Nhóm xã phấn đấu về đích NTM 2014 (bài 4): Đích đến của làng quê NTM

Thử thách lớn

Cũng như các điểm dân cư khác ở xã Trường Sơn (Đức Thọ), 239 hộ dân ở thôn Vạn Phúc sống quây quần bên bờ sông La. Theo ông Trần Văn Hợp - Trưởng thôn Vạn Phúc, với đặc thù của một địa phương đất chật, người đông thì việc áp dụng các chuẩn của KDC kiểu mẫu ở đây cần có sự điều chỉnh. Theo quy định, mỗi khu vườn kiểu mẫu ít nhất phải có 1.000 m2. Với điều kiện đất đai của Vạn Phúc, tìm đâu ra ngần ấy đất? Ngoài ra, các trục đường trong thôn đã được xây dựng sát hàng rào của dân, bây giờ, muốn xây dựng mương thoát bẩn, nếu không vận động được bà con dỡ bỏ hàng rào, hiến đất thì phải có nguồn lực để nâng mặt đường, tạo rãnh nước làm mương thoát thải...

Những đồi chè đang mang lại nguồn thu nhập ổn định cho nhiều hộ dân Hương Trà (Hương Khê)
 

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Trường Sơn - Nguyễn Văn Thuyết, hiện nay, không chỉ thôn Vạn Phúc mà tất cả các thôn trên địa bàn đang sống chung với thực trạng ô nhiễm môi trường tại các KDC. Địa phương đang có kế hoạch xây dựng hệ thống mương thoát thải, nhưng do thiếu nguồn lực nên chưa hoàn thành.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, xuất phát điểm của các thôn, xóm đăng ký xây dựng KDC kiểu mẫu ở nhóm xã về đích 2014 không cao bằng các KDC kiểu mẫu của các xã đã về đích 2013. Đặc biệt, do đặc thù địa lý mỗi nơi mỗi khác nên việc áp dụng “10 chuẩn” của KDC kiểu mẫu thực sự là một thử thách lớn đối với các địa phương.

Ông Trần Tuấn Anh - Phó Chủ tịch UBND xã Thạch Môn (TP Hà Tĩnh) cho rằng, để thực hiện tiêu chí hàng rào cây xanh hoặc hàng rào khác được phủ cây xanh là rất khó, bởi hiện nay, các hộ đã xây dựng hệ thống tường rào bê tông vững chắc, nay muốn xanh hóa thì các cơ quan chức năng phải hỗ trợ bà con tìm kiếm, lựa chọn, những loại cây nào vừa có khả năng chống chịu với thời tiết khắc nghiệt, vừa tránh phải làm “thức ăn“ cho trâu, bò. Ngoài ra, với đặc thù của xã ven đô, “tấc đất, tấc vàng“, trước đây, xã đã vận động bà con hiến đất mở đường, nay rất khó thuyết phục để họ dỡ bỏ hàng rào, hiến đất làm lề đường và trồng cây xanh theo quy chuẩn của KDC kiểu mẫu.

Liên quan đến tiêu chí thu nhập, theo anh Nguyễn Đức Vịnh (xóm Yên Mỹ, Cẩm Yên, Cẩm Xuyên), sau khi tiến hành cải tạo vườn theo thiết kế, gia đình đã trồng các loại cây có giá trị kinh tế cao, phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng địa phương. “Muốn giá trị kinh tế cao hơn 5 lần trồng lúa thì cần phải có thời gian. Trồng rau màu thì có thể thu nhập và hạch toán được trong vài ba tháng, còn trồng cây ăn quả thì phải mất hàng năm” - anh Vịnh cho biết.

Theo ý kiến của nhiều lãnh đạo địa phương, trên thực tế, có rất nhiều tiêu chí KDC kiểu mẫu đưa ra cần phải có thời gian thực hiện. Trong cùng một lúc, các địa phương khó có thể vừa huy động nguồn lực, chỉ đạo điều hành và thực hiện 19 tiêu chí xây dựng NTM, vừa triển khai xây dựng KDC kiểu mẫu. Bên cạnh đó, đây là một mô hình hết sức mới mẻ, thời gian thực hiện để kịp về đích cuối năm 2014 không còn nhiều, trong khi bản thân cán bộ phụ trách chỉ đạo xây dựng KDC kiểu mẫu chưa được đào tạo, trang bị kiến thức chuyên môn nên quá trình chỉ đạo, hướng dẫn gặp rất nhiều khó khăn...

