“Cú hích” mạnh làm thay đổi ngành thủy sản

Theo ông Vũ Văn Tám, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản thì hiện có 27 tỉnh, thành phố ven biển đã phê duyệt danh sách các chủ tàu cá đủ điều kiện vay vốn để đóng mới, nâng cấp 1.948 chiếc, trong đó đóng mới 1.510 chiếc (tàu vỏ thép và vật liệu mới là 768 tàu, chiếm 51%; tàu vỏ gỗ là 742 tàu, chiếm 49%). Số tàu cá phân theo nhóm nghề: Tàu làm nghề câu 85 chiếc; nghề lưới rê 420 chiếc; nghề lưới vây 427 chiếc; nghề lưới chụp 341 chiếc, tàu dịch vụ hậu cần là 237 chiếc; số tàu nâng cấp 438 chiếc. Tính đến ngày 31-7-2017, đã có 761 tàu cá đóng mới đi vào hoạt động, trong đó 301 tàu vỏ thép, 53 tàu composite, 407 tàu vỏ gỗ đóng mới và 105 tàu cá nâng cấp đi vào hoạt động sản xuất.

Về giải ngân nguồn vốn vay đóng mới, nâng cấp tàu, đến nay, các ngân hàng thương mại đã ký hợp đồng tín dụng để đóng mới, nâng cấp 1.005 tàu (880 tàu đóng mới và 125 tàu nâng cấp), số tiền cam kết cho vay là 9.931 tỷ đồng; giải ngân cho vay được 9.012 tỷ đồng, dư nợ đạt 8.838 tỷ đồng. Năm 2016, tổng giá trị bảo hiểm là 39.722 tỷ đồng với 12.579 tàu tham gia bảo hiểm thân tàu, ngư lưới cụ, tổng số thuyền viên là 128.291 người, tổng phí bảo hiểm là 400 tỷ đồng.

 

Đóng tàu vỏ thép làm nghề chụp mực tại Công ty Cổ phần đóng tàu thủy Hoàng Phong (xã Xuân Ninh, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định). Ảnh: Vũ Sinh

Đánh giá về hiệu quả triển khai Nghị định 67, ông Trần Châu, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Định cho hay: "Bình Định có 265 tàu được đóng mới, nâng cấp theo nghị định trên. Nhờ đó, hiệu quả đánh bắt, khai thác thủy hải sản của ngư dân tốt hơn so với trước đây. Ví dụ, năm 2015, tỉnh Bình Định đánh bắt xa bờ đạt 188.000 tấn. Năm 2016, với 47 tàu vỏ thép và composite được đóng mới và đưa vào khai thác đã tăng sản lượng đánh bắt xa bờ của tỉnh lên 210.000 tấn, ngư dân yên tâm vươn khơi bám biển. Nghị định 67 ra đời chính là cơ hội tốt để Bình Định hiện đại đội tàu cá, đồng thời hiện đại hạ tầng phục vụ nghề cá. Không chỉ Bình Định mà các tỉnh ven biển, ngư dân đều được hưởng lợi từ chính sách này của Đảng và Nhà nước, Chính phủ".

Đồng quan điểm này, ông Cao Đức Phát, Phó trưởng ban Thường trực Ban Kinh tế Trung ương cho rằng: Nghị định 67 thực sự là “cú hích mạnh” tác động lớn đối với ngành thủy sản, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Chính phủ đối với ngư dân, góp phần cải thiện đời sống ngư dân.

Về vấn đề này, Phó thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng khẳng định: Nghị định 67 thể hiện chủ trương lớn, đột phá, mang tính đồng bộ, đúng và trúng với nguyện vọng của ngư dân, nhằm tích cực đẩy mạnh tái cơ cấu ngành thủy sản. Việc hỗ trợ ngư dân để phát triển kinh tế biển, phát triển nghề khai thác thủy hải sản bền vững, đồng thời góp phần khẳng định và bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. 

Sớm tháo gỡ bất cập, nâng cao hơn nữa hiệu quả

Bên cạnh những kết quả khả quan, tích cực làm thay đổi diện mạo ngành thủy sản, triển khai thực hiện Nghị định 67 cũng còn tồn tại không ít khó khăn, bất cập. Do việc lần đầu triển khai đóng tàu vỏ thép nên ngư dân còn lúng túng trong lựa chọn cơ sở đóng tàu, tư vấn thiết kế, giám sát thi công; hay công tác đăng kiểm còn thiếu về nhân lực… Các hạng mục đầu tư từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước cho cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão chưa đồng bộ (chưa quy định đối với các hạng mục: mái che, kho lạnh...). Thời gian gần đây, đội tàu cá phát triển mạnh về số lượng, kích thước và công suất tàu, trong khi cơ sở hạ tầng nghề cá (cảng cá, khu neo đậu) chưa đáp ứng được nhu cầu; nguồn vốn cho duy tu bảo dưỡng thấp nên hầu hết các công trình cơ sở hạ tầng nghề cá bị xuống cấp, quá tải. 

