp, có đất nhưng thiếu vốn và nguồn lực hợp tác, liên kết với các doanh nghiệp có điều kiện về vốn, công nghệ phát triển sản xuất nhưng đang khó khăn về đất.

Thêm nữa, phải nghiêm trị nhưng đơn vị, cá nhân “phát canh thu tô” trên đất các công ty nông, lâm nghiệp.