Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh: Tăng dần các chính sách hỗ trợ gián tiếp cho hộ nghèo

Bên lề Hội nghị trực tuyến về giảm nghèo bền vững, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh – Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về giảm nghèo bền vững đã dành cho Báo Điện tử Chính phủ và một số cơ quan thông tấn, báo chí một số trao đổi.

Chính sách giảm nghèo được triển khai đồng bộ

PV: Phó Thủ tướng đánh giá như thế nào về hiệu quả của công tác giảm nghèo bền vững trong 2 năm 2011 – 2012?

Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh: Đây là chủ trương rất lớn của Đảng, Nhà nước. Trong thời gian qua, Chính phủ, các Bộ, ngành đã hết sức quan tâm, hoàn thiện, bổ sung rất nhiều cơ chế chính sách về giảm nghèo bền vững. Các cơ chế chính sách được vận hành, từng bước bổ sung để phù hợp với thực tiễn.

Thủ tướng Chính phủ ngoài việc ban hành cơ chế chính sách chung cũng đã ban hành lộ trình thực hiện. Trên cơ sở đó, các địa phương đã cụ thể hóa thành các chương trình, kế hoạch hành động cụ thể, phù hợp với điều kiện của địa phương mình.

Có thể nói, cả hệ thống chính trị đã vào cuộc một cách trách nhiệm, hiệu quả. Các chính sách giảm nghèo bền vững đã được triển khai đồng bộ từ Trung ương đến từng làng xã, thôn bản, từng người dân và đã thu được những kết quả tích cực.

Nhiều địa phương đã chủ động, sáng tạo, thể hiện ở các mặt tuyên truyền, chỉ đạo, vận động người dân tham gia, chủ động bố trí ngân sách, kinh phí thực hiện. Một số địa phương đã chủ động điều chỉnh chính sách theo hướng tốt hơn, có lợi hơn cho người dân, chẳng hạn như điều chỉnh chuẩn nghèo, nâng mức hỗ trợ, cụ thể hóa các chỉ tiêu, giao cho các cấp chính quyền địa phương thực hiện.

Các tập đoàn, tổng công ty đã nghiêm túc thực hiện sự chỉ đạo, giao nhiệm vụ của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, khắc phục khó khăn, tích cực tham gia một cách có hiệu quả, trách nhiệm vào công tác giảm nghèo bền vững.

Trong quá  trình triển khai thực hiện, đã có sự phối kết hợp hiệu quả giữa các Bộ ngành, các địa phương để giải quyết kịp thời những vấn đề phát sinh.

Tổng thể chung, thông qua việc thực hiện các chính sách giảm nghèo, bước đầu đã góp phần duy trì sản xuất bền vững. Đây là cái gốc của việc thực hiện xóa đói giảm nghèo bền vững cho nhân dân.

Đơn cử qua một số liệu cụ thể là chỉ tiêu giảm nghèo bình quân. Mục tiêu đặt ra là cả nước giảm 2% số hộ nghèo mỗi năm, ở các huyện nghèo đạt 4%, nhưng thực tế đã thực hiện nhanh hơn. Cả nước đạt bình quân 2,3%/năm, riêng ở các huyện nghèo đạt trên 7%. Tôi đã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương rà soát, kiểm tra thật kỹ và kết quả là những con số này thể hiện chính xác.

Bên cạnh những kết quả nêu trên, cũng còn có những hạn chế cần tập trung khắc phục như việc giảm nghèo đã nhanh nhưng chưa thực sự bền vững. Chênh lệch giàu nghèo còn lớn. Cơ chế chính sách còn chồng chéo, phân tán, ảnh hưởng đến việc phân bổ và sử dụng nguồn lực.

Trong thời gian tới, cần thay đổi nhận thức, cách làm. Chính sách đã ban hành nhưng người dân ở xã, huyện, tỉnh không thích thoát nghèo thì cần thiết phải xem xét lại. Chính sách có thể không sai nhưng chưa thực sự phù hợp, ở một khía cạnh nào đó còn khiến người dân chưa nhận thức đúng rằng việc thoát nghèo là vinh dự, cũng là trách nhiệm để tự vươn lên.

