Chuỗi giá trị: Tương lai của nền kinh tế HTX

Kinh nghiệm thế giới cho thấy, đến nay kinh tế hợp tác (KTHT), HTX vẫn là mô hình hoạt động hiệu quả. Nhưng trong tình hình mới, mô hình HTX cần phải đặt trong chuỗi giá trị sản phẩm mới có thể phát huy hết tiềm năng và lợi thế của mình.

Với hơn 1 tỷ thành viên trên toàn thế giới, tạo ra doanh số hơn 3.000 tỷ USD mỗi năm, tạo ra 250 triệu việc làm ổn định, khu vực HTX ngày càng chứng tỏ sức mạnh và tiếng nói của mình. Hiện nay, tại nhiều quốc gia trên thế giới, KTHT, HTX vẫn đóng vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế.

Tại Việt Nam, theo báo cáo của Liên minh HTX Việt Nam, đến nay cả nước có hơn 20.000 HTX đang hoạt động, với hơn 6,3 triệu thành viên và 2,5 triệu lao động làm việc thường xuyên. 

Một mô hình hiệu quả

Trong năm 2017, khu vực KTHT đóng góp hơn 4% cho tăng trưởng GDP cả nước. Trong đó, các sản phẩm chính là các mặt hàng về nông sản như rau, củ, quả... thực phẩm chăn nuôi cung ứng cho thị trường, hàng thiết yếu cho đời sống xã hội, đóng góp lớn cho cân đối hàng hóa, ổn định kinh tế vĩ mô.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cho biết: KTHT, HTX hiện đang phát triển cả số lượng và chất lượng hoạt động; doanh thu, lợi nhuận liên tục tăng, mang lại lợi ích cho thành viên. 

Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo khẳng định: "Phát triển KTHT, HTX đang trở thành nhu cầu cần thiết của hộ cá thể, xu hướng ở các địa phương, là phương thức tổ chức sản xuất của quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, gắn với tái cơ cấu nền kinh tế".

Xác định KTHT, HTX là một loại hình kinh tế quan trọng, Liên minh HTX Việt Nam đã thường xuyên tổ chức thăm quan, khảo sát, trao đổi, học tập từ thực tiễn và kinh nghiệm của các nước tiên tiến trên thế giới để triển khai xây dựng các mô hình HTX kiểu mới cho các HTX thành viên. Những mô hình mới đã mang lại thành công cho hàng nghìn HTX, tạo việc làm với thu nhập ổn định cho hàng trăm nghìn thành viên trên cả nước. 

Đã đạt được những thành tựu đáng kể, nhưng không ít HTX của Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn nội tại, đặc biệt là trong giai đoạn mới, khi phong trào khởi nghiệp quốc gia, ứng dụng công nghệ cao trong phát triển nông nghiệp mà Chính phủ phát động. Nguyên nhân một phần là do cơ chế chính sách ban hành nhưng chưa thật sự đi vào cuộc sống; sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương đối với khu vực này còn hạn chế. 

Mặt khác, các HTX vẫn tồn tại nhiều yếu kém cả về cơ sở vật chất và năng lực quản lý, trong đó, đặc biệt phải kể đến phương án tìm đầu ra cho các sản phẩm của HTX.

Một gian hàng tại Hội chợ Xúc tiến thương mại cho các HTX 2018

Thách thức trong thời đại mới

Với đặc điểm phần lớn các HTX của chúng ta hiện nay là HTX nông nghiệp, việc thiếu kết nối giữa HTX và đầu ra sản phẩm dẫn đến tình trạng các hộ nông dân liên tục bán tháo sản phẩm như bí đỏ, dưa hấu vì thương lái ngừng mua. 

Bên cạnh đó, tình trạng nông sản được mùa mất giá, cung vượt quá cầu đã liên tục diễn ra trong nhiều năm qua.

Trước bối cảnh này, các chuyên gia cho rằng cần có những giải pháp căn cơ như phát triển mô hình liên kết doanh nghiệp (DN) và đơn vị sản xuất, HTX, nông dân, để tạo đầu ra ổn định cho hàng hóa sản xuất trong nước.

"Thực tế cho thấy, các HTX muốn xây dựng chuỗi giá trị thành công cho sản phẩm thì phải có sự chung tay của DN, từ cung ứng đầu vào, công nghệ chế biến cho đến hợp đồng tiêu thụ", Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cho biết.

Khi nhà sản xuất khó tìm đầu ra thì không dám mạnh dạn đầu tư, nên quy mô nhỏ lẻ, không có thương hiệu, từ đó khó có thể nâng cao sức cạnh tranh trong cơ chế thị trường hiện nay.

Bên cạnh đó, việc liên kết DN, đơn vị tiêu thụ với đơn vị sản xuất, đặc biệt là những HTX, làng nghề còn giúp hạn chế tình trạng sản xuất và tiêu thụ nông sản theo kiểu chạy theo thị trường, không có sự gắn kết, khiến nền nông nghiệp phát triển không ổn định và thiếu bền vững. 

Với tinh thần đó, Liên minh HTX Việt Nam đã tổ chức Hội chợ Xúc tiến thương mại cho các HTX năm 2018 nhằm hỗ trợ các HTX trên khắp 63 tỉnh thành cả nước về tìm kiếm đối tác thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. 

Đồng thời, nhằm nâng cao năng lực sản xuất của các HTX, Liên minh HTX Việt Nam cũng phối hợp với Viện Kinh tế nông nghiệp hữu cơ tổ chức Hội thảo Xúc tiến Thương mại, Công nghệ và Thu hút vốn phát triển Hợp tác xã Việt Nam. 

Tại hội thảo, các chuyên gia hàng đầu Việt Nam, Pháp, Hoa Kỳ, Đài Loan, Hàn Quốc… chia sẻ kinh nghiệm của các mô hình KTHT, HTX hoạt động hiệu quả, kết nối các nguồn lực nhằm tìm ra mô hình phát triển bền vững cho KTHT, HTX ở Việt Nam.

Hồng Nhung/http://thoibaokinhdoanh.vn/