Tái cơ cấu trồng trọt vùng Trung du miền núi phía Bắc: Bắt đầu vào guồng

Tại Hội nghị tổng kết SX năm 2013, triển khai kế hoạch năm 2014 và bàn các giải pháp tái cơ cấu ngành trồng trọt vùng Trung du MNPB diễn ra hôm qua, những số liệu thống kê của Cục Trồng trọt cho thấy trong năm 2013, cơ cấu SX trồng trọt vùng Trung du MNPB đã có sự chuyển hướng theo đúng tinh thần của Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

Cụ thể, diện tích lúa cả năm 2013 toàn vùng vẫn được duy trì khoảng gần 700 nghìn ha, tương đương với diện tích năm 2012. Theo kế hoạch của Cục Trồng trọt, năm 2014 toàn vùng sẽ cắt giảm khoảng 14 nghìn ha diện tích gieo trồng lúa ở các vùng bấp bênh, khó khăn về nước tưới để chuyển sang các cây trồng khác.

Chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang trồng cỏ nuôi bò đang dần trở thành nghề chuyên nghiệp ở Hà Giang

Tuy nhiên, ý kiến của nhiều lãnh đạo ngành nông nghiệp các tỉnh Trung du MNPB tại hội nghị cho rằng, mặc dù diện tích lúa toàn vùng không nhiều, nhưng vai trò đảm bảo lương thực tại chỗ đối với vùng này luôn cần phải được đặt lên hàng đầu. Vì vậy, bên cạnh tăng diện tích các loại cây trồng khác, việc giữ vững diện tích lúa ở vùng này trong quá trình sắp xếp lại cơ cấu cây trồng là cần thiết.

Đồng thời, SX lúa của vùng cần tiếp tục đi vào chiều sâu, bằng các giải pháp thâm canh và các giống lúa có chất lượng cao. Năm 2013, nhiều địa phương trong vùng đã tiếp tục đẩy mạnh SX lúa theo định hướng này (điển hình như các giống lúa chất lượng cao như Séng Cù của Lào Cai, lúa chất lượng cao Japonica ĐS 1 ở Hà Giang...).

Đáng chú ý là trong khi diện tích lúa giảm nhẹ, thì diện tích gieo trồng các loại cây lương thực khác, rau, hoa cây cảnh các loại, cây công nghiệp ngắn ngày làm thức ăn chăn nuôi bắt đầu có tín hiệu tăng mạnh. Cụ thể, diện tích cây màu (ngô, khoai, sắn) toàn vùng năm 2013 đạt hơn 625 nghìn ha, tăng so với năm 2012 hơn 30 nghìn ha, trong đó diện tích ngô tăng hơn 26 nghìn ha, sắn tăng hơn 5 nghìn ha.

Diện tích SX rau các loại ước đạt trên 115,7 nghìn ha, tăng so với năm 2012 là 3,3 nghìn ha; diện tích hoa, cây cảnh đạt hơn 1.200 ha, tăng 27 ha... Nhiều địa phương trong vùng đã bước đầu hình thành diện tích trồng cây thức ăn gia súc chuyên nghiệp (như ngô dày, cỏ), với diện tích khoảng 32 nghìn ha, tăng khoảng 800 ha so với năm 2012. Điển hình như Hà Giang, năm 2013 diện tích trồng cỏ VA06 và ngô vãi dày chuyên dụng cho gia súc đã đạt hơn 20 nghìn ha, tập trung ở 6 huyện thuộc chương trình 30a.

Ông Nguyễn Đức Vinh, GĐ Sở NN-PTNT tỉnh Hà Giang cho biết, trồng cỏ nuôi bò đang dần trở thành một nghề chuyên nghiệp thực sự của tỉnh. Hiện tỉnh đang tiến tới việc nghiên cứu thêm các loại cây trồng cho gia súc giúp tăng chất lượng thịt bò, kết hợp mở rộng diện tích trồng cỏ tại các vùng đất trồng lúa bấp bênh, khó khăn về nước tưới... Đối với các loại cây ăn quả, cây công nghiệp lâu năm (cà phê, cao su, chè...), các tỉnh đã có sự điều chỉnh tăng diện tích thận trọng, trên cơ sở khảo sát kỹ điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, đặc biệt là cây cà phê chè tại Sơn La trong việc đối phó với nguy cơ sương muối.

Năm 2013, năm bản lề triển khai đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nhiều địa phương trong vùng đã bắt đầu có sự chuyển biến trong việc sắp xếp lại cơ cấu cây trồng, cho ra đời nhiều mô hình chuyển đổi đất lúa sang các cây trồng khác có giá trị gấp nhiều lần trồng lúa. Tại Phú Thọ, phong trào chuyển đổi diện tích lúa tại vùng trũng hai vụ lúa sang một vụ lúa chét và một vụ nuôi thủy sản tại các huyện Thanh Thủy, Cẩm Khê, Tam Nông... với tổng diện tích gần 1.000 ha đã cho tổng thu nhập từ 70 - 75 triệu đồng/ha, cao hơn 2 lần thuần lúa.

Một số mô hình chuyển đổi đất lúa sang rau, cây ăn quả, hoa, ớt... tại nhiều địa phương của tỉnh này đang bắt đầu nở rộ, khẳng định thu nhập vượt trội so với lúa. Hòa Bình là tỉnh có diện tích chuyển đổi đất lúa mạnh mẽ nhất trong năm 2013. Cụ thể, Hòa Bình đã chuyển hơn 7.000 ha đất lúa kém hiệu quả sang rau, màu, cây ăn quả có giá trị kinh tế cao. Một số loại cây như mía trồng trên đất lúa cho thu nhập cao gấp hàng chục lần trồng lúa, cam cho thu tới 1 tỉ đồng/ha/năm...

Năm 2014, hàng loạt các tỉnh vùng Trung du MNPB cũng đã có kế hoạch cụ thể về việc chuyển nhiều diện tích đất lúa kém hiệu quả sang cây trồng khác. Một số địa phương đã phê duyệt đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp riêng của tỉnh. Thống kê của Cục Trồng trọt cho biết, năm 2014, tổng diện tích đất lúa vùng Trung du MNPB đã có kế hoạch chuyển sang cây trồng khác là gần 13 nghìn ha, trong đó riêng Hòa Bình đã có kế hoạch chuyển đổi hơn 11 nghìn ha.

Trong khi đó, theo kế hoạch của Cục Trồng trọt, năm 2014, tổng diện tích gieo trồng lúa, cây công nghiệp ngắn ngày và rau màu toàn vùng đặt mục tiêu đạt 1.604 nghìn ha, tăng 2,4 nghìn ha so với năm 2013. Trong đó, giảm diện tích lúa 14 nghìn ha so với năm 2013, tăng diện tích ngô gần 7 nghìn ha, diện tích khoai tây, rau các loại trung bình mỗi loại hơn 1 nghìn ha, đậu tương tăng 3,3 nghìn ha...