 

Công ty TNHH Hải Nguyên (xã Tam Quan Bắc, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định) thu mua cá ngừ đại dương của ngư dân. Ảnh: Vũ Sinh

Liên quan đến sự cố tàu cá vỏ thép đóng mới bị hư hỏng tại một số tỉnh miền Trung, Thứ trưởng Vũ Văn Tám cho hay, có 40 tàu cá vỏ thép đóng mới theo Nghị định 67 của ngư dân bị hư hỏng, cụ thể: Tỉnh Bình Định (19 tàu), Phú Yên (2 tàu), Thanh Hóa (18 tàu), Quảng Nam (1 tàu). Các hư hỏng bao gồm gỉ sét phần vỏ tàu, mặt boong, ca-bin, van ống; hư hỏng máy chính, máy phát điện, trang thiết bị và hầm bảo quản. Hiện nay, các tàu cá vỏ thép bị hư hỏng đã được các cơ sở đóng tàu, ngư dân và các đơn vị liên quan tiến hành khắc phục, sửa chữa theo quy định, dự kiến đến cuối tháng 8-2017 hoàn thành và tiếp tục đi vào hoạt động.

Theo ông Phạm Anh Tuấn, Phó chủ tịch Hội Thủy sản Việt Nam thì hiện nay, chúng ta mới tập trung vào đầu tư đóng mới, nâng cấp tàu cá, trong khi cơ sở hạ tầng dịch vụ hậu cần nghề cá, đặc biệt là khu neo đậu tránh, trú bão lại chưa được quan tâm đầu tư đúng mức. Vì thế, trong thời gian tới, cần phải khắc phục vấn đề này nếu không sẽ để lại hậu quả khôn lường. Ví dụ, cơn bão số 2 vừa qua đã khiến 57 tàu cá bị chìm ngay tại bờ do bị gió bão làm va đập. Ngoài ra, cùng với việc phát triển hiện đại hóa tàu cá để nâng cao năng suất, chất lượng khai thác thủy hải sản, Nhà nước cần nghiên cứu, xem xét việc cấm biển theo thời gian nhất định hằng năm hoặc quy định hạn chế số lượng tàu khai thác, chủng loại tàu ở từng vùng biển nhằm bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản bền vững. Đồng thời với cấm biển hoặc hạn chế số lượng khai thác từng vùng biển, từng nghề thì Nhà nước cần có chính sách an sinh xã hội để bảo đảm đời sống cho ngư dân.

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng chỉ đạo Bộ NN&PTNT cùng các bộ, ngành liên quan phải tập trung sớm khắc phục các mặt hạn chế để việc thực hiện Nghị định 67 đạt kết quả cao hơn. Đối với sự cố tàu vỏ thép được đóng mới không đạt chất lượng, Phó thủ tướng yêu cầu phải xử lý nghiêm cá nhân, tổ chức có sai phạm, đồng thời các ngân hàng phải tháo gỡ khó khăn trong việc vay vốn của ngư dân. Rà soát lại quy trình đăng kiểm tàu cá, bảo đảm tàu xuất xưởng phải đạt chất lượng. Nếu tàu đi vào hoạt động không tốt, đăng kiểm phải chịu trách nhiệm. Cùng với đó là tăng cường giám sát quá trình đóng tàu và ngư dân cần tham gia quá trình này. 

Bộ NN&PTNT phải rà soát quy hoạch lại số lượng tàu cá để xem cần tăng hay giảm số lượng tàu, gắn với điều tra nguồn lợi thủy sản để vừa bảo vệ được nguồn lợi thủy sản, đồng thời phù hợp với khả năng đánh bắt thủy sản, đáp ứng được yêu cầu tham gia bảo vệ chủ quyền biển đảo quốc gia. Các bộ, ngành và địa phương phải khắc phục ngay những hạn chế khi thực hiện Nghị định 67 thời gian qua. Sớm hoàn thiện sửa đổi nghị định này cho phù hợp, triển khai dễ dàng hơn, hiệu quả hơn. Dự kiến, nghị định mới có thể sẽ được trình Chính phủ xem xét, ban hành ngay trong quý 4 năm 2017, để có thể áp dụng vào đầu năm 2018.

Theo Nguyễn Kiếm/qndn.vnn