Từ kết quả xây dựng nông thôn mới của tỉnh Hà Tĩnh, đặc biệt là sau khi có chủ trương xây dựng các Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu và tỉnh sớm triển khai xây dựng các xã nông thôn mới kiểu mẫu, xây dựng nông thôn mới luôn gắn và hướng phát triển đô thị văn minh đã tạo nên những vùng quê có sự phát triển mang tính đột phá, vừa giữ được nét đẹp truyền thống làng quê vừa có chiều hướng phát triển theo hướng hiện đại, tạo nên những miền quê “Trù phú – An lành”, thu hút nhiều đoàn du khách trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm và học tập cách làm nông thôn mới của Hà Tĩnh (có nhiều xã, thôn đã có 500-700 đoàn đến)
Những điểm nổi bật, khá thuyết phục, khá ấn tượng như: Các khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu, đường làng ngõ xóm rộng rãi, hàng rào xanh, thảm hoa, vườn hộ phát triển vừa đảm bảo cả kinh tế, cảnh quan, môi trường; có các mô hình sản xuất ứng dụng các công nghệ cao, theo hướng nông nghiệp hữu cơ, có liên kết (như ở xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà...); mô hình thu gom, phân loại, xử lý rác thải, nước thải tại hộ gia đình, cụm dân cư mang tính đồng bộ hóa cả quản lý và kỹ thuật (như ở thôn Tân Đông, xã Thạch Điền; thôn La Xá, xã Thạch Lâm, huyện Thạch Hà...); mô hình công sở thông minh (như ở xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ; xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà...); ứng dụng công nghệ 4.0, xây dựng Bộ cơ sở dữ liệu số nông thôn mới; các khu trải nghiệm làm người nông dân “xưa và nay” như: nơm cá, ném cổ vịt, bịt mắt bắt lợn, xay lúa, giã gạo, gieo hạt, trồng cây, thu hoạch sản phẩm nông nghiệp theo phương thức truyền thống; nghe lẩy Kiều, ngâm Kiều, vịnh Kiều, viết thư pháp… (như ở trang trại ông Bình, xã Xuân Mỹ, huyện Nghi Xuân; Edufarm xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà; Trung tâm phát triển Hương Bình, huyện Hương Khê...).
Hiện nay Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh đã phối hợp với các địa phương tạo lập các tour tuyến du lịch nông thôn mới gắn với các điểm du lịch văn hóa, lịch sử, như:
- Tuyến: Trung tâm Phát triển Hương Bình – Khu dân cư NTM kiểu mẫu thôn Nam Trà, xã Hương Trà – Thôn Chế Biến, xã Sơn Kim 2 - Suối nước nóng Sơn Kim 1 – Khu du lịch Hải Thượng Lãn Ông.
- Tuyến: Khu dân cư NTM kiểu mẫu thôn Hồng Lĩnh, xã Vượng Lộc – Khu dân cư NTM kiểu mẫu thôn Sơn Bình, xã Thượng Lộc – Khu di tích Ngã 3 Đồng Lộc – Các khu du lịch sinh thái tại xã Nam Hương.
- Tuyến: Xã Tùng Ảnh (Khu dân cư NTM kiểu mẫu Thông Tự, Châu Nội - Khu di tích cố Tổng Bí thư Trần Phú – Chùa Đá) - Khu du lịch Hải Thượng Lãn Ông – Vườn cam xã Sơn Mai - Suối nước nóng Sơn Kim, xã Sơn Kim 1.
- Tuyến: Xã Tượng Sơn (thôn Hà Thanh, 7 vùng sản xuất rau sạch có nhà sơ chế, có liên kết tiêu thụ với Cộng hòa liên bang Nga, Nhật Bản..., Edufarm Tượng Sơn...) – Hồ Kẻ Gỗ - Khu dân cư NTM kiểu mẫu thôn Đình Phùng, xã Cẩm Lạc - Xã Cẩm Yên (thôn Yên Mỹ, cơ sở sản xuất rượu Thanh Bảo) – Khu du lịch Đồng Nôi - Biển Thiên Cầm.
