Dù còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (XDNTM) nhưng đến nay, tỉnh Yên Bái đã đạt được những thành tích đáng tự hào. Tuy vậy, để hoàn thành chương trình theo đúng tiến độ, các địa phương trong tỉnh vẫn còn nhiều việc phải làm.
Thành công bước đầu
Sau 3 năm triển khai chương trình XDNTM, Yên Bái đã hoàn thành công tác xây dựng quy hoạch cho các xã (152/152 xã đã được phê duyệt đồ án), việc xây dựng đề án NTM cấp xã cũng đã triển khai xong.
Trên cơ sở đồ án quy hoạch, đề án XDNTM, các xã đang triển khai xây dựng các mô hình phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn, như: Sản xuất lúa chất lượng quy mô 50ha tại huyện Trấn Yên và thị xã Nghĩa Lộ; dâu tằm tơ tại xã Tân Đồng (huyện Trấn Yên)... Ngoài ra, còn xây dựng được hàng chục mô hình phát triển sản xuất có sự liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân như: Trồng tre măng Bát Độ tại huyện Trấn Yên; trồng ớt tại xã Tuy Lộc (TP.Yên Bái)... Tổng kinh phí thực hiện các dự án phát triển sản xuất trong 3 năm khoảng 15.750 triệu đồng. Chỉ tính riêng hai năm 2012-2013, tỉnh triển khai được 150 mô hình tại 29 xã đăng ký đạt chuẩn NTM vào năm 2015 với kinh phí 14.500 triệu đồng. Thu nhập bình quân năm 2013 đạt 20,14 triệu đồng/người, tăng 3,5 triệu đồng so với năm 2012. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 25,3%; mỗi năm tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn giảm khoảng 3,3 - 3,5%.
Hệ thống hạ tầng tiếp tục được quan tâm, đầu tư nâng cấp. Theo báo cáo, tổng vốn đầu tư trong 3 năm (2011-2013) cho xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn trên địa bàn tỉnh khoảng 1.500 tỷ đồng, trong đó tổng kinh phí thực hiện cứng hóa đường giao thông nông thôn là 548,919 tỷ đồng, kiên cố hoá được khoảng 380km và mở mới nền đường liên thôn, bản được hơn 700km.
Trong 3 năm, Yên Bái đã sửa chữa, nâng cấp, làm mới 405 công trình thuỷ lợi, với tổng mức đầu tư 835,4 tỷ đồng. Đến nay, tỉnh đã có 3.403 công trình thuỷ lợi vừa, nhỏ và công trình tạm, cấp nước tưới cho hơn 17.000ha lúa vụ đông xuân, 19.598ha lúa vụ mùa.
Đã có 60 xã trên địa bàn đạt trên 5 tiêu chí, chiếm 39,5% (trong đó có 10 xã đạt từ 10 tiêu chí trở lên); còn 92 xã đạt dưới 5 tiêu chí, chiếm 60,5%.
Hành trình gian nan
Theo ông Hoàng Xuân Nguyên, Phó chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái, do xuất phát điểm thấp nên chặng đường XDNTM của Yên Bái còn nhiều khó khăn, thử thách.Số tiêu chí bình quân toàn tỉnh đạt khá, tuy nhiên một số tiêu chí có mức đạt thấp. Ngoài ra, một số tiêu chí đạt được chưa có tính bền vững như tiêu chí số 16 (văn hóa), tiêu chí số 18 (hệ thống chính trị) và tiêu chí số 19 (an ninh trật tự)...
Vì vậy, Yên Bái phấn đấu đến hết năm 2014 có 1-2 xã đạt chuẩn NTM; trên 15 xã đạt từ 10 tiêu chí trở lên, 70 xã đạt từ 5 tiêu chí trở lên; riêng 29 xã đã được xác định trong lộ trình XDNTM giai đoạn 2011 - 2015, phấn đấu bình quân mỗi xã đạt 3-5 tiêu chí.
Để đạt được mục tiêu này, theo ông Nguyên, các ngành chức năng, các cấp chính quyền cần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền gắn liền với cuộc vận động “Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” với XDNTM; trong đó, chú trọng nâng cao nhận thức trong Đảng và cộng đồng dân cư về nội dung, phương pháp, cách làm, cơ chế, chính sách của nhà nước về XDNTM… Tăng cường lồng ghép các chương trình, dự án trên địa bàn; trước mắt ưu tiên tập trung hỗ trợ vốn ngân sách nhà nước cho các xã điểm, xã đăng ký phấn đấu đạt chuẩn NTM vào năm 2015. Tập trung huy động nguồn lực đầu tư, cải tạo làm chuyển biến một bước hạ tầng cơ bản cấp xã, đặc biệt là phát triển giao thông nông thôn theo Đề án phát triển giao thông nông thôn của tỉnh. Ưu tiên nâng cấp cải thiện các công trình hiện có, hạn chế làm mới. Nâng cao chất lượng công tác xây dựng và đào tạo, tập huấn đội ngũ cán bộ XDNTM các cấp, nhất là cán bộ cấp xã và thôn, bản. Chỉ đạo đẩy mạnh phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao, phát triển các hình thức tổ chức sản xuất tập thể và đẩy mạnh liên kết sản xuất; đẩy mạnh công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn gắn với nhu cầu, điều kiện cụ thể và lợi thế sản xuất của từng nơi. Kết hợp giữa ưu tiên chỉ đạo điểm và triển khai trên diện rộng. Theo đó, ưu tiên hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu cho 20% số xã đã đăng ký và có khả năng phấn đấu đạt chuẩn vào năm 2015; đồng thời, đẩy mạnh triển khai các nội dung không cần nhiều kinh phí trên địa bàn của tất cả các xã.