Cần liên kết “4 nhà” phòng chống hạn mặn ở ĐBSCL

Những ngày qua, sự khốc liệt và dữ dội của hạn mặn tác động làm đảo lộn toàn bộ đời sống của người dân ĐBSCL. Không chỉ thiếu nước tưới khiến lúa, hoa màu, gia súc, gia cầm chết mà hạn mặn cũng đẩy hàng chục ngàn người dân vào cảnh thiếu nước sinh hoạt trầm trọng, phải tắm rửa bằng nước lợ, gây ra các bệnh ngoài da; có hộ dân vùng hạn mặn phải di chuyển cả gia đình để tìm đến  nơi có nước ngọt để trú ngụ.

Một vườn thanh long ở Sóc Trăng đang thiếu nước tưới trầm trọng

Đặc biệt khi hạn mặn cần có cảnh báo kịp thời, chính xác để các cấp cấp, các ngành khuyến cáo nông dân thực hiện việc canh tác cây, con giống phù hợp, tránh thiệt hại. Đó là chưa kể cần gắn bó với sát với đồng ruộng, bám đồng ruộng để lắng nghe tâm tư nguyện vọng của người dân để hướng dẫn, giúp nông dân trụ vững trong bối cảnh khắc nghiệt của biến đổi khí hậu.

Bởi thực tế hiện nay, đa số nông dân ở ĐBSCL là hộ nghèo, trình độ dân trí chưa cao, thói quen làm lúa nước đã có hàng trăm năm nay nên việc thay đổi sang các giống cây trồng vật nuôi khác  đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao hơn là không hề đơn giản.

Một nhân tố quan trọng góp phần phòng chống hạn mặn lâu dài, căn cơ cho ĐBSCL là các nhà doanh nghiệp, các nhà thương mại, ngân hàng. Bởi nông dân nhiều nơi sẵn sàng nghe theo khuyến cáo, hướng dẫn của ngành chuyên môn, nhà khoa học nuôi trồng các cây, con mới song vấn đề đầu ra cho sản phẩm ở vùng mặn, ngọt lại phụ thuộc phần lớn vào các doanh nghiệp, doanh nhân.

Chính các doanh nghiệp, doanh nhân bằng sự nhạy bén trên thương trường sẽ hướng dẫn, định hướng và liên kết cùng nông dân hình thành các vùng chuyên canh cây, con phù hợp đủ sức cạnh tranh, giúp nông dân tiêu thụ được nông thủy sản mà họ làm ra. Điều này rất quan trọng không chỉ thúc đẩy các mô hình sản xuất phù hợp trong điều kiện hạn mặn và biến đổi khí hậu mà còn cởi bỏ tâm lý bám riết lấy cây lúa để an toàn, đủ ăn có thu nhập mà bấy lâu nay đã thấm đẫm với đa số nông dân vùng ĐBSCL.

Thay đổi từng bước tập quán canh tác

Đối với bà con nông dân ĐBSCL mình cũng cần hiểu rõ: Sản xuất của bà con sẽ ngày càng khó khăn, khắc nghiệt hơn nhất là hạn mặn sẽ đến thường xuyên hơn; nguồn nước ngọt, phù sa màu mỡ trước đây sẽ khó mà quay trở lại đều đặn. Do vậy, điều kiện canh tác sẽ ngày càng đòi hỏi khắt khe hơn, kỹ thuật cao hơn. Đây là một thực tế mà bà con phải đối diện để thích ứng. Từ đó bà con mình cũng cần phải thay đổi từng bước tập quán canh tác từ chuyên canh cây lúa- tiêu hao rất lớn nguồn nước ngọt- sang các giống cây trồng vật nuôi có hiệu quả theo hướng dẫn của các cấp, các ngành và các nhà khoa học.

Theo dự báo, hạn mặn khốc liệt hiện nay mới chỉ là biểu hiện bước đầu của biến đổi khí hậu, tương lai vùng ĐBSCL sẽ phải đổi mặt với nước biển dâng, không khí nóng lên, các thiên tai như bão, lũ có thể sẽ xuất hiện thường xuyên. Điều này đòi hỏi “ 4 nhà” hay mở rộng hơn có thể là 5-6 nhà cần liên kết chặt chẽ hơn nữa mới mong giúp cho vùng đất Chín rồng thực sự bình yên trong thiên tai và cả do nhân tai gây nên./