Ðâu rồi hoa lợi hữu cơ?

Bài 1: Rau hữu cơ… chờ đầu tư mới

 

Một ngày giữa tháng 8/2018, phóng viên đến Trang trại rau Organik thôn Ða Thọ, xã Xuân Thọ cách trung tâm thành phố Ðà Lạt khoảng hơn 15 km theo lịch hẹn với người quản lý, điều hành kỹ thuật sản xuất - nữ cử nhân sinh học Hồ Thị Minh Hằng (sinh năm 1984). Do có cuộc hẹn với đối tác và phóng viên, cử nhân Hằng phải chia nửa thời gian buổi sáng để chia sẻ về bước đi trang trại rau hữu cơ đầu tiên của mình ở tỉnh Lâm Ðồng. 
 

Trồng hoa dẫn dụ côn trùng trong nhà kính của Trang trại Organik Xuân Thọ. Ảnh: V.Việt

Ðồi thông xanh, nhà kính nhấp nhô

 

Bây giờ trang trại rau Organik Xuân Thọ, Đà Lạt đã được chuyển giao chủ nhân “quản trị” từ một nhà khoa học của nông dân Lâm Đồng sang một doanh nhân đến từ châu Âu. Nhưng chỉ có người quản trị mới, còn lại gần như toàn bộ lao động hơn 30 người đã lần lượt gắn bó với nghề làm rau tại Trang trại Organik sau mười mấy năm hoạt động. Và quang cảnh, môi trường cũng vậy, thời gian qua đi càng nhiều năm càng “đậm chất” đa dạng sinh thái hữu cơ được khôi phục nhiều hơn. Nhìn bao quát từ đầu cánh cổng trang trại, những mái nhà kính nối tiếp nhau, nhấp nhô dưới thung lũng sâu, bao quanh phía trên cao với từng ngọn đồi thông xanh mát, chập chùng uốn lượn. Ông Lê Thanh Hùng hơn 60 tuổi, người “gốc sú” Đà Lạt đã làm việc ở trang trại từ khi mới hình thành đến giờ, hiện đang phụ trách thủ kho - dẫn tôi hòa mình vào khu vườn ươm, giữa luống rau hữu cơ gieo trồng và canh tác theo mỗi trang nhật ký khác nhau trong nhà kính.

 

Đang trong tháng cuối mùa mưa Đà Lạt, những vạt cỏ hoang dại xanh tốt tự nhiên đẫm ướt lối đi bậc cấp lên xuống, vòng quanh các thửa đất luân canh nhiều loại hoa màu ngoài trời trước khi vào trong khu nhà kính đầu tiên của Trang trại Organik Xuân Thọ. Ở đây bố trí các giàn sắt 2 tầng sản xuất rau cải mầm trên nền đất giá thể hữu cơ rải lên một lớp đất không còn hóa chất dày khoảng một gang bàn tay, thu hoạch gần như thường xuyên. Bên dưới nền đất xây lên bốn đường ô gạch hình chữ nhật, đổ đất vào trong đó rồi đặt cây giống rau các loại xuống trồng thành hàng ngang - dọc. Xen giữa mỗi hàng rau là những hàng hoa thân thảo, hàng rau phát tán mùi hương dẫn dụ hoặc thu hút côn trùng để ngăn cách bảo vệ sự sống “bình yên” của rau. Ở khu nhà kính tiếp theo, thời điểm này đang thu hoa lợi từ hơn chục loại xà lách hữu cơ tươi rói đều đặn hàng ngày. Xà lách trồng trong từng luống đất đổ nhô cao lên mặt đất, luống cách luống bằng đường rãnh để giữ lại lượng nước tưới phun sương từ phía trên cao khoảng hơn hai mét. Phần tiếp xúc trên mặt đất là hệ thống nước tưới nhỏ giọt kết hợp với tưới phân hữu cơ hòa tan, vận hành hiệu quả hơn mười năm qua. Phần cuối căn nhà kính rộng lớn ước hàng ngàn mét vuông là một luống hoa chiều ngang khoảng 3 m, chiều dài phải đến vài chục mét đang bung nở những cánh nhỏ màu vàng nhạt, tạo cảm giác khá lôi cuốn khi ghi lại những tấm ảnh trải nghiệm du lịch canh nông. Ông Hùng “xác nhận” thường trông thấy luống hoa vàng trên nền đất thâm nâu của Trang trại Organik Xuân Thọ là nơi trú ngụ an toàn nhất của các loài côn trùng - thay vì phải sống “phập phồng” trên phiến lá rau các loại nói chung, rau xà lách nói riêng trước dự báo bị diệt trừ bất cứ lúc nào.

