Quy hoạch hệ thống thương mại, “gỡ khó” tiêu chí chợ nông thôn

Thứ năm - 21/03/2013 06:36

Vị trí của ngành công thương trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới thời gian qua là chưa thực sự rõ nét, do đó, tới đây cần phải xác định lại vị trí, vai trò của ngành trong chương trình này, đặc biệt là đối với tiêu chí chợ nông thôn, bà Lê Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho biết.

Để chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, nông thôn cần tập trung vào việc tổ chức và mở rộng mạng lưới kinh doanh hàng nông sản ở địa bàn nông thôn, miền núi thông qua chợ nông thôn.

Theo bà Nga, thời gian qua, chương trình đưa hàng Việt về nông thôn đạt được những thành công nhất định và đã xác định được rõ vai trò của ngành công thương trong tiến trình xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên đối với tiêu chí chợ nông thôn (một trong 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới) vẫn còn rất nhiều việc mà ngành phải triển khai trong thời gian tới, trong đó có việc phát triển hệ thống chợ nông thôn.

“Mặc dù đã xuất khẩu nhóm hàng nông sản đến nhiều thị trường thế giới nhưng việc đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng thương mại nông thôn, trong đó có chợ nông thôn thời gian qua gần như bị bỏ trống. Do đó Vụ Thị trường trong nước đã và đang đề xuất Bộ Công Thương chủ trì quy hoạch lại hệ thống thương mại nông thôn song song đẩy mạnh hơn nữa chương trình đưa hàng Việt về nông thôn”, bà Nga cho biết.

Theo Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương, hiện nay việc xây dựng kết cấu hạ tầng thương mại nông sản trong đó có siêu thị, trung tâm thương mại, kho, trung tâm logistics nằm trong danh mục lĩnh vực nông nghiệp được đặc biệt ưu đãi đầu tư theo quy định của Nghị định số 61/2010/NĐ-CP ngày 4/6/2010 về chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Tuy nhiên hầu như các nhà đầu tư chưa nắm bắt cơ hội để đầu tư vào lĩnh vực này. Trong khi đó theo thống kê của Cục Công nghiệp địa phương, tính đến hết năm 2012, toàn vùng đồng bằng sông Hồng – Bắc Trung bộ có khoảng 2.700 chợ các loại, tuy nhiên phần lớn chỉ là chợ hạng III, chợ cấp xã. Đơn cử như tại tỉnh Vĩnh Phúc hiện có khoảng 60 chợ nông thôn cấp xã, tuy nhiên việc phát triển chợ nông thôn theo hướng văn minh, hiện đại là rất khó khăn. Theo đó đối tượng chủ yếu vào kinh doanh tại chợ nông thôn là nông dân do đó thời gian để nhà đầu tư thu hồi vốn nhanh là rất khó. Vì vậy, thời gian qua Vĩnh Phúc đã đề xuất cơ chế hỗ trợ đầu tư với nội dung chính là không hỗ trợ bằng tiền mặt mà hỗ trợ bằng cơ chế cho nhà đầu tư. Nhà đầu tư sẽ được sử dụng 30% quỹ đất được giao để đầu tư khu thương mại, vừa để chống lấn chiếm, vừa xây dựng phần thô để bán…

Theo Vụ Thị trường trong nước, để gỡ khó cho tiêu chí chợ nông thôn, tới đây cần tăng nguồn vốn của ngân sách trung ương trong việc đầu tư xây dựng hạ tầng thương mại, trong đó chú trọng phân bổ nguồn vốn cho việc đầu tư xây dựng chợ tại địa bàn nông thôn. Ngoài các chính sách thu hút vốn đầu tư của trung ương, các địa phương cần có những chính sách đặc thù nhằm tiếp tục tăng cường thu hút nguồn vốn đầu tư, với sự đa dạng các hình thức tạo vốn, nhất là nguồn vốn của các DN thuộc các thành phần kinh tế.

Ông Võ Văn Quyền – Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước cho rằng: Với sản lượng và chủng loại hàng hóa không ngừng tăng lên trong nhiều năm gần đây, hoạt động sản xuất nông nghiệp đã khẳng định được vị thế quan trọng đối với thị trường trong nước và thế giới. Tuy nhiên trong bối cảnh hiện nay việc mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản nội địa cho nông dân, bên cạnh các giải pháp liên quan trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp như làm tốt công tác quy hoạch sản xuất các vùng chuyên canh; chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, nông thôn cũng cần tập trung vào việc tổ chức và mở rộng mạng lưới kinh doanh hàng nông sản ở địa bàn nông thôn thông qua chợ nông thôn.

Theo ông Quyền, đối với những vùng sản xuất hàng hóa nông sản tập trung cần phải hình thành được các kênh tiêu thụ chủ lực, cấp độ lớn với sự tham gia của những doanh nghiệp nòng cốt và hệ thống chợ nông sản đầu mối cũng như hệ thống thu mua, phân phối hàng nông sản cấp vùng và cấp tỉnh. Còn tại những vùng sản xuất nông sản hàng hóa chưa phát triển và chủ yếu đáp ứng nhu cầu tiêu thụ nội địa thì cần phải tạo lập được kênh lưu thông cấp độ vừa và nhỏ, tương ứng với quy mô cung cầu của thị trường, song song với phát triển hạ tầng thương mại nông thôn thông qua mạng lưới chợ, siêu thị, cửa hàng tiện lợi chuyên doanh tại các thị trấn, thị tứ.

“Tại khu vực nông thôn, nên tập trung quy hoạch phát triển tiêu chí chợ nông thôn theo mô hình các chợ thị trấn, chợ thị tứ, chợ cụm và chợ xã. Tất cả các mô hình chợ này đều nằm trong cấu trúc các cụm hoặc trung tâm thương mại – dịch vụ quy mô thị tứ”, ông Quyền cho hay. Ngoài ra, ông Quyền cũng cho rằng cần từng bước hình thành các chợ bán buôn tập trung, chợ đấu giá, chợ chuyên theo mặt hàng như chợ trái cây, chợ hoa, chợ rau, chợ gia súc – gia cầm, các trung tâm giao dịch nông sản tại các vùng nông sản trọng điểm và các vùng nông thôn ven đô.

Để từng bước khắc phục những khó khăn trong xây dựng chợ nông thôn, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Văn Đồng cho biết, dự án "Quy hoạch phát triển thương mại TP. Hà Nội đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030" sẽ chú trọng phát triển các chợ đầu mối nông sản - thực phẩm quy mô lớn. Theo đó để chợ đầu mối trở nên quen thuộc, phải có sự quan tâm đến miễn thu phí cho các tiểu thương vào kinh doanh trong chợ trong thời gian đầu, vay ngân hàng với lãi suất ưu đãi. Bên cạnh đó, thông qua các hình thức hội chợ, triển lãm để thu hút nhiều nông, đặc sản của Hà Nội và các vùng miền vào chợ, từ đó thúc đẩy các giao dịch mua - bán trên quy mô lớn hơn, đồng thời tăng thêm sức hấp dẫn cho chợ... Ông Đồng cũng cho biết, chủ trương của thành phố là sẽ hạn chế xây dựng chợ mới mà tập trung cải tạo các chợ truyền thống thành công trình đa năng, bao gồm trung tâm thương mại, siêu thị gắn với chợ dân sinh hoặc nâng cấp chợ truyền thống theo hướng văn minh, hiện đại./.

Nguyễn Tiến Dũng

Theo ven.vn