Yếu tố văn hóa trong xây dựng nông thôn mới: Phát huy các giá trị văn hóa

Yếu tố cốt lõi

Xác định vai trò quan trọng của yếu tố văn hóa, bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM đã định ra 2 tiêu chí quan trọng về văn hóa: tiêu chí số 6 (cơ sở vật chất văn hóa) và tiêu chí số 16 (thôn, bản đạt chuẩn làng văn hóa). Theo đó, đối với tiêu chí số 6, xã phải có nhà văn hóa và khu thể thao đạt chuẩn của Bộ VH-TT&DL, tỷ lệ thôn có nhà văn hóa và khu thể thao đạt quy định của Bộ VH-TT&DL. Với tiêu chí 16, xã phải có từ 70% số thôn, bản trở lên đạt tiêu chuẩn làng văn hóa theo quy định của Bộ VH-TT&DL.

Rước bằng xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh nhà thờ họ Nguyễn Duy (thị trấn Nghèn - Can Lộc). Ảnh: Đạt Võ

Giám đốc Sở VH-TT&DL Bùi Đức Hạnh chia sẻ: “Hai tiêu chí về văn hóa có liên quan mật thiết với nhau, tạo điều kiện cho nhau cùng phát triển. Nó vừa giúp gìn giữ giá trị truyền thống, vừa tạo sự xác lập đời sống văn hóa mới, làm tiền đề phát triển nhiều nhân tố khác”. Việc đồng thời thực hiện hai tiêu chí sẽ tạo sự cân bằng về thiết chế văn hóa cũng như góp phần nâng cao giá trị tinh thần trong đời sống nông thôn. Đặc biệt phải đảm bảo các tiêu chí “gia đình văn hóa”, “làng văn hóa”, “thôn văn hóa”, “khu phố văn hóa” và tương đương theo Quyết định số 32/2012/QĐ-UBND của UBND tỉnh; Quyết định số 34/2012/QĐ-UBND của UBND tỉnh về Quy chế công nhận danh hiệu “Xã đạt chuẩn văn hóa NTM”.

Thành công bước đầu

Xác định được vai trò quan trọng của yếu tố văn hóa, nhiều địa phương trong tỉnh đã và đang ra sức thực hiện để hoàn thiện các hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cũng như xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, nhân lên các giá trị văn hóa. Trao đổi với chúng tôi, anh Trần Văn Hiệu - cán bộ Phòng Xây dựng nếp sống văn hóa và Gia đình, Sở VH-TT&DL cho biết: “Theo quy định, tổng kinh phí xây dựng thiết chế văn hóa được hỗ trợ 60% từ ngân sách nhà nước, còn 40% huy động xã hội hóa. Thời gian qua, các địa phương đã cố gắng hoàn thiện từng bước các hệ thống thiết chế. Điển hình phải kể đến xã Đức Lạng (Đức Thọ); Thạch Tân, Thạch Văn (Thạch Hà); Cẩm Thành, Cẩm Quang (Cẩm Xuyên)...”.

Đi cà kheo - nét đẹp văn hóa của cư dân vùng cửa biển

Là địa phương điển hình trong hoàn thiện thiết chế văn hóa của huyện Cẩm Xuyên, đến nay, xã Cẩm Thành đã có 3/9 nhà văn hóa thôn được xây mới, 6 nhà văn hóa còn lại đang được nâng cấp, hoàn thiện. Hiện xã có 7/9 thôn đạt chuẩn làng văn hóa và luôn ở mức ổn định bởi tỉ lệ sinh con thứ 3 tương đối thấp (15,2%), an ninh trật tự được giữ vững. Ông Cao Bá Tân - Phó trưởng phòng Văn hóa huyện Cẩm Xuyên chia sẻ: “Tính đến nay, toàn huyện có 4 xã đạt tiêu chí số 6, 11 xã đạt tiêu chí số 16. Ngoài việc nhận hỗ trợ từ ngân sách tỉnh, ngân sách NTM thì các xã đều có kinh phí hỗ trợ và kêu gọi nguồn xã hội hóa để hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao”.

Đang “ráo riết” phấn đấu hoàn thành tiêu chí văn hóa trong năm nay, hiện xã Xuân Mỹ (Nghi Xuân) đã hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa như: hội trường đa năng, khu thể thao xã đã đạt chuẩn, riêng nhà văn hóa thôn tính đến cuối tháng 7/2014 sẽ hoàn thành. Công chức văn hóa xã Nguyễn Xuân Trường cho biết: “Xây dựng NTM ở Xuân Mỹ không đơn thuần chỉ là đầu tư cơ sở vật chất mà địa phương còn chú trọng xây dựng các tiêu chí về văn hóa xã hội, rộng hơn là xây dựng con người mới trong xã hội NTM. Các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao phát triển rộng khắp ở các thôn, khơi dậy tình yêu lao động, hăng say sản xuất trong nhân dân”.

Xây dựng NTM trên cơ sở bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống không chỉ đổi thay bộ mặt nông thôn mà còn nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân, tạo môi trường văn hóa lành mạnh để nhân lên các giá trị văn hóa truyền thống. Tuy đã có sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành, song nhiều xã không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc trong việc huy động kinh phí cũng như thực hiện các giải pháp để giữ vững các danh hiệu văn hóa.

MAI PHƯƠNG - PHAN TRÂM/ baohatinh.vn
(Còn nữa)