Khắc phục "thẻ vàng": Kiên quyết xử lý tàu cá vi phạm

Vi phạm vẫn phức tạp

Theo ông Phùng Đức Tiến - Thứ trưởng Bộ NNPTNT, trong suốt 2 năm qua, Chính phủ, các bộ ngành chức năng và các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp để thực hiện các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) trong khắc phục tình trạng khai thác thủy sản không theo quy định, không có báo cáo (IUU).

Lực lượng chức năng kiểm tra hoạt động của tàu cá.  Ảnh: T.L

Hệ thống giám sát tàu cá tại Trung ương đặt tại Tổng cục Thủy sản (Trung tâm Thông tin thủy sản) đã được triển khai và vận hành thí điểm từ tháng 5/2019, đảm bảo quy mô giám sát được 31.541 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên. Đến nay, đã có 1.733/2.618 tàu cá có chiều dài từ 24m trở lên; 4.458/28.923 tàu cá từ 15m đến dưới 24m được lắp đặt giám sát hành trình.

Tuy nhiên, ông Phùng Đức Tiến cùng thừa nhận, tình trạng tàu cá và ngư dân Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép vẫn còn xảy ra. Từ đầu năm 2019 đến ngày 10/9/2019 đã xảy ra 113 vụ/187 tàu/877 ngư dân bị nước ngoài bắt giữ. Về cấp giấy chứng nhận, xác nhận nguyên liệu thủy sản, tính từ 1/1/2019 đến 30/9/2019 đã cấp được 3.054 giấy chứng nhận thủy sản khai thác với khối lượng đạt 38.859 tấn thủy sản.

Việc cơ sở hạ tầng giám sát tàu cá triển khai chậm dẫn đến hầu hết các tỉnh mới đang triển khai thí điểm lắp đặt giám sát hành trình, điều này dẫn đến chưa đủ căn cứ để triển khai các quy định về xử phạt đối với các vi phạm về thiết bị giám sát hành trình.

Công tác truy xuất nguồn gốc chưa đáp ứng được yêu cầu của EC về kiểm soát theo chuỗi tính hợp pháp của sản phẩm xuất sang thị trường châu Âu (9 tháng đầu năm các nước đề nghị xác minh 33 trường hợp về các thông tin liên quan đến việc xác nhận, chứng nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản khai thác vào thị trường EU).

“Tình hình trên đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nỗ lực tháo gỡ “thẻ vàng”, đặc biệt là khả năng sẽ bị EC áp dụng biện pháp “thẻ đỏ” đối với ngành khai thác hải sản của Việt Nam sau đoàn thanh tra sắp tới (từ ngày 5-14/11/2019) do yêu cầu của EC là việc kiểm soát, giảm thiểu tàu cá Việt Nam vi phạm tại vùng biển nước ngoài là một điều kiện tiên quyết cần phải giải quyết trong nhóm các khuyến nghị của EC về khai thác IUU” – ông Tiến nói.

Muôn vàn gian khó

Báo cáo về việc triển khai các giải pháp chống khai thác IUU, đại diện nhiều địa phương thừa nhận, trước thời điểm đoàn của EC sang Việt Nam kiểm tra lần 2, những bất cập, tồn tại vẫn còn rất lớn.

Ông Mai Anh Nhịn – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang thừa nhận “thực sự rất xấu hổ khi tình trạng tàu cá khai thác vi phạm vùng biển nước ngoài vẫn chưa được khắc phục". Nguyên nhân là do, việc lắp thiết bị giám sát hành trình khó khăn. “Dù tỉnh đã tước giấy phép khai thác thủy sản, giấy phép thuyền trưởng nhiều trường hợp nhưng tình hình vi phạm vùng biển nước ngoài vẫn diễn ra” – ông Nhịn nói.

Thậm chí, ông Nhịn còn thông tin, việc kiểm soát tàu cá thông qua thiết bị giám sát vô cùng khó khăn do nhiều tàu cố tình phá sóng, thậm chí gắn thiết bị sang tàu khác để vẫn định vị ở nơi được phép, sau đó lén lút ra khơi khai thác bất hợp pháp.

Từ thực tế đó, ông Nhịn kiến nghị Bộ Ngoại giao, Bộ Công an hỗ trợ địa phương trong xử lý đối tượng móc mối, câu kéo môi giới với đối tượng khai thác bên ngoài. Bộ Quốc phòng chỉ đạo bộ đội biên phòng và địa phương ven biển cùng nhau kiểm tra, kiểm soát phương tiện, kiểm soát chặt các cửa sông, cửa biển.

“Chúng tôi sẽ kiên quyết xử lý, chấm dứt phương tiện khai thác bất hợp pháp ở nước ngoài. Tuyên truyền đẩy mạnh thực thi Luật Thủy sản, tiếp tục lắp đặt hết thiết bị giám sát hành trình để giám sát hoạt động đánh bắt của tàu cá” – ông Nhịn nói.

Trước những tồn tại, bất cập trong chống khai thác IUU, Ban chỉ đạo quốc gia đề nghị Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, cùng với UBND 28 tỉnh, thành phố ven biển tập trung tăng cường triển khai các giải pháp quyết liệt để ngăn chặn và giảm thiểu ngay tình trạng tàu cá và ngư dân vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài trước ngày 31/10/2019.

Bộ NNPTNT khẩn trương triển khai kết nối đồng bộ thông tin giám sát hành trình tàu cá của các địa phương vào hệ thống giám sát tàu cá tại Tổng cục Thủy sản, đảm bảo theo dõi, giám sát, chia sẻ được dữ liệu hành trình của khối tàu cá có chiều dài từ 24m trở lên khi tham gia khai thác trên biển.

Bộ Công an tiếp tục chỉ đạo lực lượng công an tăng cường công tác nắm tình hình, xử lý kịp thời, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật đối với các vụ việc vi phạm có dấu hiệu môi giới, móc nối của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; phối hợp với các lực lượng chức năng có liên quan theo dõi, đảm bảo việc chấp hành các quyết định xử phạt của người dân.