Biến đổi khí hậu: Thời cơ ‘làm mới' cho chính ĐBSCL

Trong khi thực tế ở vùng này không hề có khái niệm “cụm”, kể cả “cụm” dân cư. Chúng ta đi từ TP.HCM xuôi về các tỉnh rất dễ thấy các nhà máy chế biến chạy dọc quốc lộ 1 ở Cái Bè hay nằm dọc tuyến Sa Đéc- Vàm Cống (Đồng Tháp), Thơm Rơm (Cần Thơ – An Giang).

Đặc trưng của ĐBSCL là “nhất cận giang” cho nên nơi ở của người dân phải gắn với sinh kế, công ăn việc làm, gần giao thông thủy. Phát triển đô thị cũng vậy, phải là đô thị miệt vườn sông nước chứ không gắn với đặc trưng này thì sẽ như TP Cần Thơ, Tân An hiện nay, bị ngập lụt triền miên. Nhiều đô thị khác trong vùng đang phải đối diện nguy cơ như vậy.

Hậu quả của phát triển theo phong trào là thiếu hiệu quả nên người dân bị dồn vào chân tường, phải tự bơi. Khi làm lúa không hiệu quả nhiều người dân ở trong vùng Đồng Tháp Mười của Đồng Tháp mua muối về rãi xuống ruộng tạo ra nước mặn để nuôi tôm thẻ chân trắng như vùng ven biển Bạc Liêu, Cà Mau…Dĩ nhiên cách làm trái với tự nhiên này không thể có hiệu quả.

Tiếp cận đa chiều, đa mục tiêu…

TS. Hoàng Quốc Tuấn tiếp tục: “BĐKH là yếu tố động, phạm vi ảnh hưởng không thể lường trước nên phải tiếp cận đa chiều, đa mục tiêu và phải thay đổi phương thức quản lý cát cứ theo địa phương, theo đơn vị hành chính như bấy lâu nay.

Kinh nghiệm thời gian làm chuyên gia cho các tổ chức quốc tế và các nước khác, theo ông để có chính sách phù hợp cần phải có những bước như thế nào?

Để có chính sách đúng, phù hợp, chúng ta cần 3 bước. Thứ nhất khảo sát chính sách hiện có để xem đang có những hạn chế gì. Thứ hai, tổ chức lấy ý kiến của cộng đồng người dân. Thứ ba, hỏi xin ý kiến, nhu cầu và nguyện vọng của người dân về chính sách sắp ban hành xem họ đề xuất hay sửa đổi, bổ sung gì. Hơn ai hết họ là đối tượng thụ hưởng cho nên họ rất có trách nhiệm với những nội dung của chính sách.

Ở ta cần phải cảnh giác với tình trạng bộ máy thừa hành vô cảm, không làm đúng phận sự khiến cho chính sách phù hợp có thể bị méo mó đi. Vì người thừa hành chẳng có lợi ích gì về chính sách này. Nhưng nguy hiểm hơn là người thừa hành “làm ngược” đi để trục lợi.

Hiện nay đang có thuận lợi là Chính phủ đã xác định trách nhiệm “hành động, liêm chính và kiến tạo”, thực tế thời gian qua đã chứng mình điều này. Theo ông, trong công tác điều hành của Chính phủ để ứng phó với BĐKH, cần phải có điểm nhấn gì?

Cả nước có 7 vùng kinh tế. Thực tế trong bối cảnh kinh tế thị trường khi phát triển theo địa giới hành chính đã lỗi thời, không phù hợp, chúng ta cần điều chính thay đổi phát triển theo vùng lãnh thổ. Điều này ai cũng nhận thấy nhưng thay đổi không phải là dễ vì liên quan đến quyền lợi và lợi ích.

Thực tế nếu để phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam thì ai lại cho ra đời khu công nghiệp Tân Bình (TP.HCM) hay cho đầu tư hàng trăm triệu USD cho cảng Sài Gòn ? Cảng này chỉ hoạt động vài năm nữa phải di dời. Ở ĐBSCL cũng tương tự.

Chính phủ cần mạnh mẽ điều hành, hướng vào vùng lãnh thổ, khai thác lợi thế của hệ sinh thái, vượt qua quyền lợi cục bộ và lợi ích của cá nhân ở các địa phương.

Chúng ta đã được khuyến cáo và đã nhận ra thực tế rõ ràng là, với BĐKH thì cần phải thích nghi và có lựa chọn phù hợp chứ không thể đối đầu, khu vực ĐBSCL đang cần được bàn tay mạnh mẽ của Chính phủ điều hành tổng thể, linh hoạt và phù hợp.

BĐKH là cơ hội lớn để nhìn lại, chọn lựa phương thức phát triển mới cho ĐBSCL. Rút ra những sai lầm, lạc hậu hay những điều không phù hợp là rất cần thiết để thay đổi. Qua đây chúng ta cũng nhận ra rằng, lâu nay chúng ta đã “bỏ quên” kế thừa những kinh nghiệm quý của cha ông trong suốt chiều dài 300 năm qua như trữ ngọt, chung sống với mặn v.v….

Tôi cho rằng, với sự quyết đoán và mạnh mẽ, dám làm tới cùng như Chính phủ hiện nay, bài toán BĐKH ở ĐBSCL sẽ có lời giải tốt nhất, tối ưu nhất, mở ra giai đoạn phát triển mới nhân văn và trách nhiệm gắn với đời sống của người dân ở đây!

Duy Chiếnthực hiện
vietnamnet.vn