Làm NTM, đâu phải chờ cấp trên!

Chúng tôi tình cờ trú mưa bên con đường làng thôn Trần Phú (xã Bình Định), mưa khá nặng hạt nhưng vẫn thấy một tốp gần chục lao động vẫn miệt mài bên chiếc máy trộn bê tông, một số đoạn đường làng dang dở bùn đất đã xen kẽ với những đoạn láng bê tông thẳng tắp.

Quần xắn ngang đầu gối, tất bật chỉ đạo tổ nhân công đổ đường, ông Hoàng Tiến Dũng, trưởng thôn Trần Phú, rạng rỡ trên khuôn mặt giải thích với khách: “Đang làm NTM đấy chú ạ! Thôn này có 15 cụm, đổ bê tông đường liên thôn qua địa phận cụm nào thì ở cụm đó mỗi lao động phải góp 2 ngày công, cụm còn lại phải góp 1 ngày công/lao động. Mỗi ngày trưởng thôn cử ra một tổ 15 người, khoán chỉ tiêu phải đổ xong tối thiểu 60 m đường hẳn hoi, tiêu chuẩn đường phải rộng 3 m, dày 14 cm”.

Người dân xã Bình Định tự nguyện đóp góp ngày công làm đường giao thông

Trưởng thôn Hoàng Tiến Dũng khoe thêm, thôn Trần Phú cũng như đa số các thôn khác ở xã Bình Định hiện đã hoàn thành được 16 tiêu chí về NTM. Ba tiêu chí còn lại chưa đạt gồm cứng hóa kênh mương, nhà văn hóa và đường giao thông, được biết xã Bình Định cũng đã có kế hoạch hoàn thành trong năm 2013. Riêng tiêu chí về đường giao thông, Trần Phú hiện đang là thôn thực hiện tiên phong trong xã khi thời gian qua, thôn này đã bê tông hóa được hơn 1,5 km đường giao thông (trong đó đường liên thôn 930 m và hơn 500 m đường vào cụm dân cư), với tổng kinh phí đã thực hiện gần 800 triệu đồng.

Ông Lê Xuân Hải, Bí thư Đảng ủy xã Bình Định, đúc rút rằng, trong 19 tiêu chí về NTM, tính ra chỉ có 5-6 tiêu chí là cần nhiều tiền, trong đó ba tiêu chí gồm đường giao thông, trụ sở làm việc – nhà văn hóa và cứng hóa kênh mương là cần nhiều tiền nhất.

Ông Hải bảo, chừng ấy tiêu chí cần tiền, nếu cứ ngồi chờ cấp trên hỗ trợ kinh phí thì chẳng biết bao giờ, thế nên chủ trương của xã là cái gì làm được sẽ chủ động làm, không trông chờ cấp trên.

Là một xã làm nông nghiệp, cũng chẳng có dự án đầu tư nào của cấp trên rót vốn, Bình Định vẫn có cách riêng để có tiền triển khai những tiêu chí khó. Để làm được điều này, không phải ngày một ngày hai, mà chủ trương, ý nghĩa của phong trào xây dựng NTM đã phải “ngấm từ từ” vào người dân từ năm 2008 đến nay. Đặc biệt từ năm 2012, sau khi Đảng ủy xã “quyết” chủ trương, các thôn họp bàn với dân và đã thống nhất thành lập Qũy xây dựng NTM của xã. Theo đó, người dân đồng ý đóng quỹ mỗi khẩu 100 nghìn đồng/năm (người già, gia đình khó khăn, diện chính sách... được miễn). Năm 2012, Qũy xây dựng NTM của xã đã thu được hơn 750 triệu đồng.

Ngoài huy động đóng góp tại chỗ, Đảng ủy, UBND xã huy động thêm đóng góp bằng cách gửi hơn 600 lá thư ngỏ kêu gọi ủng hộ xây dựng NTM tới bà con trong xã làm ăn xa. Kết quả trong năm 2012, con em xa quê đã gửi ủng hộ hơn 250 triệu đồng vào Qũy xây dựng NTM của xã.

Để tạo sự minh bạch và công bằng, nguồn tiền ủng hộ của các tập thể, cá nhân ở thôn nào sẽ được bố trí cho thôn đó khi xây dựng các công trình, đồng thời thông báo tuyên dương thường xuyên trên loa phát thanh của xã. Để sử dụng vốn hiệu quả, Qũy xây dựng NTM được giao cho HTX Dịch vụ nông nghiệp quản lí và có tính lãi suất theo lãi suất ngân hàng. Khi xã hoặc thôn nào triển khai làm các công trình cần rút tiền, Chủ tịch UBND xã mới được ký lệnh rút vốn công khai để phân bổ cho việc xây dựng công trình ở thôn đó.

Đối với việc bê tông hóa đường giao thông cần nhiều tiền, ngoài nguồn vốn của Qũy xây dựng NTM của xã, các thôn phải họp dân để vận động thêm đóng góp cũng như ủng hộ tự nguyện của người dân trong thôn.

Cụ thể như tại thôn Trần Phú, người dân hiện đã nhất trí đóng góp 1,4 triệu đồng/khẩu để làm đường giao thông (tùy cơ chế đóng một lần hoặc đóng dần dần, miễn đóng góp đối với người già, hộ nghèo, gia đình khó khăn...). Ngoài ra, thôn Trần Phú cũng đã kêu gọi được hai nhà tài trợ là con em đi làm ăn xa ủng hộ 150 triệu đồng, cùng hàng trăm người dân khác tự nguyện đóng góp thêm với tổng số tiền gần 200 triệu đồng. Khi triển khai làm đường, các thôn sẽ họp dân và ra giá đấu thầu công khai về đơn giá vật liệu như xi măng, cát sỏi, xe trộn bê tông..., ai trúng thầu với giá thấp nhất sẽ được lựa chọn làm nhà cung ứng vật tư, còn công lao động do người dân tự thực hiện.

Bằng những cách nêu trên, chỉ trong năm 2012, đã có 4 thôn trong xã gồm: Trần Phú, Hòa Bình, Ái Quốc và Tân Đông triển khai bê tông hóa được gần 5 km đường làng.

Ngoài các nguồn ủng hộ và đóng góp bằng tiền và ngày công, từ năm 2010, xã Bình Định đã vận động nhân dân tiến hành xong việc dồn điền đổi thửa, hoàn thiện giao thông nội đồng, với sự tự nguyện hiến gần 20 ha đất ruộng, cùng hơn 2 tỷ đồng của người dân để làm giao thông, thủy lợi. Tính sơ bộ từ năm 2010 đến nay, toàn xã đã huy động được trên 10 tỷ đồng nhờ sự đóng góp của nhân dân để xây dựng NTM. Trong năm 2013, xã Bình Định đã lên kế hoạch hoàn thành 19/19 tiêu chí NTM.