Yếu tố quyết định phát triển HTX (Bài 1): Mờ nhạt vai trò thủ lĩnh

Thiếu trình độ

Chị Hoàng Thị Kim Nhật - Phó phòng Kế hoạch - Hỗ trợ Liên minh HTX Hà Tĩnh cho biết: “Trình độ của đội ngũ quản lý HTX hiện nay rất thấp, hầu hết chỉ mới qua chương trình phổ thông, thậm chí, nhiều người chưa học hết phổ thông; số qua đào tạo bài bản, tỷ lệ không đáng kể. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình lãnh đạo, chỉ đạo HTX bắt nhịp yêu cầu phát triển mới”.

Hiện nay, bộ phận quản lí HTX từ 50 tuổi trở lên chiếm phần lớn

Cũng theo chị Nhật, chính sự yếu kém về trình độ của người đứng đầu là nguyên nhân căn bản dẫn tới việc HTX khó tiếp cận, hấp thụ các cơ chế, chính sách phát triển; chưa nắm bắt toàn diện Luật HTX, nguyên tắc hoạt động, các văn bản hướng dẫn để thực hiện đúng cơ chế; thiếu phương pháp điều hành, lãnh đạo, xây dựng phương án kinh doanh, kế hoạch hoạt động; lúng túng trong thực hiện các báo cáo tài chính dẫn tới làm việc theo cảm tính, không hiệu quả.

HTX Nông nghiệp Long Giang (xã Thạch Khê - Thạch Hà) ra đời hơn 2 năm với ngành nghề chăn nuôi, thương mại, song, từ bấy đến nay chỉ tồn tại trên danh nghĩa. Lý giải cho sự yếu kém này, Phó Chủ tịch UBND xã Phan Xuân Hội cho rằng: “Trên thực tế, HTX Nông nghiệp Long Giang hoạt động không hiệu quả do nhiều nguyên nhân, trong đó, chủ yếu là cổ đông quá ít, nguồn vốn HTX hạn hẹp, không đủ để hoạt động; thêm vào đó, HTX chưa có phương án sản xuất, kinh doanh phù hợp. Đặc biệt, bản thân người đứng đầu cũng chưa qua bất kỳ trường lớp đào tạo về chuyên môn, chỉ hoạt động theo phong trào, chưa đủ năng lực để xây dựng chiến lược, kế hoạch nên gặp thế “bí” cũng là điều dễ hiểu”.

Theo Liên minh HTX tỉnh, trong số 53 HTX yếu kém, 62 HTX ngừng hoạt động, chờ giải thể hiện nay đều có nguyên nhân từ sự hạn chế về năng lực, trình độ của người đứng đầu. Cũng có những trường hợp giám đốc HTX đã qua trường lớp đào tạo, song, lại hạn chế về sự năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm nên vẫn lúng túng trong quản lý, điều hành. HTX Môi trường Thanh niên (xã Cẩm Hưng - Cẩm Xuyên), HTX Dịch vụ tổng hợp, trồng nấm Sơn Thủy (Hương Sơn)… đều nằm trong số đó.

Điều đáng nói là mặc dù phần lớn người đứng đầu HTX đang hạn chế về trình độ, năng lực, song, khi Liên minh HTX tỉnh liên kết với các đơn vị tổ chức các chương trình đào tạo nghiệp vụ về quản trị doanh nghiệp, kế toán, bồi dưỡng kiến thức quản lý HTX… cho đội ngũ đứng đầu, thì tỷ lệ tham gia lại rất thấp.

Thực trạng già hóa

Hợp tác xã Sản xuất và Kinh doanh mây tre đan Thành Lợi (xã Tân Lộc - Lộc Hà) ra đời cách đây tròn chục năm với chức năng chính là đan lát các mặt hàng mây tre đan xuất khẩu. Song, do hoạt động cầm chừng nên trong quãng thời gian dài tồn tại không tạo được dấu ấn. Cuối năm 2013 đến nay, sản phẩm của HTX làm ra không thể tiêu thụ, HTX đành tuyên bố tạm ngừng hoạt động. Trao đổi với chúng tôi, Giám đốc HTX Nguyễn Duy Ngụ ái ngại: “Vốn không có, anh em cũng không mấy mặn mà, tôi thì tuổi đã cao nên cũng ngại thay đổi sang mô hình kinh doanh khác, đành phó mặc vậy…”.

Mô hình nuôi lợn liên kết của HTX 27/7 ở huyện Lộc Hà

Trên thực tế không hiếm HTX kinh doanh hiệu quả nhưng người lãnh đạo tuổi cao, dẫn tới nguy cơ thiếu hụt người kế cận đủ tầm. 65 tuổi đời, Giám đốc HTX Đại Tân (Trường Sơn - Đức Thọ) Nguyễn Đình Lâm vẫn chưa thể nghỉ ngơi vì chưa có người đủ năng lực thay thế. Theo dự kiến của ông, người giữ chức vụ kế toán hiện nay đang có đủ các điều kiện để kế cận vị trí lãnh đạo HTX. Tuy nhiên, nhân tố này vẫn còn e ngại, thiếu tự tin để để gánh vác trọng trách người đứng đầu.

Theo Liên minh HTX Hà Tĩnh, hiện nay, bộ phận quản lý HTX có độ tuổi từ 50 trở lên chiếm phần lớn, đặc biệt là các HTX nông nghiệp, môi trường. “Lãnh đạo các HTX già về tuổi tác kéo theo sự hạn chế về tư duy, ngại va chạm, thay đổi, lo sợ không theo kịp cơ chế thị trường là nguyên nhân quan trọng khiến nhiều HTX hoạt động cầm chừng, thậm chí bế tắc” - Phó phòng Kế hoạch - Hỗ trợ Liên minh HTX cho biết.

(Còn nữa...)
 

Nguồn: baohatinh.vn