Đòi hỏi quyết tâm cao

Trong quá trình thực hiện chương trình xây dựng NTM, nỗi trăn trở vẫn thường trực trong suy nghĩ của nhiều người là làm thế nào để KDC nông thôn được khoác “tấm áo” khang trang mà vẫn giữ được cốt cách, vẻ đẹp truyền thống. Sau hơn 1 năm quyết tâm, dồn sức xây dựng mô hình điểm, các KDC kiểu mẫu ở thôn Châu Trinh (Tùng Ảnh), Nam Trà (Hương Trà) và Tân An (Cẩm Bình)… đang đi đến thành công; khẳng định hình ảnh về những vùng NTM vừa ấm no, văn minh, hiện đại, vừa hòa quyện được với cốt cách, bản sắc của làng quê Việt.

Mô hình vườn mẫu của ông Nguyễn Văn Trung ở thôn Tân An, Cẩm Bình (Cẩm Xuyên).
 

Theo Bí thư Chi bộ thôn Nam Trà Đinh Phúc Tâm, xây dựng KDC kiểu mẫu không chỉ dừng lại ở việc làm đường, hội quán… mà phải bắt đầu ngay từ những việc cụ thể nhất trong gia đình như cải tạo vườn tạp, dọn dẹp cổng ngõ, sửa chữa nhà ở, chuồng trại và đến cả những việc nhỏ nhất như coi trọng lời ăn tiếng nói, cách ứng xử với xóm làng... Bằng những cách làm cụ thể và khoa học, kinh tế hộ trong thôn được nâng lên và ý thức về môi trường sống xung quanh của các hộ dân cũng được cải thiện rõ nét. Theo thống kê, thôn Nam Trà có hơn 90% hộ đạt danh hiệu văn hóa; 100% hộ chấp hành nghiêm các quy định của Nhà nước và quy ước, hương ước của thôn.

Cũng như Nam Trà, cảm nhận chung nhất đối với những ai đã từng đến thôn Tân An, Châu Trinh chính là không gian thoáng đãng được bao trùm bởi những vườn cây ăn quả, vườn rau mơn mởn, trù phú với đường làng, ngõ xóm thoáng mát, sạch đẹp; người dân sống có tình, có nghĩa.

Phó Chánh văn phòng BCĐ chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM Trần Huy Oánh cho rằng, xây dựng KDC kiểu mẫu thực chất là quá trình xây dựng NTM ngay tại mỗi gia đình, thôn, xóm. Nhìn một cách tổng thể, 10 chuẩn KDC kiểu mẫu là hiện thực hóa 19 tiêu chí xây dựng NTM. Cho đến nay, đã có 370 thôn, xóm trên địa bàn đăng ký xây dựng KDC kiểu mẫu. Dẫu mô hình còn mới mẻ nhưng mỗi địa phương đều phải nhận thức rõ đây là sản phẩm cụ thể, điển hình cho vùng NTM, từ đó đặt quyết tâm chính trị cao cho việc hoàn thành tiêu chí này.

Trong quá trình thực hiện, cần nhận thức rõ hơn về bản chất của từng điểm chuẩn để linh hoạt, sáng tạo áp dụng vào thực tế, tránh việc thực hiện rập khuôn giữa các địa phương. Thực tế quá trình xây dựng KDC kiểu mẫu tại các địa phương cho thấy, nơi nào cấp ủy, chính quyền, các tổ chức đoàn thể vào cuộc một cách quyết liệt; có phương pháp thực hiện sáng tạo; khung kế hoạch, phân công nhiệm vụ rõ ràng thì nơi đó thành công.

“Việc đánh giá kết quả KDC kiểu mẫu sẽ không cứng nhắc, rập khuôn mà phải thực chất, mềm hóa trong xem xét các yếu tố kỹ thuật; không hạ thấp mức độ hưởng thụ của người dân” - ông Oánh nhấn mạnh.

Ngô Tuấn - Hữu Trung - Vũ Dũng
Nguồn: baohatinh.vn