Agribank góp phần tạo sinh khí mới cho khu vực hợp tác xã

Tạo động lực phát triển hợp tác xã nông nghiệp

Phát triển kinh tế tập thể, trong đó lấy nòng cốt là hợp tác xã đã được đề cập một cách khá rõ tại Luật Hợp tác xã 2003, sau này được thay thế bởi Luật hợp tác xã 2012, cho thấy việc thể chế hóa chủ trương phát triển kinh tế tập thể, hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách hỗ trợ hợp tác xã ngày càng được quan tâm, hoàn thiện, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển hợp tác xã.

Ký kết hợp tác cung cấp tín dụng giữa Agribank và HTXVN, các tập đoàn kinh tế

Tuy nhiên, với những khó khăn nội tại đeo đẳng trong suốt nhiều năm qua khiến cho việc tiếp cận nguồn vốn phục vụ cho sản xuất của hợp tác xã đã khó lại càng thêm khó.

Để giải quyết vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Ðề án Phát triển 15.000 hợp tác xã (HTX), liên hiệp HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả đến năm 2020. Đây được xem là một đề án quan trọng và hết sức cần thiết trong bối cảnh các HTX, nhất là HTX nông nghiệp gặp nhiều khó khăn về vốn cũng như việc tiếp cận nguồn vốn vay, mở ra nhiều hy vọng vào việc tạo bước đột phá trong phát triển HTX, góp phần thực hiện thành công chương trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Theo tính toán sơ bộ, để phát triển 15.000 HTX hiệu quả cần khoảng 21.700 tỷ đồng. Nhưng ngoài các hạng mục thuộc ngân sách nhà nước, các nguồn vốn khác từ các quỹ hỗ trợ và hệ thống ngân hàng thương mại là rất thấp: toàn quốc hiện có khoảng 20.000 HTX nhưng chỉ khoảng 2% số HTX tiếp cận được vốn vay, còn phần lớn tự xoay xở.

Những năm qua, Agribank luôn góp sức cùng ngành Ngân hàng thực thi hiệu quả chính sách tiền tệ, cung ứng vốn và các SPDV đến các thành phần kinh tế, giải quyết việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân. Riêng đối với cho vay HTX, dư nợ của Agribank tăng dần qua các năm từ 1.377 tỷ đồng (năm 2017) tăng lên 1.483 tỷ đồng (năm 2018). Đến 31/03/2019, tổng dư nợ cho vay HTX của Agribank là 1.505 tỷ đồng, tăng 21 tỷ đồng so với cuối năm 2018. Bình quân dư nợ cho vay 1 HTX là 3,5 tỷ đồng.

Đứng đầu cả nước về sản lượng gạo, tôm nuôi, cá tra và trái cây, ĐBSCL là khu vực đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế của cả nước, cùng với những thành tựu đạt được, khu vực này cũng đang đứng trước nhiều thách thức của cơ chế thị trường và biến đổi khí hậu. 

Nhiều mô hình kinh tế phát triển mạnh mẽ có sự đóng góp từ đồng vốn của Agribank

Hiện nay, tại ĐBSCL, các mô hình HTX thích ứng với biến đổi khí hậu đã dần hình thành nhưng còn tự phát, nhỏ lẻ, manh mún, chưa có cơ sở về KHKT và thị trường cũng như động lực và hỗ trợ đủ mạnh để nhân rộng, năng lực cán bộ quản lý còn hạn chế. Là ngân hàng nhiều năm thực hiện cho vay HTX, tham gia Diễn đàn, Agribank mong muốn góp sức cùng các bộ, ban, ngành triển khai có hiệu quả các giải pháp nhằm nâng cao hoạt động các HTX nông nghiệp ở ĐBSCL thích ứng với thị trường trong bối cảnh hội nhập quốc tế và biến đổi khí hậu.  

Tạo lập khung pháp lý thuận lợi cho HTX

Từ thực tế triển khai thực hiện cho vay HTX, Agribank nhận thấy còn những tồn tại, vướng mắc. Cụ thể, các HTX quy mô nhỏ, phát triển chưa đồng đều, năng lực tài chính, tài sản có giá trị thấp, mặt bằng chủ yếu đi thuê, máy móc công nghệ lạc hậu.

Việc các HTX thực hiện chế độ thống kê, kế toán còn nhiều hạn chế, ngần ngại trong việc minh bạch tình hình kinh doanh tài chính với ngân hàng, mua bán hàng hóa thiếu hóa đơn tài chính, không đảm bảo chế độ phát hành hóa đơn của nhà nước, do đó ngân hàng không đủ cơ sở để đánh giá, thẩm định cho vay.

