Kỳ cuối: Kiếm tiền tỉ từ nông nghiệp không khó

"Mỗi năm VN nhập hàng triệu tấn bắp, nhu cầu sản phẩm này ngày càng tăng nhưng chúng ta vẫn chưa quy hoạch, đầu tư để chuyển đổi sang cây trồng này. Trong khi đó, chúng ta vẫn quá tập trung cho cây lúa, dù xuất khẩu gạo ngày càng khó khăn, ngoại tệ xuất khẩu gạo không đủ bù cho việc nhập khẩu bắp, đậu nành... phục vụ ngành chăn nuôi"

Ông Đoàn Nguyên Đức

* Ông Đặng Văn Thành (chủ tịch Tập đoàn Thành Thành Công):

Khó khăn lớn nhất là thiếu quỹ đất lớn

Từ ba năm trước Tập đoàn Thành Thành Công đã bắt đầu chuyển hướng đầu tư cho nông dân tỉnh Svey Rieng, Campuchia phát triển hơn 5.000ha mía nguyên liệu. Với việc đầu tư bài bản từ cây giống cho đến quá trình chăm sóc, thu hoạch cũng như cơ giới hóa toàn bộ, vùng mía nguyên liệu này đạt năng suất khá với chi phí giá thành giảm mạnh. Riêng tại VN, khó khăn nhất vẫn là không có quỹ đất quy mô lớn, rất khó để đầu tư cơ giới hóa mạnh. Dù vậy, thời gian qua chúng tôi cũng đã tổ chức phát triển vùng mía nguyên liệu trong dân trên cơ sở những hộ nông dân có năng suất mía xấp xỉ 80 tấn/ha thì được giữ lại và tăng đầu tư.

Ngoài ra, chúng tôi đang bắt tay vào dự án phát triển một vùng nguyên liệu mía quy mô nhiều ngàn hecta tại Tây nguyên để giải quyết căn cơ và chủ động hơn bài toán về nguyên liệu. Trên cơ sở này, chúng tôi sẽ phát triển vùng nguyên liệu vệ tinh bằng cách hỗ trợ nông dân phát triển vùng mía quy mô lớn, đủ điều kiện để cơ giới hóa sản xuất, giảm giá thành và nâng cao hiệu quả. Tóm lại, ngành mía đường VN không thể sống được nếu chỉ trông chờ vào nông dân hay thương lái mà không nhanh chóng tái cấu trúc từ khâu cây giống, trồng trọt, chăm sóc và thu hoạch...

* Ông Huỳnh Văn Thòn (tổng giám đốc Công ty cổ phần Bảo vệ thực vật An Giang - AGPPS):

Gạo sẽ không chỉ để ăn...

Kinh nghiệm nhiều năm làm trong ngành nông nghiệp tại VN và tham quan các quốc gia khác cho thấy để nông dân giảm nghèo, giàu có thì phải áp dụng khoa học công nghệ trong sản xuất. Những quốc gia nhỏ bé như Singapore, Israel họ giàu có vì đã áp dụng công nghệ cao trong sản xuất. Tuy nhiên, muốn thu hút các nguồn lực yên tâm đầu tư vào công nghệ cao, Nhà nước phải có chính sách cho phù hợp. Và các chính sách phải xuất phát từ nhu cầu của thị trường.

Tại AGPPS, chúng tôi đầu tư vào Trung tâm nghiên cứu nông nghiệp để ứng dụng các công trình khoa học mà các nhà khoa học đã nghiên cứu ra nhưng chưa được tận dụng tốt.

Từ trước đến nay, AGPPS chỉ tập trung vào phân khúc giữa trong chuỗi giá trị lúa gạo từ khâu sản xuất ra giống lúa, tổ chức sản xuất, thu mua chế biến và xuất khẩu. Trong khi đó còn hai khâu để trống đó là phụ phẩm từ lúa gạo (rơm rạ, cám, trấu) và những chế phẩm từ gạo thì chưa làm được.

Chính vì vậy với nguồn vốn vay ưu đãi 1.500 tỉ đồng từ Ngân hàng Standard Chatered, chúng tôi đang đẩy mạnh đầu tư hoàn thiện chuỗi giá trị lúa gạo để gia tăng giá trị. Ở khâu phụ phẩm, AGPPS sẽ đầu tư cơ giới hóa để thu lại rơm rạ làm phân bón, thức ăn gia súc, nhiên liệu. Trấu được dùng để sản xuất than sạch có giá cao gấp vài chục lần so với củi trấu hiện tại. Cám gạo trích ly lấy dầu trước khi làm thức ăn gia súc.

