Có gì trong thức ăn cho cá?

Thủy sản Việt Nam) - Theo các nghiên cứu, thức ăn cho cá bao gồm một loạt các thành phần dinh dưỡng được tạo ra để cung cấp cho cá tất cả các dưỡng chất chính xác dưới dạng protein, chất béo, carbohydrate, vitamin và khoáng chất. 

Để nuôi trồng thủy sản bền vững cần chủ động nguồn thức ăn Ảnh: Feedfish

Tổng quát

Các thành phần được sử dụng trong thức ăn cho cá thông thường bao gồm:

• Các thành phần của cá biển như bột cá và dầu cá từ các loài cá hoang dã và các loài hải sản hoang dã;

• Các thành phần từ chăn nuôi gia súc, gia cầm như: bột lông, bột thịt, bột máu và dầu gia cầm;

• Các thành phần thực vật/ngũ cốc như lúa mỳ và các dẫn xuất của nó, chất đạm đậu nành, bột lupin, bột đậu nành. dầu canola…;

• Vitamin và các khoáng chất;

• Carotenoid như Astaxanthin và Canthaxanthin.

Bột cá

Theo một báo cáo mới của tổ chức Hướng tới Nuôi trồng thủy sản Bền vững ở châu Âu, các thành phần chính của thức ăn cho các loài cá nuôi là bột cá và dầu cá, tương ứng là 25% và 30%. Thức ăn nuôi cá chiếm 35% lượng bột cá và 55% lượng dầu cá sản xuất hàng năm. Phần lớn còn lại được sử dụng trong thức ăn gia súc được sản xuất cho động vật trên cạn và gia cầm. Cá nuôi chuyển đổi lượng bột cá này sang thịt ăn được với hiệu suất tối đa. Cá hồi nuôi được chuyển đổi khoảng 1,2 kg thức ăn thành 1 kg cá. Gia cầm chuyển từ 3 - 5 kg thức ăn thành 1 kg thịt. Lợn chuyển khoảng 8 kg thức ăn thành 1 kg thịt.

Bột cá là một thành phần protein cao được làm từ cá xương nhỏ hoặc phụ phẩm cá thường không được sử dụng cho con người. Nó được sử dụng trong thức ăn thủy sản như một nguồn protein. Bột cá thường có nguồn gốc từ các quốc gia như Peru, Chilê, Ecuador và các nước Đông Nam Á.

Vì nhiều lý do khác nhau, bột cá và dầu đang dần dần được thay thế bởi protein thực vật trong thức ăn được sử dụng trong các trang trại nuôi cá. Protein thực vật có thể ít tốn kém hơn và chúng không chứa các chất gây ô nhiễm tiềm ẩn như dioxin, PCB hay thủy ngân như bột cá. Mặc dù vậy, bột cá là một thành phần quan trọng trong thức ăn cho cá và chỉ có thể được thay thế bằng các protein thực vật ở mức độ hạn chế mà không làm giảm tính hiệu quả và tăng trưởng thức ăn. Thành phần acid béo trong thịt từ cá nuôi cũng sẽ phản ánh thành phần thức ăn và sự bao gồm dầu thực vật sẽ giảm lượng acid béo omega-3. Việc đưa protein thực vật vào thức ăn có thể được xem như một cách để giảm sự phụ thuộc của ngành vào bột cá và dầu cá, một số người đã đặt câu hỏi về xu hướng này bởi: Các protein thực vật có thể có những tác động chống lại dinh dưỡng đối với cá; Một số protein thực vật có thể được lấy từ GMOs…

Bột cá và dầu cá được sản xuất từ cá cũng có thể chứa chất gây ô nhiễm. Do đó, các dự án nghiên cứu đang được tiến hành để xem xét tính khả thi của việc khử các bột cá và dầu cá. Một dự án như vậy được thực hiện tại Viện Fiskeriforskning ở Na Uy. Mục tiêu chính của dự án là phát triển một quy trình khai thác dầu mới để giảm lượng chất ô nhiễm hữu cơ liên tục trong bột cá. Nghiên cứu này nhằm mục đích xác định các điều kiện chế biến tối ưu đối với cả hiệu quả khử nhiễm và bảo quản bột cá và chất lượng dầu. Quá trình khai thác dầu mới dự kiến sẽ có nhiều ưu điểm so với quy trình chiết xuất hexane tiêu chuẩn. Điều này bao gồm khả năng hội nhập dễ dàng trong dòng sản xuất bột cá hiện có, sử dụng phương tiện chiết xuất an toàn và không cháy và chi phí đầu tư và vận hành thấp hơn.