Bên cạnh đó, hoạt động của nhiều HTX chưa vững chắc; vốn tự có thấp; số lượng và chất lượng lao động chưa cao, trình độ quản lý của cán bộ quản lý HTX vẫn còn hạn chế, nhất là kinh nghiệm và trình độ xây dựng kế hoạch kinh doanh tài chính nên các dự án, phương án đưa ra không đủ sức thuyết phục, các HTX kinh doanh theo thương vụ mà ít có chiến lược lâu dài nên tính ổn định thấp không tạo được niềm tin với ngân hàng.

Do đó đa phần các HTX vẫn chủ yếu hoạt động bằng vốn của các thành viên, khó mở rộng phát triển để thực hiện vay vốn ngân hàng. Năng lực người đứng đầu điều hành HTX chưa đáp ứng; phương án/dự án thiếu tính khả thi, hiệu quả; đặc biệt khả năng tài chính của HTX và vốn góp của thành viên HTX chưa đáp ứng yêu cầu, vì vậy phần lớn số HTX không đủ điều kiện để tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng. Các đơn vị HTX còn gặp khó khăn trong việc tiếp cận với thị trường đầu ra.

Trong bối cảnh như vậy, để vực dậy và tạo nên luồng sinh khí mới cho các HTX nông nghiệp, cần tận dụng mọi nguồn lực để hút vốn cho các HTX nông nghiệp với nhiều giải pháp, trong đó, trước hết phải nâng cao năng lực các HTX tiếp cận vốn vay, đẩy mạnh xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực của địa phương và của vùng miền.

Khách hàng ghi nhận phong thái làm việc uy tín, nhanh nhạy tại các phòng giao dịch của Agribank

Mặt khác, cần tranh thủ các nguồn lực tài chính từ hệ thống các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX ở Trung ương và hệ thống các quỹ này ở các địa phương, một kênh vốn rất quan trọng cung cấp nguồn vốn ưu đãi cho HTX, cũng như tranh thủ vốn giá rẻ từ hệ thống ngân hàng thương mại. Để có thể vay vốn ngân hàng, các HTX nông nghiệp phải tham gia chuỗi giá trị để được hỗ trợ về kỹ thuật, công nghệ, phân bón, con giống và đầu ra.  

Tại Diễn đàn “Tạo lập khung khổ pháp lý và chính sách, thuận lợi để thúc đẩy phát triển bền vững khu vực HTX trong thế kỷ 21” diễn ra ngày 17/4/2019 tại TP. Hồ Chí Minh, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh: Việc giải thể các HTX kiểu cũ theo quy định của pháp luật để chuyển sang hoạt động theo mô hình mới; việc bảo đảm mối liên kết 4 nhà (nhà nông - Nhà nước - nhà doanh nghiệp và nhà khoa học) gắn với vai trò của HTX còn lỏng lẻo; quy trình, trình tự thủ tục thành lập doanh nghiệp trong HTX và mối quan hệ của doanh nghiệp này với HTX; chưa có tiêu chí kiểm toán HTX rõ ràng...

Theo Phó Thủ tướng, đây là những vướng mắc pháp lý lớn mà Việt Nam chưa có nhiều kinh nghiệm cần tham khảo các ý kiến của các quốc gia trong khu vực để bảo đảm HTX đóng góp quan trọng cho sự phát triển nhanh, bền vững của kinh tế, gắn với cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Theo đó, thực hiện đề án phát triển 15.000 HTX, liên hiệp HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả đến năm 2020, nhằm tăng cường hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác, HTX, tại Diễn đàn này, Agribank đã thực hiện ký kết thỏa thuận hợp tác với Liên minh Hợp tác xã Việt Nam.

Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phối hợp với Chính quyền địa phương và Agribank để triển khai các mô hình HTX ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất; mô hình HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị sản phẩm; triển khai các sản phẩm dịch vụ của Agribank đến các HTX. Liên minh HTX Việt Nam sẽ ưu tiên lựa chọn Agribank là ngân hàng phục vụ một số dự án có nguồn vốn từ nước ngoài, quỹ đầu tư trong tài trợ qua Liên minh Hợp tác xã Việt Nam.

Thỏa thuận hợp tác giữa Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Agribank đi vào thực hiện, hai bên sẽ cùng phối hợp tư vấn, hỗ trợ hợp tác xã lập dự án vay vốn; triển khai các sản phẩm bảo an tín dụng, bảo hiểm nông nghiệp trên toàn quốc tới các hợp tác xã, thành viên và hộ gia đình; hỗ trợ đào tạo, nâng cao năng lực của cán bộ quản lý hợp tác xã và thành viên hợp tác xã để nâng cao năng lực quản lý…