Các chuyên gia dự báo tình hình sản xuất, chế biến, xuất khẩu tôm trong năm 2013 sẽ đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức và có khả năng kim ngạch xuất khẩu sẽ tụt giảm đáng kể.
Nhiều khó khăn trong vụ tôm mới
Tôm hết, giá tăng
Những ngày gần đây, giá tôm nguyên liệu ở các tỉnh thành ĐBSCL liên tục tăng. Hiệntôm sú loại 20 con/kg có giá 240.000 đồng/kg; loại 30 con/kg từ 160.000 - 170.000 đồng/kg; loại 40 con/kg giá 150.000 đồng/kg… Trong khi đó,tôm thẻ chân trắng loại 40 con/kg cũng tăng 125.000 - 130.000 đồng/kg; loại 50 con/kg giá 116.000 đồng/kg; loại 60 con/kg giá 110.000 đồng/kg… Đây là mức giá cao nhất kể từ đầu năm 2012 đến nay.
Tuy nhiên, theo ông Lê Tấn Siêng (chủ trang trại nuôi tôm ở xã Ngọc Tố, H.Mỹ Xuyên, Sóc Trăng), giá tôm các loại tăng cao nhưng ngặt nỗi người nuôi không còn tôm để bán. Năm 2012 vừa qua, dịch bệnh ập đến làm tôm chết tràn lan, có hộ thả đi thả lại 2 - 3 đợt vẫn trắng tay; mặt khác lúc này đã vào vụ nghịch nên ít ai còn tôm. Hiện người nuôi đang vào giai đoạn cải tạo ao, để chờ qua Tết Quý Tỵ 2013 mới chuẩn bị xuống giống vụ mới.
Theo thống kê của các ngành chức năng, năm 2012 có tới 100.766 ha tôm bị bệnh chết (chủ yếu ở ĐBSCL) do hoại tử gan tụy, đốm trắng, đầu vàng… Mặc dù, ngành nông nghiệp triển khai nhiều biện pháp phòng chống, thậm chí mời cả chuyên gia nước ngoài giúp sức nhưng việc ngăn chặn dịch bệnh trên tôm vẫn bất thành. Do diện tích tôm bị thiệt hại quá lớn dẫn đến nguồn tôm nguyên liệu khan hiếm, và hiện nay càng thiếu trầm trọng hơn, từ đó đẩy giá tăng mạnh.
Đối mặt với nhiều khó khăn
Theo Bộ NN-PTNT, kế hoạch thả nuôi vụ tôm nước lợ năm 2013 khoảng 655.000 ha. Để tránh nguy cơ dịch bệnh bùng phát, Bộ NN-PTNT đề nghị các tỉnh tổng kiểm tra chất lượng các loại chế phẩm sinh học dùng trong sản xuất tôm, nghiêm cấm kinh doanh các loại chế phẩm không đảm bảo chất lượng; đồng thời kiểm soát chặt chẽ chất lượng tôm giống và đẩy mạnh nuôi tôm theo mô hình VietGAP nhằm đáp ứng yêu cầu của những thị trường xuất khẩu khắt khe trên thế giới. Ông Lê Phong Hải, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Bến Tre, cho biết hiện ngành nông nghiệp tỉnh này đang tăng cường kiểm soát chặt nguồn giống, thời vụ, vùng nuôi; đồng thời gấp rút hoàn thành các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng vùng nuôi tôm tại 3 huyện Ba Tri, Bình Đại, Thạnh Phú, với kinh phí khoảng 52 tỉ đồng và đầu tư 30 tỉ đồng xây trại sản xuất giống tập trung.
Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, tình hình dịch bệnh trên tôm vẫn là thách thức lớn đối với người nuôi; trong khi nguồn tôm nguyên liệu được dự báo sẽ tiếp tục thiếu trầm trọng, gây khó cho các nhà máy chế biến xuất khẩu. Thêm vấn đề lo ngại là nhiều thương lái âm thầm thu gom tôm nguyên liệu để xuất tiểu ngạch sang Trung Quốc làm cho tình trạng thiếu tôm ở ĐBSCL càng căng thẳng hơn. Tình hình xuất khẩu tôm trong năm nay cũng được dự báo sẽ có nhiều khó khăn do phải chịu sự cạnh tranh quyết liệt; thị trường bị thu hẹp do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế thế giới.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam đưa ra 3 kịch bản cho xuất khẩu tôm 2013. Theo đó, nếu ngành chức năng khống chế được dịch bệnh, tìm được chất thay thế Ethoxyquin trong thức ăn chăn nuôi, đồng thời có biện pháp ngăn chặn nạn thương lái xuất tôm sang Trung Quốc… dự báo xuất khẩu tôm 2013 có thể đạt 2,4 tỉ USD, tăng khoảng 6,5% so năm 2012. Trong điều kiện nguồn tôm nguyên liệu không đáp ứng đủ nhu cầu chế biến, cộng với sự cạnh tranh gay gắt trên thương trường quốc tế… khả năng xuất khẩu tôm chỉ đạt 2,2 tỉ USD. Nếu tình trạng xấu hơn, khi dịch bệnh lẫn rào cản kỹ thuật diễn biến phức tạp thì xuất khẩu tôm 2013 cố lắm chỉ đạt kim ngạch 1,9 tỉ USD, giảm tới 13% so năm 2012.