Dầu cá

Dầu cá là một thành phần có nguồn gốc từ cùng một loại xương cá nhỏ hoặc phụ phẩm cá như bột cá. Cá được ép xuống để giải phóng dầu cá, sau đó cá tiếp tục chế biến thành bột cá bằng cách sử dụng kỹ thuật nấu và sấy khô. Dầu cá là nguồn năng lượng, nhưng quan trọng nhất là nó cung cấp duy nhất nguồn acid béo omega-3 dài hạn, vốn rất cần thiết cho cá và sức khỏe con người. Giống như con người, hầu hết cá không thể tổng hợp acid béo omega-3 dài trong cơ thể, vì vậy chúng phải được lấy từ thực phẩm của chúng (Ví dụ: Trường hợp cá nuôi, omega-3 xuất phát từ việc đưa dầu cá từ cá xương nhỏ hoặc phụ phẩm cá).

Các thành phần protein động vật

Các thành phần protein động vật có nguồn gốc động vật là nguồn protein chất lượng cao, ví dụ như bột thịt gia cầm có cùng độ acid amino tương tự bột cá, làm cho nó thay thế phù hợp bột cá trong thức ăn cho động vật ăn thịt như cá nuôi và cá hồi. Dầu gia cầm được sử dụng trong thức ăn như một nguồn năng lượng. Tuy nhiên, nó không phải là một nguồn acid béo omega-3 dài và có hàm lượng acid béo omega-3 thấp tương đối thấp.

Protein thực vật và các thành phần dầu

Các thành phần ngũ cốc như gluten lúa mì, bột lupin và đạm đậu nành tập trung được sử dụng trong thức ăn như một nguồn protein. Thức ăn cho cá được thiết kế để đạt được độ cân bằng acid amin và do đó một hỗn hợp protein thực vật được sử dụng. Lúa mì và đậu nành là những nguồn cung cấp carbohydrate. Carbohydrate dưới dạng tinh bột được phân thành đường và được sử dụng cho năng lượng, có giá trị dinh dưỡng hạn chế đối với một loài nuôi.

Thay vào đó, carbohydrate được yêu cầu trong quá trình sản xuất thức ăn để giúp liên kết viên với nhau làm cho nó ổn định và ít bị vỡ ra khi đi vào nước trước khi ăn. Nó cũng cần thiết cho độ bền của viên thức ăn để tránh bị vỡ hoặc bụi xảy ra khi thức ăn được phân phối thông qua hệ thống cho ăn cá. Làm giảm lượng thức ăn tan nhỏ đi vào nước và làm giảm cơ hội để chất dinh dưỡng thải ra từ thức ăn vào nước trước khi cá có thể ăn nó.

Vitamin và các khoáng chất

Vitamin và khoáng chất được bổ sung vào thức ăn để đảm bảo rằng cá đạt được tất cả các chất dinh dưỡng mà chúng cần. Đây là những vitamin và khoáng chất giống như những chất được sử dụng trong các chất bổ sung cho con người.

Carotenoid

Carotenoid được biết là quan trọng đối với chế độ ăn của con người cũng như cá, đặc biệt là đối với tính chất chống ôxy hóa mạnh mẽ của chúng. Màu đỏ/cam tự nhiên của cá hồi là kết quả của sắc tố carotenoid, chủ yếu là astaxanthin trong thịt. Astaxanthin là một chất chống ôxy hóa mạnh giúp kích thích sự phát triển của hệ thống thần kinh cá khỏe mạnh và làm tăng khả năng sinh sản và tăng trưởng của cá. Astaxanthin là một carotenoid tự nhiên mà cá lấy từ động vật giáp xác mà chúng ăn. Carotenoid này sau đó được đặt trong các mô cơ và vận chuyển đến trứng trong chu kỳ sinh sản của cá. Cá không thể tổng hợp astaxanthin do đó phải được thêm vào. Astaxanthin được bổ sung vào thức ăn giống với chất màu tự nhiên.