Đột phá nhất là chế biến các sản phẩm sau gạo. Hiện AGPPS đã có gạo mầm và một vài sản phẩm liên quan nhưng thời gian tới sẽ đầu tư công nghệ tạo ra nhiều sản phẩm hơn nữa. Hạt gạo không chỉ làm ra hạt cơm hay bún miến thông thường, nó còn làm ra nước tăng lực, dược phẩm, mỹ phẩm... với giá trị cao hơn nhiều. Cái này thế giới đã nghiên cứu cả rồi, mình chỉ chọn sản phẩm cho phù hợp thôi.

H.Đ. - T.MẠNH ghi

Chuyển giao công nghệ cao cho nông dân

Ông Từ Minh Thiện - Ảnh: Ng.Trí

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Từ Minh Thiện, phó trưởng ban quản lý Khu NNCNC TP.HCM, cho biết:

- Khu NNCNC Củ Chi thành lập từ năm 2004 với diện tích 88,17ha nhưng đến tháng 4-2010 mới chính thức đi vào hoạt động. Hiện khu NNCNC có ba đơn vị trực thuộc là Trung tâm nghiên cứu và phát triển NNCNC, Trung tâm ươm tạo NNCNC, Trung tâm khai thác hạ tầng và 14 nhà đầu tư thuê 100% diện tích.

Khu NNCNC là khu vực tập trung cho lĩnh vực trồng trọt theo hướng nông nghiệp đô thị với tổng số doanh thu năm 2013 khoảng 980 tỉ đồng với những sản phẩm chính là hạt giống rau, dưa lưới, hoa lan, các chế phẩm sinh học... Để lan tỏa công nghệ, khu đã thành lập Trung tâm ươm tạo và nghiên cứu phát triển công nghệ cao nhằm xây dựng mô hình chuẩn để chuyển và đã chuyển giao hiệu quả công nghệ lai tạo giống lan, chuối, rau cho nông dân và mỗi năm đưa ra thị trường hàng chục tấn giống chất lượng cao, đào tạo cho cả nghìn lượt nông dân, doanh nghiệp. Hiện nay, chuyển giao công nghệ là một trong những chức năng chính của khu NNCNC, nhiều công ty chuyển giao và có sản phẩm bày bán trên thị trường.

* Những khu NNCNC mới sẽ tập trung vào lĩnh vực nào, thưa ông?

- Theo chủ trương của UBND TP.HCM, TP sẽ mở rộng thêm khu NNCNC hiện tại thêm khoảng 200ha tại khu vực đối diện. Khu mới này cũng để cho các nhà đầu tư triển khai các mô hình sản xuất các loại rau, hoa và cá cảnh. Trong khi đó, khu NNCNC ở Bình Chánh có diện tích 100ha sẽ chuyên về lĩnh vực chăn nuôi (bò, heo, gà) theo hướng khép kín và an toàn thực phẩm. Khu thứ ba chuyên về nghiên cứu, ứng dụng và sản xuất các loại thủy hải sản đặt tại huyện Cần Giờ với diện tích khoảng 90ha.

Hầu hết đất của hai khu NNCNC sắp mở sẽ giao cho nhà đầu tư để đủ đất sản xuất NNCNC nhưng không phải sản xuất đại trà ra sản phẩm hàng hóa, mà là sản xuất thử nghiệm, sản phẩm chính rồi nhân rộng ra thị trường.

* Nhiều nước đã rất thành công trong ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp, làm thế nào thu hút các doanh nghiệp nước ngoài đến đầu tư rồi chuyển giao công nghệ cho nông dân VN, thưa ông?

- Khu NNCNC hiện có 14 nhà đầu tư nhưng ngoài một công ty nước ngoài tham gia liên doanh, còn lại toàn bộ của VN. Một phần do quỹ đất của khu NNCNC hiện tại ít quá, trong khi những nhà đầu tư nước ngoài lại cần một diện tích lớn. Nhưng quan trọng nhất là nhà đầu tư nước ngoài rất thận trọng, họ quan tâm đến việc phát triển NNCNC liên vùng chứ không riêng TP.HCM. Các điều kiện về hạ tầng, nhân lực của chúng ta vẫn còn nhiều hạn chế chưa đáp ứng được yêu cầu của họ. Sở hữu trí tuệ, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất giống, của VN đang bị bỏ ngỏ cũng là một trở ngại trong việc kêu gọi đầu tư nước ngoài.

Trong định hướng thu hút nhà đầu tư vào các khu NNCNC mới tại TP.HCM, chúng tôi cũng rất chú trọng đến việc mời các doanh nghiệp đến từ những nước có thế mạnh về nông nghiệp như Nhật Bản, Hàn Quốc, Israel... để kéo công nghệ các nước về VN.

TRẦN MẠNH - NGUYỄN TRÍ thực hiện