Dân khai hoang ở Sóc Sơn: Từ có công thành có tội

Huyện “quên” làm sổ sách

Năm 2004, trước thực tế dân khai hoang tại Minh Tân, Minh Trí, Sóc Sơn (còn gọi là khu kinh tế mới Đồng Đò) bị “lãng quên”, gây nhiều bức xúc, UBND TP Hà Nội đã lập Đoàn công tác liên ngành để kiểm tra, đánh giá toàn diện thực trạng quản lý, sử dụng đất rừng phòng hộ, đặc dụng tại đây.

Đại diện Ban Quản lý rừng phòng hộ, đặc dụng huyện Sóc Sơn, cho rằng Bản đồ quy hoạch rừng phòng hộ chồng lấn lên khu dân cư là điều phi lý. (Ảnh: Văn Việt).

Theo báo cáo số 301/BC/TTLN-P3 của Đoàn công tác liên ngành, đất lâm nghiệp ở Sóc Sơn giai đoạn trước năm 1988 (chưa có Luật đất đai) do các hợp tác xã nông nghiệp quản lý, nhưng thực chất là đất trống, đồi núi trọc để hoang hóa. Theo điều tra của Viện Điều tra quy hoạch rừng thì trước năm 1988, huyện Sóc Sơn chỉ có 234ha rừng, chủ yếu là thông và bạch đàn.

Năm 1985, Hà Nội vận động các hộ gia đình vào khai hoang ở Sóc Sơn, trong đó có khu kinh tế mới Đồng Đò. Báo cáo của Đoàn công tác liên ngành ghi rõ: Giai đoạn này, các hộ tự khai hoang, việc quản lý dựa trên cơ sở tự kê khai diện tích đất của các hộ, không có thủ tục giao đất.

Về vấn đề đất ở, đất ao vườn liền kề, kết luận cũng ghi rõ: Ngày 19/11/1988, UBND TP Hà Nội ra quyết định 6025/QQD-UB ban hành “Chính sách cho các hộ gia đình mượn đất trống, đồi núi trọc để phát triển kinh tế đồi rừng”. Đến 1/3/1989, các cơ quan liên quan của Hà Nội ra văn bản số 55bTC, hướng dẫn thực hiện quyết định nêu trên.

Văn bản này cho biết: Người dân được quyền trồng rừng, được xây nhà tạm để ở, lán trại chăn nuôi, đào ao thả cá, được giao thừa kế, nhượng bán sản phẩm v.v.

Đoàn công tác liên ngành cho biết: Công tác quản lý, theo dõi cấp Sổ lâm ba giai đoạn này “rất lỏng lẻo”, huyện Sóc Sơn “không có sổ sách theo dõi”. Các ban lâm nghiệp xã theo dõi sổ sách “tùy tiện, thiếu chính xác”. Thậm chí, khi đoàn công tác về làm việc với từng xã, thì chính quyền mới làm lại số liệu thống kê số hộ, số diện tích để báo cáo.

Giai đoạn 1993-1998, theo Điều 6, Quyết định 145/1988/QĐ-TTg của Chính phủ, mỗi hộ ở vùng khai hoang trồng rừng được phép sử dụng tối đa 5.000m2 làm kinh tế vườn, 400m2 đất ở.

Có thể nói, kết luận năm 2005 đã rất rõ ràng về quyền sử dụng đất của các hộ dân đổ mồ hôi nước mắt khai hoang ở Đồng Đò, song đã bị “lãng quên” một cách khó hiểu. 14 năm sau kết luận nói trên, dân Minh Tân vẫn không được phép xây dựng nhà cửa, không được cấp giấy tờ công nhận quyền sử dụng đất. Từ những người có công khai hoang, trồng rừng, nay họ trở thành người có tội bởi mỗi khi xây dựng nhà cửa lại bị đình chỉ do “vi phạm diện tích rừng phòng hộ”.

Khu kinh tế mới Đồng Đò, thôn Minh Tân, xã Minh Trí, thời những năm 80 thế kỷ trước. (Ảnh người dân cung cấp).

Trao đổi với PV NNVN, ông Nguyễn Thái Giang, nguyên Bí thư kiêm Chủ nhiệm HTX Minh Tân, thốt lên cay đắng: “Làm ăn kiểu đó thì dân tôi ở đâu?”.  

Quyết định thanh tra bị “lãng quên”

Trong báo cáo của Đoàn công tác liên ngành cách đây 14 năm, có ghi rõ trong phần Kiến nghị xử lý về sự việc vẽ bản đồ quy hoạch rừng chồng lấn lên khu dân cư: Giao UBND huyện Sóc Sơn xử lý các tồn tại trong công tác quản lý sử dụng đất lâm nghiệp. Cụ thể là đối với một số khu dân cư đã ở lâu (thôn Minh Tân, xã Minh Trí) nhưng chưa có bản đồ địa chính 1994, UBND huyện Sóc Sơn phối hợp Sở TNMT cho đo vẽ bản đồ địa chính và có tờ trình UBND TP Hà Nội xin chủ trương để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ.

Nhiều năm qua đi, song khi PV báo NNVN làm việc với UBND huyện Sóc Sơn, đơn vị này vẫn không thể trả lời câu hỏi: Khi nào người dân Minh Tân mới được cấp quyền lợi chính đáng trên mảnh đất họ đã khai hoang từ thế kỷ trước?

Tháng 9 năm ngoái, khi làm việc với chúng tôi, ông Nguyễn Trường Giang, Trưởng phòng TN-MT, huyện Sóc Sơn, trả lời: “Trước hết trách nhiệm thuộc về chủ tịch xã, tất nhiên cũng có trách nhiệm của huyện, của thành phố, của Sở TN-MT, Sở NN-PTNT. Mặt khác, đây là vấn đề do lịch sử để lại, thời năm 1985 mấy ai quan tâm đất đai đâu”.

Ông Giang cho biết khi đưa dân lên khai hoang ở xã Minh Trí, thì mỗi người được cấp vật tư, thực phẩm và tới ở trên một quả đồi. “Ai khai hoang, trồng rừng được bao nhiêu cứ làm, chứ có nghĩ là đến hôm nay đâu”, ông Giang nói.

Tuy nhiên, đến nay, việc đo vẽ, xác định ranh giới đất ở, ao vườn liền kề cho dân Minh Tân vẫn chưa được thực hiện. Trong khi đó, chính quyền huyện Sóc Sơn vẫn im lặng, né tránh trả lời về sự việc.