Hiệu quả nuôi tôm trên cát ở Nghi Xuân

Biến cát hóa vàng

Nhắc đến anh Nguyễn Công Hoàng, người dân huyện Nghi Xuân không xa lạ bởi anh hiện là Chi cục trưởng Chi cục Nuôi trồng Thủy sản Hà Tĩnh. Sẵn có kỹ thuật về nuôi tôm, anh Hoàng tìm kiếm nguồn vốn; thành lập và tham gia HTX Nuôi trồng Thủy sản Xuân Thành để làm mô hình nuôi tôm trên cát. Anh chia sẻ, năm 2010, nhờ sự hỗ trợ đặc biệt của địa phương, anh bắt đầu nuôi tôm với số vốn bỏ ra 2,4 tỷ đồng.

Ngay trong vụ đầu tiên, mô hình nuôi tôm trên cát của anh cho năng suất 20 tấn/ha đã làm nức lòng những người quan tâm đến lĩnh vực này. Chỉ sau vụ tôm đầu tiên cho năng suất đột phá, anh Hoàng đã thu hồi đủ vốn. Không chỉ vậy, anh còn thí điểm nuôi tôm vụ ba, bằng việc che bạt, ủ ấm hồ tôm vào những ngày đông giá lạnh, cho kết quả khá khả quan. Tổng cộng, mỗi năm, anh Hoàng thu hoạch 70 - 100 tấn tôm/năm/3ha. Mô hình này giải quyết việc làm cho hàng chục lao động với thu nhập 5 triệu đồng/tháng.

Anh Hoàng cho biết: "Nuôi tôm công nghệ cao không chỉ mang lại hiệu quả cao mà thực sự bền vững khi người nuôi tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình về kỹ thuật". Với hình thức khác nuôi tôm mỗi năm chỉ 1 - 2 vụ nhưng nuôi tôm trên cát thì được 3 vụ/năm. Vì vậy, năng suất, sản lượng tôm hàng năm tăng lên, mang lại thu nhập cao cho người tham gia. Không chỉ lo cho mình, anh Hoàng còn tư vấn về kỹ thuật giúp đỡ các mô hình nuôi tôm khác cùng phát triển. Hiện nay, HTX Nuôi trồng Thủy sản Xuân Thành đã mở rộng thêm 9ha diện tích nuôi tôm. Vụ tôm vừa qua, anh Hoàng ứng dụng quy trình nuôi mới, rút ngắn thời gian nuôi, cho sản lượng cao. Với thời gian nuôi 80 ngày, tôm đạt size lớn 40 - 50 con/kg, năng suất 30 - 40 tấn/ha/vụ. Mặc dù giá tôm năm nay có giảm hơn so với năm trước, do nuôi được tôm size lớn nên anh vẫn có lãi cao.

Thành công của anh Hoàng đã khích lệ những người có chí hướng làm giàu, dám đánh thức những vùng cát hoang. Giờ đây, trên vùng đất Nghi Xuân những bãi cát trắng được thay thế bằng những cánh đồng nuôi tôm công nghiệp trù phú cho doanh thu vài tỷ đồng/ha/năm.

Thu hoạch tôm tại HTX Nuôi trồng Thủy sản Xuân Thành, Nghi Xuân

Nhân rộng mô hình

Tuy mới phát triển mô hình nuôi tôm trên cát với diện tích còn rất khiêm tốn, gần 50 ha nhưng sản lượng từ các mô hình này đã chiếm khoảng ¼ sản lượng tôm nuôi của tỉnh Hà Tĩnh; trong số này, Nghi Xuân chiếm hơn 70% mô hình toàn tỉnh. Ngoài ra, Nghi Xuân đang hình thành vùng sản xuất tôm giống của cả tỉnh, khi một số doanh nghiệp và tư nhân đang đầu tư trại giống quy mô lớn.

Nghi Xuân đã phát triển vùng nuôi tôm trọng điểm của tỉnh trên diện tích quy hoạch 300 ha ở 4 xã dọc cuối sông Lam. Giờ đây, người dân cũng học kỹ thuật nuôi tôm trên cát, thông qua việc lót bạt hay vỗ bờ hồ nuôi bằng xi măng cẩn thận. Cùng với giải pháp nuôi tôm quảng canh cải tiến, các vùng nuôi này đã cho năng suất bình quân 5 - 7 tấn/ha.

Đặc biệt, qua quá trình phát triển mô hình nuôi tôm trên cát ở Nghi Xuân đã giúp các nhà chuyên môn, các nhà quản lý đúc kết được quy trình công nghệ nuôi, mô hình tổ chức quản lý sản xuất, quy mô hợp lý cho các vùng nuôi trồng thâm canh nhằm xác định quan điểm quy hoạch, định hướng, hoạch định chính sách, chỉ đạo phát triển một cách khoa học và thực tiễn trong thời gian tới. Qua thực tiễn thành công vụ I/2015 tại mô hình nuôi tôm của anh Nguyễn Công Hoàng, anh cùng cán bộ Chi cục Nuôi trồng Thủy sản tỉnh ấp ủ ý định đúc rút xây dựng quy trình tối ưu nuôi tôm công nghiệp trên cát nhằm giảm thiểu tối đa dịch bệnh, rút ngắn thời gian nuôi, giảm giá thành... tới người nuôi tôm.

Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất đến việc phát triển nuôi tôm trên cát, là việc người nuôi chưa chủ động được con giống. Họ buộc phải nhập giống từ các tỉnh khác về, có khi không rõ nguồn gốc nên đã xảy ra tình trạng một số mô hình, tôm gần đến ngày thu hoạch bị chết đồng loạt. Bệnh gan tụy đã tìm ra nguyên nhân nhưng quy trình phòng, chống chưa được hữu hiệu. Bên cạnh đó, đầu ra cho sản phẩm còn phụ thuộc nhiều vào thương lái, người nuôi bị ép giá, nghịch lý được mùa mất giá vẫn thường xảy ra.

Dọc theo 60 km bờ biển và bờ sông, Nghi Xuân đang còn nhiều diện tích cát hoang hóa có thể phát triển nuôi trồng thủy hải sản. Đây chính là tiềm năng lớn về phát triển mô hình nuôi tôm nói chung và nuôi tôm trên cát nói riêng. Tuy nhiên, tiềm năng là vậy, nhưng mô hình nuôi tôm trên cát của Nghi Xuân phát triển chưa tương xứng với tiềm năng.

Để phát triển mô hình, Nghi Xuân cần tiếp tục kêu gọi thu hút đầu tư vào lĩnh vực này. Và cần có giải pháp hiệu quả, hỗ trợ nhà đầu tư trong công tác giải phóng mặt bằng, giao đất, đảm bảo an ninh, trật tự... Ngoài ra, để phát triển mô hình nuôi tôm trên cát bền vững, ngoài những yêu cầu bắt buộc về môi trường, huyện cần thiết kế các vùng nuôi tôm công nghệ cao, đảm bảo môi trường, kỹ thuật; Xung quanh các vùng nuôi này, nhất là mép ngoài, phía bờ biển cần hình thành các cánh rừng phi lao phòng hộ. Việc trồng rừng này nằm trong một phần của dự án, mà chủ đầu tư nuôi tôm phải đảm trách. Việc chia đất nuôi tôm trong diện tích được quy hoạch cho người dân địa phương là cần thiết, để họ có thể góp đất cổ phần với những đối tác có điều kiện kỹ thuật và vốn liếng để cùng nuôi tôm…