 

Rau hữu cơ chỉ bán theo đơn hàng từ xa

 

Trở ra khỏi cánh cửa khu sản xuất trong và ngoài nhà kính, thủ kho Hùng đưa phóng viên trở lại khu văn phòng làm việc được thiết kế xây dựng “tựa vai” với nhau với khu sơ chế, đóng gói, giúp đối tác thuận lợi khi đến làm việc, tìm hiểu quy trình kết nối thành chuỗi hoa lợi hữu cơ bắt đầu từ gieo hạt, xuống giống trồng, chăm sóc, thu hoạch, xử lý bảo quản rồi xuất kho đưa ra thị trường. Lúc này cũng vừa đủ thời gian cho cử nhân sinh học, quản lý trang trại Hồ Thị Minh Hằng hoàn thành nửa buổi sáng gặp gỡ đối tác đến đặt vấn đề hợp tác phát triển rau hữu cơ theo lộ trình. “Đi giáp vòng nhà báo ghi nhận thế nào về Trang trại rau organik dưới thung lũng Đa Thọ, Xuân Thọ của chúng tôi”, quản lý Hằng hỏi câu xã giao rồi như “trợ giúp” câu trả lời của nhà báo: “Trang trại rau Organik chúng tôi hình thành từ năm 2005, tổng diện tích khai thác sản xuất hiện nay gần 4 ha. Trong đó gồm 1 ha nhà kính trồng xen canh và luân canh hơn 10 loại rau chủ lực. Còn lại 2,7 ha diện tích đất ngoài trời trồng luân canh các loại hoa màu bắp, đậu, bí… và dành riêng một khu vực vùng đệm trồng phủ xanh cây hoa ban cùng cây ăn trái như xoài, chanh... Nước tưới ở trang trại dẫn về từ một khe suối trên đồi cao, còn phân bón hữu cơ đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc tế nhập về từ nước ngoài. Việc quản lý sâu bệnh bằng biện pháp canh tác phù hợp, trồng cây, cỏ, rau thơm, hoa nhiều sắc màu đối kháng; tạo ra môi trường sinh thái đa dạng cho thiên địch sinh sôi phát triển…”.

 

Cử nhân Hằng hướng dẫn phóng viên qua phòng sơ chế rau hữu cơ tuyệt đối vô trùng - sau khi tiếp cận với hệ thống máy rửa rau bằng nước ozone. Trong phòng vô trùng, công nhân mặc đồng phục trắng xanh như bác sĩ, tay đeo găng phân loại từng mớ rau, đưa vào máy hút chân không, đóng gói rồi dán nhãn rau organik Đà Lạt có in mã vạch chuyển đi theo hợp đồng từ Sài Gòn, Phan Thiết, Nha Trang, Hà Nội và ra đến huyện Côn Đảo bằng cả đường bộ và đường hàng không.

 

“Trên nhãn hiệu organik ghi đầy đủ thông tin chủng loại sản phẩm, chứng nhận rau hữu cơ theo tiêu chuẩn của Mỹ đang có hiệu lực đến hết tháng 4/2019. Đặc biệt với những đường mã vạch gắn trên nhãn hiệu rau organik Đà Lạt có thể soi chiếu toàn bộ “vòng đời” của cây rau từ xuất xứ hạt giống đến quy trình chăm sóc, bón phân, phòng bệnh và thu hoạch, nên người tiêu dùng ngoài tỉnh Lâm Đồng đã tin tưởng đặt hàng với số lượng tính bằng tấn, trong khi năng lực sản xuất hiện tại của trang trại chúng tôi cao nhất mới đạt 100 kg một ngày…”, quản lý trang trại Hồ Thị Minh Hằng cho biết.

 

Với doanh thu đang ít ỏi như vậy làm sao tái đầu tư trồng mới đa dạng rau hữu cơ chất lượng cao trong thời gian tới? Phóng viên nêu câu hỏi và được quản lý trang trại Hồ Thị Minh Hằng chia sẻ: “Tôi được tiếp nhận về làm quản lý trang trại rau organik Đà Lạt mới bước sang năm thứ hai. Bên cạnh việc tổ chức thực hành kỹ thuật sản xuất rau hữu cơ, tôi còn được giao điều hành liên kết tiêu thụ rau VietGAP của 6 hộ nông dân Đà Lạt và vùng phụ cận thu hoạch hơn 800 kg mỗi ngày, đưa về trang trại organik sơ chế, đóng gói theo tiêu chuẩn HACCP của thế giới rồi mới cung ứng trực tiếp theo hợp đồng…”.

 

 Tính toán thực tế ở Trang trại rau organik Xuân Thọ chỉ đạt năng suất một nửa rau VietGAP trên cùng địa bàn Đà Lạt. Riêng trong 8 tháng đầu năm 2018, giá rau organik luôn giao dịch mức cao hơn 3 lần giá rau cùng loại sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Bởi vậy, việc sơ chế rau VietGAP tại Trang trại rau organik Xuân Thọ là “giải pháp tình thế” tạo thêm thu nhập tại chỗ cho người lao động, trong khi chờ các nguồn vốn huy động đầu tư thâm canh chiều sâu đối với cây rau organik dự kiến triển khai trong đầu năm 2019. 

 

Nghĩa là rau hữu cơ Xuân Thọ, Đà Lạt đối với phóng viên trải nghiệm mới được ngắt vài cánh lá ăn thử, không thể mua về nhà cho một bữa ăn gia đình vì tất cả sản phẩm này đều đã có người mua nhanh chân chốt giá trước cả tháng trời…

Ghi chép VĂN VIỆT/http://baolamdong.vn