Ngoài ra vẫn còn sự thiếu sâu sát của lãnh đạo Đảng, chính quyền ở một số địa phương. Thực tế nhiều nơi có điều kiện như nhau, chính sách như nhau nhưng hiệu quả là khác nhau. Đây chắc chắn là yếu tố chủ quan.

Phân loại đối tượng để thiết kế chương trình hỗ trợ phù hợp

PV: Thưa Phó Thủ tướng, trong thời gian tới, Ủy ban quốc gia về giảm nghèo bền vững đề ra định hướng chính sách là giảm dần những hỗ trợ trực tiếp, tăng cường các chính sách khuyến khích người nghèo vươn lên thoát nghèo. Xin Phó Thủ tướng cho biết rõ hơn về định hướng này?

Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh: Về việc này, lâu nay chúng ta vẫn thường nói một cách hình ảnh là cần thiết phải “cho cần câu chứ không phải cho con cá”. Có thể hiểu là việc Chính phủ tạo điều kiện để hỗ trợ người nghèo tự vươn lên, như vậy sẽ bền vững, hơn là hỗ trợ trực tiếp từng lần, từng lần, khi đó họ sẽ không thể thoát nghèo.

Nhưng điều này cũng không phải đơn giản, sắp tới đây phải phân loại cụ thể.

Đối với những người nghèo do thiếu điều kiện sản xuất, sẽ phải thiết kế các chính sách để hỗ trợ, chẳng hạn các chính sách cho vay ưu đãi. Việc áp dụng lãi suất sẽ rất thấp, mang tính tượng trưng. Ở đây lãi suất không có ý nghĩa là nhà nước cần thu hồi lại phần lãi suất này, mà để khuyến khích người nghèo có ý thức sử dụng hiệu quả, phát triển đồng vốn.

Đối với những người nghèo do hoàn cảnh họ không có sức lao động, không thể tự trang trải, đảm bảo cuộc sống thì Nhà nước vẫn phải hỗ trợ.

Như vậy, định hướng chung là cần phân loại đối tượng để thiết kế những chính sách hỗ trợ phù hợp nhất. Không có nghĩa sắp tới đây Nhà nước sẽ chuyển hết tất cả sang các chính sách hỗ trợ gián tiếp mà chỉ nghiên cứu để chuyển đối đối với những nhóm đối tượng cụ thể, ở các chính sách cụ thể. Bên cạnh đó vẫn sẽ có những chính sách hỗ trợ trực tiếp nhất định.

Thậm chí trong một chính sách cụ thể, thì từng giai đoạn cụ thể cũng khác nhau. Trong giai đoạn đầu tiên, rất có thể vẫn cần hỗ trợ trực tiếp. Nhưng đến giai đoạn sau, khi người nghèo, người cận nghèo đã vươn lên được thì có thể thiết kế chính sách hỗ trợ để phát triển.

Ngoài ra Ủy ban quốc gia về giảm nghèo bền vững cũng đã chỉ đạo các Bộ, ngành nghiên cứu để ban hành các chính sách hỗ trợ mới theo hướng mở rộng thêm đối tượng hộ mới thoát nghèo, hộ cận nghèo. Các chính sách này sẽ xác định mức độ ưu tiên khác nhau, cao nhất cho hộ nghèo, tiếp đó tới hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo nhằm định hướng người nghèo phấn đấu tự vươn lên ổn định cuộc sống.

PV: Mức cho hộ nghèo vay ưu đãi hiện nay (12 triệu đồng) có phải là quá thấp so với thời giá hay không, thưa Phó Thủ tướng?

Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh: Để đánh giá là thấp hay cao cần phải nhìn nhận cụ thể, tùy theo ngành nghề. Sắp tới đây phải nghiên cứu thật kỹ. Thực tế có những ngành nghề cần vốn lớn, chu kỳ vay dài thì phải nghiên cứu, điều chỉnh cho phù hợp. Hiện nay Chính phủ đang giao các Bộ nghiên cứu, xem xét để điều chỉnh, nhưng không có nghĩa là nhất thiết phải điều chỉnh tất cả.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Phó Thủ tướng.

Xuân Tuyến
chinhphu.vn