Quả ngọt trên vùng biên giới Mường Khương

Quýt phù hợp thổ nhưỡng Mường Khương.

Ở huyện Mường Khương, nương đồi có độ dốc lớn, nhiều đá trong khi khí hậu khắc nghiệt và thiếu nước nên các loại nông sản như lúa, ngô cho năng suất rất thấp. Thế nhưng, thổ nhưỡng ở đây lại rất phù hợp với cây quýt.

Tại thôn Sa Pả 10 (thị trấn Mường Khương) sau 3 năm cây quýt đã bắt đầu cho bà con nơi đây mùa quả ngọt. Không chỉ mang lại thu nhập cao gấp nhiều lần so với trồng ngô, trồng quýt còn tạo công ăn việc làm cho lao động địa phương.

Anh Pờ Mìn Phù, người của thôn, cho biết, trồng ngô không có tiền nên mình vẫn phải đi làm thuê ở ngoài thành phố. Từ ngày cây quýt cho quả thì mình không phải đi làm thuê ở đâu để kiếm sống nữa. Giờ chỉ tập trung vào chăm cây thôi.

Cây quýt không chỉ mang lại nguồn thu ổn định cho những hộ gia đình ở thôn Sa Pả 10 mà hàng trăm hộ gia đình khác ở thôn Chúng Chải cũng hưởng lợi nhờ trồng quýt.

Nhờ cây quýt nhiều hộ đã thoát nghèo.

Gia đình chị Hoàng Thị Bình (thôn Chúng Chải) là hộ đầu tiên của huyện Mương Khương đưa cây quýt về trồng trên đồi dốc và đầy đá. Sau những ngày vất vả, cây quýt mang lại cho gia đình chị Bình hàng trăm triệu đồng mỗi năm.

Gần đây, gia đình chị Bình còn mạnh dạn mở rộng diện tích trồng quýt, đặc biệt là tiến hành trồng rải vụ, nên có cả quýt chín sớm và chín muộn. Vì vậy, trong khi quả quýt của nhiều hộ gia đình khác còn xanh thì gia đình chị Bình đã thu hoạch trên 700 gốc quýt trên diện tích nương trước đây trồng ngô không hiệu quả. Quýt chín sớm gần 2 tháng cũng có giá cao hơn nhiều so với chính vụ.

Chị Bình cho biết, 700 gốc quýt cho quả chín sớm thu hoạch được gần 2 tấn, so với trồng lúa và ngô thì tốt hơn 2-3 lần. Tiền bán quýt giúp cho gia đình nhiều việc như đóng tiền ăn học cho các con, mua sắm vật dụng…

Việc tiêu thụ quýt giờ không còn khó khăn như trước, do đó đây chính là động lực để chị Bình mở rộng đầu tư phát triển cây quýt. Nhất là từ năm 2017, quýt Mường Khương được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu. Bà con không phải mang quýt ra chợ bán lẻ mà thương lái thu mua tại vườn. Giờ đây thương hiệu quýt Mường Khương đã có tiếng không chỉ ở Lào Cai, Hà Nội mà còn có mặt ở nhiều tỉnh thành khác trên cả nước.

Quýt Mường Khương mọng nước, ít hạt, vị ngọt thanh.

Khi quýt Mường Khương được nhiều người biết đến, giá bán quýt cũng tăng theo, từ 10-12 nghìn đồng/kg đã lên tới 15-20 nghìn đồng/kg. Thấy được hiệu quả nên bà con trên địa bàn huyện mạnh dạn chuyển đổi sang trồng quýt đưa diện tích quýt của huyện nhà tăng gần gấp đôi, lên trên 450 ha.

Tại xã nghèo Lùng Khấu Nhin, bà con đã chuyển đổi được 6 ha trồng quýt, thời gian tới sẽ mở rộng lên tới 200 ha trồng loại cây ăn quả này. Những hộ dân đầu tiên trồng quýt ở Lùng Khấu Nhin, năm nay đã bắt đầu được thu hoạch, hứa hẹn cho nguồn thu nhập cao. Nhất là đầu ra cho quả quýt tương đối thuận lợi.

Bà Lùng Thị Dui (thôn Na Cạp, xã Lùng Khấu Nhin) cho hay, quýt năm nay chắc được hơn nhiều rồi chứ năm ngoái cây chưa phát triển nên nhà tôi chưa để quả. Tháng rồi, nhà tôi thu hoạch được 3 tấn nên rất là vui.

Tuy nhiên, việc bà con tự phát chuyển đổi sang trồng quýt cũng gặp một số trở ngại nhất là khi người trông chưa có hiểu biết, kiến thức về kỹ thuật canh tác loại cây ăn quả này. Khi đó cây trồng có thể bị sâu bệnh dẫn tới giảm năng suất, chất lượng quả không tốt, từ đó ảnh hưởng đến nhãn hiệu đã xây dựng được. Do đó, nhiều xã chủ động hướng dẫn người dân canh tác đúng kỹ thuật.

Ông Sùng Dín - Phó Chủ tịch UBND xã Lùng Khấu Nhin cho biết, xã cũng có định hướng nhân rộng mô hình trồng quýt cho bà con nên sẽ đề nghị Phòng NN-PTNT huyện và khuyến nông xuống hướng dẫn cho bà con. Vì từ trước đến nay, người dân chỉ trồng tự phát, chưa biết cách chăm sóc cho cây đạt hiệu quả cao.

Trên thực tế, thời gian gần đây, vấn đề này đã được cấp ủy, chính quyền địa phương và ngành nông nghiệp huyện quan tâm thực hiện. Những cán bộ kĩ thuật thường xuyên tới tận thôn bản, tuyên truyền vận động người dân, hướng dẫn bà con, tập trung hướng dẫn bà con nhân dân áp dụng khoa học kĩ thuật vào sản xuất để nâng cao hiệu quả, nhất là việc trồng quýt theo theo quy trình VietGAP.