- Tuyến: Xã Xuân Mỹ (Khu dân cư NTM kiểu mẫu Hương Mỹ, trang trại ông Bình) - Khu di Tích Đại thi hào Nguyễn Du – Khu dân cư NTM kiểu mẫu thôn Phong Giang, xã Tiên Điền - Xã Xuân Trường (toàn cảnh)- Xã Xuân Thành (Trường Mầm non, Khu dân cư NTM kiểu mẫu thôn...., biển Xuân Thành)...
Và hiện nay Ban chỉ đạo NTM, UBND tỉnh đã chỉ đạo tất cả các huyện, thành phố, thị xã đều phải có có các tour tuyến du lịch nông thôn mới (các địa phương đã gửi dự kiến các tour tuyến về Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh để tham mưu UBND tỉnh lựa chọn các tour tuyến nội huyện, thị, thành và liên huyện, thị, thành).
Việc phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới ở Hà Tĩnh đã đạt được những kết quả bước đầu, kết quả xây dựng nông thôn mới đã mở ra một không gian mới “rộng lớn” hơn để phát triển du lịch; tuy nhiên vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, như: đã tạo được một số điểm “đến” khá ấn tượng nhưng cũng chưa phải là điểm “dừng chân”, khách đến chưa có chỗ nghỉ ở làng quê (trừ thôn Phong Giang, xã Tiên Điền đã có 15 hộ gia đình xây dựng lưu trú tại gia - Homestay), gần như tất cả các điểm chưa có tổ chức ăn uống; hoạt động tính chuyên nghiệp còn thấp...
Qua tìm hiểu về du lịch nông thôn ở các nước có loại hình này phát triển khá tốt như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan... thì thấy rằng Hà Tĩnh có đủ điều kiện và có những lợi thế riêng để có thể phát triển du lịch tốt loại hình này.
Vừa qua, vào ngày 6/12/2018 tại tỉnh Lai Châu, dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đã tổ chức Hội thảo Phát triển du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới, kết luận của Phó Thủ tướng đã xác định rõ: Phát triển du lịch nông thôn là căn cơ để thúc đẩy xây dựng nông thôn mới; qua đó nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp, tăng thu nhập, việc làm cho người lao động nông thôn; các địa phương cần chủ động đánh giá tiềm năng, lợi thế và khả năng liên kết vùng miền; huy động sự vào cuộc của các chuyên gia, các đơn vị lữ hành khi phát triển du lịch nông nghiệp; cần tập trung phát triển cơ sở vật chất, hạ tầng và dịch vụ phụ trợ; tập trung nâng cao chất lượng nguồn lao động, nhất là lao động nông thôn hoạt động trong lĩnh vực này; tăng cường công tác truyền thông quảng bá, xây dựng hình ảnh…
Để đẩy mạnh phát triển du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới tại Hà Tĩnh đạt được kết quả tốt, theo tôi cần xem xét, nghiên cứu các giải pháp sau:
1. Các huyện, thành phố, thị xã xây dựng các tour tuyến du lịch riêng của địa phương mình; tỉnh xây dựng tour tuyến liên huyện, thành phố, thị xã. Tất cả các tour tuyến du lịch cần nghiên cứu kết nối với du lịch nông thôn mới.
2. Nâng cao trình độ chuyên nghiệp nhất là coi trọng văn hóa ứng xử, thân thiện với du khách.
3. Thực hiện có hiệu quả Chương trình Mỗi xã một sản phẩm, tạo ra sản phẩm đặc thù, đặc trưng của mỗi vùng miền, có thể làm vật lưu niệm, sản phẩm hàng hóa tiêu dùng chất lượng cao cho du khách.
4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong phát triển du lịch nông thôn như: xây dựng bản đồ số du lịch trong đó có du lịch nông thôn.
5. Trung ương và tỉnh sớm ban hành chính sách về du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới, trong đó có chính sách cụ thể khuyến khích các người nông dân làm du lịch và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư vào hoạt động du lịch khu vực nông thôn.
Văn phòng Điều phối NTM tỉnh