Rau an toàn, ăn rồi vẫn lo

Là hoạt động nằm trong khuôn khổ dự án "Nâng cao nhận thức NTD về rau an toàn", tháng 11- 2011, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) đã tiến hành một cuộc điều tra trên diện rộng tại 6 tỉnh, thành phía Bắc gồm: Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Thái Bình, Vĩnh Phúc, Bắc Giang nhằm tìm hiểu nhu cầu, thị hiếu, hiểu biết của NTD về rau an toàn, VSATTP và một số vấn đề về luật pháp bảo vệ NTD. Kết quả điều tra được công bố cuối tháng 3-2012 cho thấy, đa số NTD được hỏi đều coi rau xanh là thực phẩm quan trọng nhất trong bữa ăn gia đình. Chi phí dành cho rau xanh mỗi tháng của nhiều hộ gia đình ở mức khá cao (hơn 300.000 đồng/tháng), trong đó Hà Nội là địa phương đứng đầu danh sách. Song, cũng có một thực tế đáng buồn là tỷ lệ NTD tại Hà Nội không phân biệt được thế nào là rau an toàn lại cũng xếp ở vị trí cao nhất. Có đến hơn 90% NTD được hỏi không thể phân biệt được giữa rau an toàn và rau không an toàn bằng mắt thường. Việc nhận biết rau an toàn của NTD chủ yếu dựa vào hình thức, chưa nắm được kiến thức để làm căn cứ xác định. Nhiều NTD cho rằng rau xanh, tươi, không bị sâu cũng là rau an toàn.
 

Người tiêu dùng khó nhận biết được chất lượng rau an toàn.

Hiện nay việc sản xuất và tiêu thụ rau an toàn ở Hà Nội vẫn còn khá nhiều bất cập. Chưa nói tới việc diện tích dành cho trồng trọt và sản lượng của rau an toàn còn rất khiêm tốn, thực tế còn cho thấy, do công tác quản lý và hậu kiểm chưa nghiêm nên xuất hiện rất nhiều điểm bán hàng trưng biển "Rau an toàn" trong khi không có giấy tờ gì chứng nhận nguồn gốc xuất xứ của rau cũng như tư cách pháp nhân của người kinh doanh. Hay có trường hợp khi người của cửa hàng nghỉ, người bán rau ngoài chợ tràn vào bày hàng bán, gây hiểu lầm cho NTD.

Ngoài ra, theo quy định, việc sản xuất và kinh doanh rau an toàn đòi hỏi kiểm soát chặt chẽ theo quy trình khép kín từ việc đánh giá điều kiện trồng, kiểm soát quá trình trồng cho đến khâu chế biến và phân phối song tình trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật ngoài danh mục, không bảo đảm thời gian cách ly... vẫn diễn ra. Trách nhiệm quản lý sản xuất rau an toàn của chính quyền địa phương ở một số nơi trồng rau an toàn chưa cao, chưa chủ động thực hiện và phối hợp với cơ quan chuyên môn... Thế nên việc nhiều NTD còn băn khoăn trước việc rau sạch liệu có sạch khi tại nhiều chợ trên địa bàn Hà Nội, rau không an toàn vẫn được bày bán lẫn với rau an toàn, thậm chí có sự "nhập nhằng", trà trộn… để rồi phải bỏ ra số tiền cao nhưng vẫn không mua được sản phẩm thật sự an toàn và sạch. Chị Nguyễn Thanh Tâm (H4 KTT Thanh Xuân Nam, Thanh Xuân) cho biết: "Tôi thường mua thực phẩm, rau ở chợ xanh gần nhà. Tại đây cũng có quầy bán rau sạch bao gói nilon, dán nhãn mác, nhưng không biết có sạch thực hay không? Tôi vẫn mua nhưng nói thật là cũng chỉ biết tin tưởng vào sự thật thà của người bán hàng".

Trước thực trạng này, ông Nguyễn Mạnh Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ NTD Việt Nam khuyên NTD cần thận trọng, nên mua hàng ở những địa chỉ rõ ràng, tin cậy. Còn về lâu dài, chỉ có kiểm soát tốt chất lượng từ khâu sản xuất đến khâu lưu thông với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương và cơ quan có trách nhiệm mới bảo đảm rau an toàn lưu thông trên thị trường thật sự an toàn được.
 

Vinastas đã công bố danh sách các cửa hàng bán rau an toàn, rau hữu cơ và vùng sản xuất rau tại Hà Nội qua địa chỉ: www.rausach.nguoitieudung.com.vn với trên 50 cửa hàng và chuỗi cửa hàng nằm ở các quận, huyện trên địa bàn Hà Nội. Ngoài các điểm bán rau sạch tại chuỗi các siêu thị Hapro, Fivimart, Intimex, Le's Mart…, một số cửa hàng bán rau sạch đạt tiêu chuẩn tại các quận là: Cửa hàng tự chọn 108 B11 Kim Liên; Ngọc Khánh Mart số 4 ngõ 4D Đặng Văn Ngữ (quận Đống Đa). Cửa hàng rau quả thực phẩm an toàn Hà An - 17T9 KĐT Trung Hòa - Nhân Chính, Rau an toàn số 107 B12 Nghĩa Tân (quận Cầu Giấy). Cửa hàng Rau Nhiệt đới - 142 Sơn Tây; Rau an toàn Hà An - 101 B7C Thành Công (quận Ba Đình). Công ty Phúc Đại Việt - 301 Nguyễn Trãi, Big Green - 113 Hoàng Văn Thái (quận Thanh Xuân). Cửa hàng Hưng Cảnh - 85A Lê Lợi; Hiền Toàn - B29 TT9 Văn Quán (quận Hà Đông)...